Τρίτη 11 Νοεμβρίου 2025

ΑΓΟΥΡΕΛΑΙΟ. ΥΓΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣ. ΟΛΑ ΤΑ ΛΑΔΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.



Κτενίσαμε και φέτος 26 Οκτ. όμορφες κοπέλες και βγάλαμε μιά παρτίδα τούρμπο βιολογικό αγουρέλαιο.
Πριν περίπου 30 χρόνια αποφάσισα να βάλω – και με μεγάλο ρίσκο (κλίμα ηπειρωτικό κεντρικής Θεσσαλίας, παγετός κτλ) - 45-50 ελιές,από πολλές ποικιλίες εκείνης της εποχής.
Με τα χρόνια δημιουργήθηκε μια βιοποικιλότητα στο κτήμα ( αυτό επηρεάζει θετικά την ποιότητα του λαδιού). Μαζί με τις ελιές συνυπάρχουν στο κτήμα αμπέλι, αμυγδαλιές, συκιές, αχλαδιές, ροδιές, γκορτσιές, κυδωνιές, λωτοί. Δεντρολίβανα, λεβάντες , άγρια μέντα, θυμάρι, χαμομήλι, ρίγανη. Αλλα αυτοφυή αρωματικά φυτά και πολλά θεραπευτικά βότανα. Αγρια βρώσιμα χόρτα, σπαράγγια, μανιτάρια. κτλ, κτλ, κτλ. Εχω κρατήσει και λίγες αγριελιές.
Κάθε χρόνο κόψιμο χόρτων σε έκταση 2.5 στρεμμάτων, στην αρχή με κοσιά μετά με χορτοκοπτικό, 2-3 φορές , από τέλη ανοιξης και μετά , ώστε να ολοκληρωθεί ο κύκλος ανθοφορίας, σποριάσματος των διάφορων χορταριών, φυτών κτλ.(διαιώνηση του είδους).
Ποτέ ζιζανιοκτόνα (ραουντάπ, γκαρλόν) κτλ στα αγριόχορτα. Ποτέ ραντίσματα στα δέντρα όλα αυτά τα χρόνια. Ούτε το ιχνοστοιχείο του χαλκού ( η συνεχής χρήση του κάνει υπολλειματικότητα στο έδαφος και αθροιστικά με τα χρόνια δημιουργεί τοξικότητα στο δέντρο και στον καρπό).
Μόνο φυσική λίπανση από όλη αυτή την χλωρίδα που αναπτύσσεται κάθε χρόνο, κάνει τον κύκλο της και αποσυντίθεται στο έδαφος.
Κάποιες χρονιές πειραματίστηκα με αταπουργίτη, ζεόλιθο (ορυκτά) και μικροοργανισμούς ΕΜ.
Όλα τα δέντρα είναι ξερικά. Μεγάλωσαν χωρίς να υπάρχει εκεί (ακόμη και σήμερα) νερό και ρεύμα. Πότισμα μόνο τον πρώτο, δεύτερο χρόνο μέχρι να απλώσουν ρίζες, με βρόχινο νερό που συγκέντρωνα. Μαζί με την δεντροφύτευση και ένας σωλήνας (των υδραυλικών) μηκους 40 εκ. και διαμέτρου 8, κατευθείαν στη ρίζα. Και πότισμα έτσι ώστε το νερό να πηγαίνει μόνο στην ρίζα για αποφυγή εξαέρωσης και οικονομία.
Επιλέγω να βγάζω βιολογικό αγουρέλαιο (ελιές πρώιμης συγκομιδής). Μεγαλύτερη δυσκολία συγκομιδής και μικρότερη 40% με 50% απόδοση σε σχέση με την ώριμη ελιά.
Αγουρέλαιο με το βαθυπράσινο χρώμα(χλωροφύλλη) που χρυσαφίζει στο φώς του ήλιου, με την φρουτώδη γεύση, το ιδιαίτερο άρωμα, μία πολύ διακριτική πίκρα και το κάψιμο στο λαιμό έντασης ανάλογης της ποσότητας από τις πολυφαινόλες.
Δεν είναι μόνο θέμα γευστικής προτίμησης ή γούστου. Εχει αποδειχτεί ότι ουσίες (π.χ. η ελαιοκανθάλη, με πανίσχυρες αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιγηραντικές, νευροπροστατευτικές, αντιμικροβιακές, αντικαρκινικές ιδιότητες) , ανιχνεύονται μόνο στο αγουρέλαιο (ακόμη περισσότερο στο αγριέλαιο) και όχι στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.
Γενικότερα το αγουρέλαιο, το φυτικό superfood της Ελλάδας, έχει υψηλότερες συγκεντρώσεις σε πολυφαινόλες (υδροξυτυροσόλη (HTyr), ελαιοευρωπαΐνη (OLE), ελαιοκανθάλη, ολεασίνη) . Μιλάμε για πάνω από 2000 mg/kg, όταν τα τα περισσότερα βιολογικά ελαιόλαδα δεν ξεπερνούν τα 300 mg/kg.
Επίσης το αγουρέλαιο έχει περισσότερα καροτενοειδή, περισσότερο ελαικό οξύ, χλωροφύλλη, βιταμίνη Ε.
Τόσο εργαστηριακές όσο και κλινικές μελέτες αποδεικνύουν ότι φαινολικές ενώσεις είναι που παρέχουν την έντονη αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση και προστατεύουν από το οξειδωτικό στρές. (Π.χ. η ελαιοκανθάλη δρα ανασταλτικά στα ένζυμα COX-1 και COX-2, παρόμοια με την ιβουπροφαίνη).
Αμεση συνέπεια των ιδιοτήτων αυτών των ουσιών είναι οι θετικές, ευεργετικές επιδράσεις σε χρόνιες φλεγμονώδεις και νευροεκφυλιστικές καταστάσεις. Στην υγεία του εντέρου & του μικροβιώματος. Στην έκπτωση των γνωσιακών ικανοτήτων. Στην επιβράδυνση γήρανσης των εγκεφαλικών κυττάρων. Στην απομάκρυνση της πρωτεΐνης βήτα – αμυλοειδούς που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Στο οξειδωτικό στρές. Στην καρδιαγγειακή υγεία (αναστέλλουν τη συσσώρευση αιμοπεταλίων, εμποδίζουν τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, ένα φυσικό τούμπόφλό για τα αγγεία).
Υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο σημαίνει -Αντιφλεγμονώδη δράση – μείωση CRP, IL-6, TNF-α, προστασία από “διαρρέον έντερο”, ισχυροποίηση του μικροβίωματος. Οι δραστικές του ουσίες υποστηρίζουν τα μιτοχόνδρια.
*Τα «φθηνά» σπορέλαια προκαλούν εντελώς τα αντίθετα αποτελέσματα.
Μια πρωτοποριακή έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ φέρνει στο φως έναν ακόμη λόγο για να αγαπήσουμε το ελαιόλαδο: το ελαϊκό οξύ, το βασικό μονοακόρεστο λιπαρό οξύ που περιέχεται σε αυτό, ενισχύει την αντικαρκινική άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Signal Transduction and Targeted Therapy, δείχνει πως το ελαϊκό οξύ αυξάνει την αποτελεσματικότητα των κυττάρων γάμμα-δέλτα Τ (γδ T cells) — εξειδικευμένων ανοσοκυττάρων που αναγνωρίζουν και επιτίθενται σε καρκινικούς όγκους. (βλέπε σχόλιο 1).
Επίσης, πρόσφατα προσδιορίστηκε μια νέα ένωση στο ελαιόλαδο, η DMB, που θεωρείται πολύ σημαντική γιατί επιδρά στην φλεγμονή και κατά συνέπεια στα καρδιαγγειακά και νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Οι μέχρι τώρα έρευνες φέρουν την DMB να έχει θετική δράση κατά των επιβλαβών ενώσεων της τριμεθυλαμίνης (Trimethylamine, TMA), που σχετίζονται με την πρόκληση αθηροσκλήρωσης, την εμφάνιση φλεγμονών σε διάφορες καρδιαγγειακές και νευροεκφυλιστικές παθήσεις. *(βλέπε Σχόλιο 2)
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ελέγξει κανείς την ποιότητα του ελαιόλαδου. Από το να το βάλει στο ψυγείο να δεί αν παγώνει, μέχρι έναν εργαστηριακό έλεγχο στο χημείο.
Από την οξύτητα και τα υπεροξείδια(σε ποιο βαθμό έχει αρχίσει να οξειδώνεται το ελαιόλαδο), την υπολειμματικότητα, τους δείκτες Κ ( εξακριβώνουν τη γήρανση , τη νοθεία, ανάμιξη με εξευγενισμένα έλαια, κτλ), ανακαλύπτεις την ποιότητα του ελαιολάδου. Η πραγματική ποιότητα του ελαιολάδου προκύπτει από τον συνδυασμό χημικής ανάλυσης και οργανοληπτικής αξιολόγησης (φυσικοχημικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά ).
Μπήκα στον κόπο να κάνω και αναλύσεις στο χημείο. Για την δική μου έρευνα. Για να ξέρω τι δυναμική έχει το λάδι που παράγω και τρώω. Και για ένα κύκλο φίλων και γνωστών ατόμων που μπορούν να το εκτιμήσουν.
Δεν είναι μόνο η οξύτητα βασικό κριτήριο ποιότητας. Ζητείστε τουλάχιστον δείκτη υπολλειματικότητας για όσους ισχυρίζονται ότι δεν ραντίζουν. Και τον δείκτη ΔΚ που μπορεί να αποκαλύψει νοθεία ή ανάμιξη με άλλα έλαια (μέχρι βαλβολίνες έχουν βρεθεί.).
Και δεν είναι λίγοι που ψεκάζουν ακόμη και μία μέρα πριν την συγκομιδή για να πέσουν πιό εύκολα οι ελιές.
Οι Ιταλοί έβαλαν πρόσφατα μέγιστο χρονικό όριο από την συγκομιδή μέχρι την έκθλιψη, 6 ώρες ! Και εδώ, πας μια βόλτα στα ελαιοτριβεία και βλέπεις τσουβάλια στον ήλιο, δύο και τρείς βδομάδες στοιβαγμένα. Αλλοι τα κρατάνε σε αποθήκες εβδομάδες μέχρι να τα πάνε ελαιοτριβείο.
Να μην μιλήσουμε για τις περιοχές που στρώνουν πανιά και οι ελιές πέφτουν μόνες τους και μένουν στο πανί για ένα, δύο μήνες (φούλ μυκοτοξίνες ) μέχρι να πάνε στο λιοτρίβι.
Κοίταξα λίγο στην αναζήτηση της Google για τιμές στο αγουρέλαιο βιολογικό και εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο στην Ελλάδα. Μιλάμε για 25 ευρώ, 35 ευρώ. Και όχι λίτρο. 500ml, 750ml. Κοίταξα και στο αμερικάνικο Iherb που έχει πολύ χαμηλές τιμές στα συμπληρώματα διατροφής σε σχέση με την Ελλάδα. Όμως στα ελαιόλαδα έπαιζαν οι ίδιες τιμές μ΄εδώ. ( Είναι γνωστό ότι το ποιοτικό ελαιόλαδο που παράγουμε σαν χώρα, στην μεγαλύτερη ποσότητα του εξάγεται).
Για να φθάσει το ελαιόλαδο στο πιάτο χρειάζονται σύνθετες εργασίες και σημαντικά έξοδα σε ολόκληρη την διάρκεια του χρόνου.
«Πίσω από ένα λίτρο λάδι υπάρχει μία πολύχρονη ιστορία. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ακόμα στη γή, στην ποιότητα και στον σεβασμό αυτού που τρώμε».
Ευχαρίστως όταν υπάρχει περίσσεια αγουρέλαιου, να διαθέσω σε άτομα που το έχουν ανάγκη για λόγους υγείας η θέλουν να απογειώσουν την ποιότητα της διατροφής τους.
Μία πίτσα στα 13 ευρώ, δεν θα σχολιαστεί ότι είναι ακριβή. Όταν όμως μιλάς για ένα λίτρο έξτρα παρθένο λάδι π.χ. στα 13 ευρώ, τότε ξαφνικά γίνεται «too much».
«Δεν είναι η τιμή του λαδιού που είναι υψηλή.
Είναι η αξία και το νόημα της χειρονακτικής και τίμιας δουλειάς που έχει λησμονηθεί και υποβαθμιστεί".
Είναι πού το ευτελές έχει αντικαταστήσει την ουσία των πραγμάτων.
.
ΟΛΑ ΤΑ ΛΑΔΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑ.
Επιστημονικές έρευνες τρέχουν συνεχώς και ανακαλύπτουν ουσίες με απίστευτες θεραπευτικές ιδιότητες. Ότι το λάδι είναι ζωντανή τροφή και είναι τροφή φάρμακο. Δεν είναι ένα λιπαρό ρευστό αξεσουάρ για την σαλάτα και τις τηγανητές πατάτες.
Το ελαιόλαδο, ένα πανάρχαιο ελληνικό προιόν, ένα φυσικό σούπερ φούντ, συστηματικά στη χώρα μας υποβαθμίζεται και εκφυλίζεται και είναι θέμα χρόνου να εξαφανιστεί. Που θα μπορούσε να γίνει εθνικό προιόν υψηλής ποιότητας και οικονομικής απόδοσης.
Ότι έγινε και γίνεται με την γεωργία και την κτηνοτροφία, τώρα σειρά έχουν τα δέντρα. Το ζητούμενο είναι ο πολίτης να μην έχει καμία αυτονομία. Σε μία χώρα που θα μπορούσε να τραφεί μόνο από την ελιά, το αμπέλι και το μονόκκοκο σιτάρι. Στην κατοχή όσοι είχαν λάδι θεωρούνταν πλούσιοι και επέζησαν.
Αυτό που κάνει εντύπωση, δεν είναι μόνο το υψηλό κόστος παραγωγής ( μεροκάματα κτλ ) που είναι αναμενόμενο σε μια χώρα προτεκτοράτο, χρεωκοπημένη, που κολυμπάει στην διαφθορά, σε παρακμή των δομών και διάβρωση του κοινωνικού ιστού. Είναι πόσο αδαής, αδιάφορος και κατευθυνόμενος είναι ο μέσος Ελληνας σε θέματα ποιότητας , υγιεινής διατροφής και θεμάτων υγείας γενικότερα.
Το λάδι που καταναλώνει μια σημαντική μερίδα του ελληνικού πληθυσμού, στην καλύτερη των περιπτώσεων, είναι για την μηχανή του αυτοκινήτου τους. Αλλιώς για το καντηλάκι.
Η εγκατάλειψη της πλειοψηφίας των ελαιώνων στην επικράτεια, είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο. Αλλοι τα νοικιάζουν, κυρίως σε αλλοδαπούς που για να αυξήσουν και να εξασφαλίσουν την παραγωγή, τα δηλητηριάζουν και στο τέλος μένει ενας άρρωστος και τοξικός ελαιώνας.
Η καλύτερη εκδοχή?
Ο καρπός της ελιάς σπονδή στους θεούς που προστατεύουν την Φύση. Σπονδή στην Υπαρξη. Τροφή στην Γαία. Στα πετούμενα-στολίδια του ουρανού. Τα πουλάκια δεν μολύνουν τον πλανήτη, δεν ενοχλούν κανέναν. Τους αξίζουν τους καρπούς. Εκεί, το ελαικό οξύ, η υδροξυτυροσόλη, η ελαιοκανθάλη, η ελαιοευρωπαΐνη και η DMB θα πιάσουν τόπο.
/ ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΗΣ