1. Αν στην ασθένεια προκαλεί δυσφορία ο ύπνος, η ασθένεια είναι θανατηφόρα. Αν ο ύπνος ανακουφίζει, δεν είναι θανατηφόρα.
2. Είναι καλό σημάδι, όταν ο ύπνος σταματάει το παραλήρημα.
3. Όταν ο ύπνος ή η αϋπνία υπερβαίνουν το μέτριο είναι κακά συμπτώματα.
4. Ούτε ο υπερσιτισμός ούτε η ασιτία ούτε τίποτε άλλο είναι καλό, αν ξεπερνάει τα φυσιολογικά όρια.
5. Κόπωση που εκδηλώνεται απότομα προαναγγέλλει ασθένεια.
6. Όσοι πονούν σε κάποιο σημείο του σώματος, αλλά δεν αισθάνονται τους πόνους, πάσχουν ψυχολογικά.
7. Το δυνάμωμα του σώματος που έχει αδυνατίσει μέσα σε μεγάλο χρονικό διάστημα πρέπει να γίνεται με αργό ρυθμό» αντίθετα, γρήγορη πρέπει να είναι η τόνωση των οργανισμών που έχουν αδυνατίσει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
8. Αν ένα άτομο τρώει κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης, αλλά δεν δυναμώνει, σημαίνει ότι το σώμα έχει ανάγκη από περισσότερη τροφή• αν δεν δυναμώνει γιατί δεν έχει όρεξη να φάει, τότε πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι χρειάζεται καθαρτικό.
9. Όταν θέλουμε να καθαρίσουμε τον οργανισμό, πρέπει να διευκολύνουμε την αποβολή ούρων και κοπράνων.
10. Όσο περισσότερο τρέφουμε το σώμα χωρίς παράλληλη κάθαρση, τόσο περισσότερο το βλάπτουμε.
11. Είναι ευκολότερη η τόνωση του οργανισμού με υγρή παρά με στερεά τροφή.
12. Όταν μετά την κρίση παραμένουν νοσηρά στοιχεία, η ασθένεια υποτροπιάζει.
13. Η κρίση προκαλεί δυσφορία τη νύχτα πριν από τον τελικό παροξυσμό αν η κρίση εκδηλωθεί την επομένη, η κατάσταση είναι συνήθως πιο υποφερτή.
14. Στις διάρροιες οι μεταβολές των κοπράνων ωφε λούν, αν βέβαια οι μεταβολές αυτές δεν παίρνουν κακοήθη μορφή.
15. Όταν ο λαιμός πονάει ή εκδηλώνονται εξανθήματα στο σώμα, πρέπει να εξετάσουμε τις κενώσεις• αν είναι χολώδεις, ολόκληρο το σώμα είναι άρρωστο• αν είναι φυσιολογικές, τότε μπορούμε να χορηγήσουμε άφοβα τροφή.
16. Όταν η τροφή είναι λίγη, η εργασία δεν πρέπει να είναι επίπονη.
17. Αν τρώμε περισσότερο απ’ όσο επιτρέπει ο οργα νισμός, θα αρρωστήσουμε• αυτό θα φανεί κι από τη θεραπευτική αγωγή.
18. Όσοι τρώνε γρήγορα και πολύ έχουν και γρήγορες κενώσεις.
19. Δεν είναι δυνατό να προβλέψουμε τον θάνατο ή τη σωτηρία ενός ατόμου που πάσχει από βαριά ασθένεια, χωρίς τον κίνδυνο να κάνουμε λάθος.
20. Όσοι ενεργούνται εύκολα όταν είναι νέοι, γίνονται δυσκοίλιοι όσο προχωρεί η ηλικία τους• αντίθετα, όσοι είναι δυσκοίλιοι νέοι, γίνονται ευκοίλιοι, όσο περνούν τα χρόνια.
21. Η οινοποσία κόβει την πείνα.
22. Οί ασθένειες που οφείλονται σε γαστρικό φόρτο θεραπεύονται με κένωση του εντερικού σωλήνα, όσες οφείλονται σε ανεπαρκή διατροφή με υπερσιτισμό’ σε γενικές γραμμές η θεραπεία γίνεται με τα αντίθετα των αιτίων που προκαλούν την ασθένεια.
23. Οι βαριές αρρώστιες κρίνονται μέσα σε δεκατέσσερις μέρες.
24. Από τις επτά πρώτες μέρες της ασθένειας ενδεικτική της πορείας της είναι η τέταρτη μέρα. Ενδεικτική είναι επίσης και η όγδοη, δηλαδή η αρχή της δεύτερης εβδομάδας. Στη διάρκεια της δεύτερης εβδομάδας, πρέπει να προσέξουμε την ενδέκατη μέρα, γιατί είναι η τέταρτη της δεύτερης εβδομάδας- πρέπει επίσης να εξετάσουμε αν εξακολουθεί η ασθένεια τη δέκατη έβδομη μέρα, γιατί είναι η τέταρτη της τρίτης εβδομάδας και έβδομη μετά την ενδέκατη μέρα.
25. Οι τεταρταίοι πυρετοί είναι συνήθως σύντομοι το καλοκαίρι, οι φθινοπωρινοί τεταρταίοι είναι μακροχρόνιοι, ιδιαίτερα εκείνοι που εμφανίζονται προς τον χειμώνα.
26. Πυρετός μετά από σπασμούς είναι καλύτερα παρά σπασμοί μετά από πυρετό.
27. Δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε βελτίωση που δεν εξελίσσεται ομαλά ούτε να φοβόμαστε υπερβολικά ανώμαλη επιδείνωση, επειδή συνήθως οι νοσηρές αυτές καταστάσεις είναι αβέβαιες και δεν έχουν σταθερότητα και διάρκεια.
28. Σε όχι πολύ ελαφρές εμπύρετες καταστάσεις είναι άσχημο να μένει το σώμα στην ίδια κατάσταση χωρίς απώλειες ή με υπερβολική φθορά• η πρώτη περίπτωση είναι ενδεικτική της διάρκειας της ασθένειας, ενώ η δεύτερη της εξασθένησης του αρρώστου.
29. Αν στην αρχή της ασθένειας κρίνουμε σκόπιμο να προκαλέσουμε κίνηση των χυμών, μπορούμε να το κάνουμε• όταν όμως η ασθένεια βρίσκεται στην ακμή της, είναι προτιμότερο να αφήνουμε τον άρρωστο σε ησυχία.
30. Τα νοσηρά συμπτώματα είναι ασθενέστατα στην αρχή και στο τέλος• όλα είναι ισχυρότατα στην ακμή της ασθένειας.
31. Αν ο άρρωστος τρώει στη διάρκεια της ανάρρωσης και το σώμα του δεν δυναμώνει, είναι δυσάρεστο σύμπτωμα.
32. Ως συνήθως όλοι οι ασθενείς, όταν τρώνε στην αρχή με όρεξη και δεν δυναμώνουν καθόλου, χάνουν τελικά την όρεξη τους. Όσοι όμως στην αρχή κάνουν ισχυρή δίαιτα κι ύστερα αρχίζουν και τρώνε, θεραπεύονται καλύτερα.
33. Σε κάθε ασθένεια, η πνευματική διαύγεια και η διατήρηση της όρεξης είναι καλό σημάδι» το αντίθετο είναι κακό.
34. Στις διάφορες ασθένειες, όσοι εκδηλώνουν πάθηση που ταιριάζει στη φύση, τις συνήθειες, την ηλικία τους και την εποχή του έτους, διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο απ’ όσους δεν παρουσιάζουν αυτή την ομοιότητα.
35. Σε όλες τις ασθένειες είναι ωφέλιμο η περιοχή του αφαλού και το υπογάστριο να διατηρούν το πάχος τους, ενώ είναι δυσάρεστο οι περιοχές αυτές να αδυνατίζουν υπερβολικά και να στεγνώνουν• αυτό εξάλλου δεν ευνοεί καθόλου και τη χορήγηση καθαρτικών.
36. Τα υγιή άτομα που παίρνουν καθαρτικά ενεργούνται γρήγορα και εξασθενούν κατά το διάστημα των κενώσεων, καθώς και τα άτομα που τρέφονται με βλαβερές τροφές.
37. Όσοι έχουν υγιές σώμα, δύσκολα ανέχονται τα καθαρτικά.
38. Πρέπει να προτιμάμε ποτά ή φαγητά που, αν και δεν είναι τόσο καλής ποιότητας, ωστόσο είναι ευχάριστα στη γεύση από ποτά ή φαγητά καλύτερης ποιότητας αλλά με όχι και τόσο ευχάριστη γεύση.
39. Οι ηλικιωμένοι δεν αρρωσταίνουν συνήθως τόσο όσο οι νέοι, αλλά οι χρόνιες ασθένειες που εκδηλώνονται σ’ αυτή την ηλικία, τους ακολουθούν συνήθως μέχρι τον θάνατο τους.
40. Οι βρογχικές καταρροές και οι κόρυζες δεν θεραπεύονται στα πολύ ηλικιωμένα άτομα.
41. Όσοι παθαίνουν συχνές και σοβαρές λιποθυμίες χωρίς φανερή αιτία, πεθαίνουν ξαφνικά.
42. Είναι αδύνατο να θεραπευτεί η βαριά αποπληξία δύσκολα θεραπεύεται όμως και η ελαφριά.
43. Αν ο απαγχονισμένος που κατεβάζουν από την αγχόνη δεν έχει ακόμη πεθάνει, δεν σώζεται από τον θάνατο, αν παρουσιαστεί αφρός γύρω από το στόμα του.
44. Οι εκ φύσεως παχύσαρκοι πεθαίνουν πιο γρήγορα από τους αδύνατους.
45. Τα επιληπτικά άτομα θεραπεύονται κυρίως με την πάροδο της ηλικίας, τη μεταβολή του τόπου και του τρόπου ζωής.
46. Από δυο ταυτόχρονους πόνους, που όμως δεν εκδηλώνονται στο ίδιο σημείο, ο δυνατότερος καλύπτει τον ασθενέστερο.
47. Οι πόνοι και ο πυρετός εκδηλώνονται περισσότερο όταν σχηματίζεται το πύον παρά μετά τη διαπύηση.
48. Σ’ όλες τις σωματικές κινήσεις, αν αναπαυτούμε, αμέσως μόλις αρχίσουμε να κουραζόμαστε, η κούραση εξαφανίζεται.
49. Όσοι είναι συνηθισμένοι ν’ ανέχονται τους καθημερινούς κόπους, έστω κι αν είναι εξασθενημένοι ή ηλικιωμένοι, τους ανέχονται ευκολότερα από τα νεαρά και ρωμαλέα άτομα, που δεν είναι συνηθισμένα σ’ αυτούς.
50. Ό,τι έχουμε συνηθίσει από πολύ καιρό, συνήθως ενοχλεί λιγότερο από κάτι, που δεν έχουμε συνηθίσει, έστω κι αν είναι χειρότερο• γι’ αυτό πρέπει να συνηθίζουμε και ό,τι δεν έχουμε συνηθίσει.
51. Οι θεραπευτικές αγωγές με απότομες συνέπειες, για παράδειγμα κένωση ή πλήρωση, θέρμανση ή ψύξη, η με οποιοδήποτε τρόπο υπέρμετρη και απότομη διαταραχή του σώματος είναι επικίνδυνη- γενικά η υπερβολή αντιστρατεύεται τη φύση» το ασφαλές είναι να προχωρούμε σταδιακά, ιδιαίτερα όταν πρόκειται να περάσουμε από τη μια κατάσταση στην άλλη.
52. Όταν όλες μας οι ενέργειες είναι σύμφωνες με τους κανόνες, αλλά η κατάσταση δεν εξελίσσεται σύμφωνα μ’ αυτούς, δεν πρέπει ν’ αλλάζουμε θεραπευτική αγωγή, αλλά να επιμένουμε σ’ αυτή που καθορίσαμε αρχικά.
53. Όσοι είναι ευκοίλιοι στα νιάτα τους, γλιτώνουν πιο εύκολα απ’ ό,τι οι δυσκοίλιοι• στα γεράματα τους όμως δυσκολεύονται πολύ, γιατί συνήθως παύουν να είναι ευκοίλιοι, όσο περνούν τα χρόνια.
54. Το υψηλό ανάστημα στους νέους δίνει ευγένεια και χάρη στην εμφάνιση• όταν όμως κανείς γεράσει, είναι άβολο και χειρότερο από το χαμηλό.
πηγή: Ιατρική του Ιπποκράτη ~ Αφορισμοί (συμβουλές ιατρικής) τμήμα 1 & 2
