Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν ευρέως για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Κατά τον 3ο αιώνα π.Χ, ο Ιπποκράτης πρότεινε το βότανο αυτό ως καταπραϋντικό των πόνων του στομάχου αλλά και των βρεφικών κολικών.
Τετρακόσια χρόνια αργότερα, ο Διοσκουρίδης υποστήριζε ότι μείωνε την όρεξη και αύξανε την παραγωγή γάλακτος στις θηλάζουσες μητέρες.
Όλα τα μέρη του φυτού έχουν ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό άρωμα που μοιάζει εξαιρετικά με αυτό του γλυκάνισου. Οι ρίζες, οι βλαστοί, τα φύλλα του και οι σπόροι του, μπορούν να καταναλωθούν ως τροφή και να χρησιμοποιηθούν στη μαγειρική σαν βελτιωτικό της γεύσεως σε σαλάτες σαν μυρωδικό, αλλά και σε διάφορα φαγητά, λόγω του χαρακτηριστικού αρώματος που έχουν τα φύλλα του και της χαρακτηριστικής γεύσεως που δίνουν σε διάφορα φαγητά.
Περιέχει βιταμίνες Α, Β και C, μέταλλα και ένα αιθέριο έλαιο. Περιέχει επίσης, φυτικές ίνες, μαγγάνιο, potasium, μαγνήσιο, ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνη Β3,Β6, ψευδάργυρο, φώσφορο, κάλιο, νάτριο και νιασίνη. Διαθέτει ένα συνδυασμό φυτοθρεπτικών συστατικών, όπως το φλαβονοειδές ρουτίνη, κερσετίνη, γλυκοζίτες και ένα ιδιαίτερο συστατικό, την ανηθόλη.
Γράφτηκε από τον Τόνι Νζέιμ Κατηγορία: Βότανα-Μπαχαρικά Το μάραθο ή φινόκιο (Foeniculum vulgare) πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αρωματικό και γευστικό βότανο με θεραπευτικές ιδιότητες, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, μαγειρική και φαρμακευτική χρήση. Το μάραθο είναι πολυετές φυτό που φτάνει τα δύο μέτρα. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Το μάραθο έχει λεπτά φύλλα αρωματικά και αποκτά μεγάλη ανάπτυξη ως αυτοφυές και ως καλλιεργούμενο. Μαζεύονται τα φρέσκα φύλλα από το χειμώνα έως το τέλος της άνοιξης. Άλλες ονομασίες είναι το μάλαθρο, φινόκιο, μάλαθρο, μάραθρο, αγριομάραθο, μάραζα και αμαραθιά. Το μάραθο πολλαπλασιάζεται με σπόρο ενώ το φινόκιο με μεταφύτευση. Σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Ινδία και η Ρωσία είναι από τους μεγαλύτερους καλλιεργητές του μάραθου. Ιστορία του μάραθου Το συναντάμε συχνά στα αρχαία κείμενα. Εδώ και χιλιάδες χρονιά το μάραθο ήταν γνωστό στους αρχαίους πολιτισμούς της Ινδίας, της Κίνας και της Αιγύπτου σαν ένα αρωματικό φυτό πολύ χρήσιμο για τα φαγητά, που διαθέτει και διάφορες θεραπευτικές ιδιότητες. Παλιά οι Κινέζοι και οι Ινδοί θεωρούσαν το μάραθο αντίδοτο για τα δαγκώματα των φιδιών και σκορπιών αλλά και ιδανικό φάρμακο στις δηλητηριάσεις. Το μάραθο αναφέρεται στις πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής, της αρχαιότερης γραφής της ελληνικής γλώσσας (1450 – 1100 πΧ). την εποχή εκείνη το χρησιμοποιούσαν ως προσφορά στις θεότητες. Το μάραθο δάνεισε το όνομά του στο Μαραθώνα. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν το μάραθο σύμβολο μεγάλης επιτυχίας και σίγουρα οφείλει το όνομά του στη νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών στον Μαραθώνα το 490 π.Χ. ο Πλίνιος του αποδίδει 22 θεραπευτικές ιδιότητες και αναφέρει ότι τα φίδια τρώνε μάραθο όταν πρόκειται ν ‘αλλάξουν το δέρμα τους και ο Διοσκουρίδης, το περιγράφει σαν αποτελεσματικό διουρητικό «για όσους ουρούν σταγόνα-σταγόνα». Ένας συγγενής του, το γιγάντιο φυτό που επιστημονικά αποκαλείται ferula communis, είναι εκείνο που, σύμφωνα με τη μυθολογία, χρησίμευσε σαν μέσον για να μεταφέρει ο Προμηθέας τη φωτιά στους ανθρώπους. Την έκρυψε μέσα στον ξεραμένο κορμό που έχει ίνες σαν του μπαμπακιού και βοηθούσαν να μην σβήσει. Μέχρι και παροιμία έγινε το φυτό. Σε αντικατάσταση της γνωστής φράσης «φασούλι το φασούλι..» οι Κρητικοί λένε, «μάραθο το μάραθο γεμίζει η γρα τον κάλαθο» Οφέλη για την υγεία Φυτοθρεπτικά συστατικά: το μάραθο περιέχει ένα μοναδικό συνδυασμό φυτοθρεπτικών συστατικών, όπως το φλαβονοειδές ρουτίνη, κερσετίνη (Quercetin) και διάφορους γλυκοζίτες (καμπφερόλη) με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Βέβαια, το πιο ξεχωριστό του θρεπτικό συστατικό είναι η ανηθόλη (το κύριο πτητικό του έλαιο). Μελέτες σε πειραματόζωα έχουν αποδείξει επανειλημμένα ότι η ανηθόλη του μάραθου μειώνει τη φλεγμονή και να βοηθά στην πρόληψη της εμφάνισης καρκίνου. Βιταμίνη C: Εκτός από μοναδικά φυτοθρεπτικά συστατικά του, το μάραθο είναι μια εξαιρετική πηγή βιταμίνης C. Η βιταμίνη C είναι υδατοδιαλυτή και δρα στα υδάτινα μέρη του κυττάρου εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες σε όλα τα υδατικά μέρη του σώματος. Η βιταμίνη C βρίσκεται στο βολβό μάραθου προσφέρει επίσης άμεσα αντιμικροβιακή δράση και είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Καρδιαγγειακή υγεία και πεπτικό: το μάραθο είναι καλή πηγή φυτικών ινών, φυλλικού οξέος και καλίου. Ο βολβός του μάραθου μπορεί να συμβάλει στη μείωση των αυξημένων επιπέδων χοληστερόλης. Επίσης, δεδομένου ότι οι φυτικές ίνες απομακρύνουν τις καρκινογόνες τοξίνες από το παχύ έντερο, φαίνεται να είναι χρήσιμο στην πρόληψη καρκίνου του παχέος εντέρου. Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο γιατί μειώνει τα επίπεδα του αμινοξέος ομοκυστεΐνης του οποίου η αυξημένη συγκέντρωση στο αίμα έχει σχετιστεί στο παρελθόν με βλάβη στα αγγεία και στα νευρικά κύτταρα (εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακή ανεπάρκεια, Alzheimer κ.α.). Τέλος, το κάλιο είναι ένα μεταλλικό στοιχείο που βοηθά στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, ένας άλλος παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακή προσβολή. Άλλες ιδιότητες του μάραθου: Διουρητικό (πέτρα στα νεφρά, ολιγουρία, κυστίτιδα και αρθριτικά) Χωνευτικό: επιταχύνει την πέψη των λιπαρών τροφών και βοηθάει όσους υποφέρουν από ατονία του πεπτικού συστήματος. Εμμηναγωγό: διευκολύνει και ρυθμίζει τον έμμηνο κύκλο. Γαλακταγωγό: Διευκολύνει τη γαλουχία με διέγερση της παραγωγής και της έκκρισης γάλακτος στις λεχώνες) Αποχρεμπτικό: διευκολύνει την αποβολή των εκκρίσεων. Προφυλάσσει από τη γρίπη, ηρεμεί το βήχα και το άσθμα. Σπασμολυτικό: σε πόνους της κοιλιάς και νευρικούς εμετούς. Ανθελμινθικό: σκοτώνει τα σκουλήκια και τα παράσιτα του πεπτικού συστήματος. Αντιμετεωρητικό: ρολαβαίνει κι ανακουφίζει από τον τυμπανισμό της κοιλιάς και την αεροφαγία. Αφροδισιακό: αυξάνει τη σεξουαλική δραστηριότητα. Μάραθο παρενέργειες: Το μάραθο είναι διεγερτικό της μήτρας, έτσι αποφύγετε τις υψηλές δόσεις του κατά την εγκυμοσύνη, οι μικρές ποσότητες που χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα είναι ασφαλείς. Επιλογή, Συντήρηση, Χρήση Πως διαλέγω καλό μάραθο Το μάραθο βρίσκεται στο εμπόριο στις εξής μορφές: αποξηραμένοι σπόροι, αιθέριο έλαιο, αποξηραμένο και τεμαχισμένο βότανο. Η τρυφεράδα του μάραθου είναι το βασικό κριτήριο αγοράς του. Για το φινόκιο το μέγεθος του και η καλή του εμφάνιση χωρίς στίγματα είναι τα βασικά κριτήρια ποιότητας. Δεν υπάρχει θέμα φυτοφαρμάκων για το κοινό μάραθο. Για το φινόκιο, αν και η πιθανότητα είναι μικρή, καλού κακού συντηρήστε το για 4-5 μέρες πριν το καταναλώσετε. Πως να το συντηρείτε Το φύλλο του μάραθου για λίγες μόνο μέρες και προστατευμένο σε σακουλίτσες μπορεί να συντηρηθεί στο ψυγείο. Το φινόκιο, αντίθετα, τυλιγμένο σε διάφανη πλαστική μεμβράνη μπορεί να συντηρηθεί αρκετές μέρες στο ψυγείο. Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης Τα φύλλα του μάραθου τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε στιφάδο, κοκκινιστό, σάλτσες, και σε σούπες. Χρησιμοποιείτε για γαρνιτούρα και προσθέτει γεύση σε σαλάτες. Πιάτα κλασικά της φημισμένης κρητικής κουζίνας θεωρούνται τα σαλιγκάρια με τα μάραθα, οι μαραθόπιτες αλλά και τα μαυρομάτικα φασόλια με μάραθο και σπανάκι. Το μαραθέλαιο σε σταγόνες, βοηθάει στη χώνεψη και είναι αντιφυσικό (1-5 σταγόνες σε μια κουταλιά μέλι, 2-3 φορές την ημέρα). Το αιθέριο έλαιο των σπόρων του, που περιέχει 6% αιθέρια έλαια ανηθόλης και μαραθόλης, χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, ποτοποιεία (ιδιαίτερα σε λικέρ όπως στο Αψέντι των Άλπεων) και στη βιομηχανία καλλυντικών. Μάραθος ωμός κλαράκι 9 γρ. περιέχει: Νερό (gr.) 7.8 Ενέργεια (Kcal) 2 Πρωτεΐνες (gr.) 0.11 Λιπαρά (gr.) 0.02 Υδατάνθρακες (gr.) 0.64 Φυτικές Ίνες (gr.) 0.3 Ασβέστιο (mg) 4 Σίδηρο (mg) 0.06 Μαγνήσιο (mg) 1 Φώσφορο (mg) 4 Κάλιο (mg) 36 Νάτριο (mg) 5 Ψευδάργυρο (mg) 0.02 Βιταμίνη C (mg) 1 Θειαμίνη (mg) 0.001 Ριβοφλαβίνη (mg) 0.003 Νιασίνη (mg) 0.056 Βιταμίνη B-6 (mg) 0.004 Βιταμίνη A (IU) 84 Πηγή: http://www.mydiatrofi.gr Σε περίπτωση αναδημοσίευσης αυτού του άρθρου, ο παραπάνω σύνδεσμος ΠΡΕΠΕΙ να είναι ενεργός και ΔΕΝ επιτρέπεται να αφαιρεθεί.
