'ΧΑΣΑΜΕ ΤΟ ΗΘΟΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΕΞΑΛΕΙΦΘΗΚΕ Η ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ......'

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Σταμάτη Κριμιζή

Αγγελική Λάζου

Ο Αινστάιν είπε πως ο καλύτερος τρόπος να προετοιμάσεις τα παιδιά είναι τα παραμύθια. Ενίοτε είναι αυτά που καθορίζουν τη ζωή μας. Το μικρό παιδάκι που κοιτούσε τον λαμπερό ουρανό της Χίου παρέα με τους φίλους του και αναρωτιόταν τι να υπάρχει εκεί επάνω δεν φαντάζονταν τον εαυτό του ως διαστημικό επιστήμονα.

Ο Σταμάτης Κριμιζής μας υποδέχτηκε σε ένα πολύ μικρό γραφείο που διαθέτει στην Ακαδημία Αθηνών, γεμάτο βιβλία, φωτογραφίες, επιστημονικά συγγράμματα και φυσικά μακέτες διαστημοπλοίων. 

Γεννήθηκε στο Βροντάδο της Χίου το 1938, τελείωσε το 6τάξιο γυμνάσιο και έφυγε για σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα στο τμήμα ηλεκτρολόγων  -Μηχανικών. Το μόνο διαφορετικό που ταλάνιζε το μυαλό του Σταμάτη παρατηρώντας στον ουρανό του νησιού του την Αφροδίτη, τον Δία και τον Άρη τους μόνους πλανήτες που ήξεραν οι άνθρωποι, είναι πως από την αρχή της ανθρωπότητας , ο άνθρωπος ήθελε να πετάξει κάτι που τελικά έγινε το 1903 από τους αδελφούς Ράιτ.

Κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους των σπουδών του θα συμβεί εκείνο που θα του αλλάξει προσανατολισμό. Κανείς δεν ξέρει τι σημαίνει διάστημα και όμως το 1957 πραγματοποιείται η εκτόξευση του δορυφόρου Σπούτνικ. 

Τι σημαίνει αυτό για τον μικρό Σταμάτη;

Πρώτη πτήση διάρκεια: 10 έως 20 δεύτερα, ύψος 3 μέτρα. 54 χρόνια μετά εκτόξευση Σπούτνικ, εάν έγινε αυτό μπορεί να σταλεί αποστολή από τη γη σε άλλον πλανήτη.   Ο Σταμάτης Κριμιζής θα ακολουθήσει πλέον την πλανητική φυσική.

Βεβαίως όταν ενημέρωσε τους δικούς του για την επιστήμη που είχε διαλέξει δεν ¨είχαν ιδέα γιατί πράγμα τους μιλούσε. “Ήταν για όλους άγνωστο, ακόμα και για μένα, ήξερα όμως ότι είχε αρχίσει μια νέα εποχή για το διάστημα, μια νέα εποχή για την ανθρωπότητα¨ τονίζει και τα μάτια του μας πείθουν πως ήθελε να είμαι μέρος αυτού, που συντελούνταν. Η εκτόξευση του δορυφόρου ενεργοποίησε ιδιαίτερα αντανακλαστικά στον Ακαδημαϊκό Κριμιζή.

“Ασχολούμαι με την πλανητική φυσική” μας λέει σαν να βιάζεται να διαχωρίσει τα πλάσματα από τους πλανήτες. “Τι κάνω δηλαδή; εξερευνώ τους πλανήτες επί τόπου, και με τον όρο πλανήτες εννοείται ο 4ος τύπος ύλης, δηλαδή ιονισμένα σωματίδια και ηλεκτρόνια.  

Από εκείνη τη μαγική στιγμή μέχρι σήμερα έχει διακριθεί ως αστροφυσικός της NASA, ως ο «νονός» του παρθενικού περάσματος από τον Πλούτωνα αλλά και ως ο μοναδικός επιστήμονας που επισκέφθηκε και τους εννέα πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, με όργανα που ο ίδιος κατασκεύασε, ενώ το όνομα του είναι απολύτως συνδεδεμένο με αποστολές των Voyager 1 και 2.

“Το 1986 , το Voyager είχε περάσει από τον Πλανήτη Ουρανό, ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Ρόναλντ Ρήγκαν είχε καλέσει 5 επιστήμονες για γεύμα στο Λευκό Οίκο, μεταξύ αυτών και εμένα για να τον ενημερώσουμε σχετικά με την αποστολή” μας περιγράφει και χαρακτηρίζει τον Ρήγκαν χαρισματικό, ευχάριστο και με χιούμορ. Παραδέχεται πάντως ότι οι γνώσεις του ήταν περιορισμένες. 

Θυμάται εκείνη την ημέρα το διάλογο του Προέδρου με τον καθηγητή του Χάρβαρντ ειδικό σε θέματα κομητών.  “Την περίοδο εκείνη περνούσε από τη γη ο κομήτης Χάλει, ο οποίος μας επισκέπτεται όπως ξέρετε κάθε 80 χρόνια. Ο Ρήγκαν λοιπόν, στρέφεται προς το μέρος του καθηγητού και  τον ρωτά : Κ . Καθηγητά λένε ότι αυτοί οι κομήτες βγάζουν κάποιο δηλητήριο , μήπως κάποιους από εμάς μας πείραξε στο κεφάλι; ”Όχι κ Πρόεδρε αυτά είναι ανοησίες” απάντησε με απόλυτο τρόπο ο καθηγητής. Αργότερα όταν το Voyager πέρασε από τον Ποσειδώνα κλήθηκαν και από τον Τζόρτζ Μπους.

Αν και ασχολείται με το διάστημα είναι ιδιαίτερα προσγειωμένος. Στην ερώτηση για το πόσο πιθανή είναι μια μετεγκατάσταση των ανθρώπων σε άλλο πλανήτη, απαντά: Φυσικά εάν κάποιος στα τέλη του 19ου αιώνα άκουγε για τη θεωρία της σχετικότητας μάλλον θα γελούσε , ήταν η εποχή που την δημοσίευε ο Αινστάιν και αρχίσαμε να την επιβεβαιώνουμε στα μέσα του 20ου αιώνα, ωστόσο θεωρώ απίθανο και αδύνατο να συμβεί κάτι τέτοιο. Θα ταξιδέψουμε σε πολλούς πλανήτες και θα τους ανακαλύψουμε αλλά για πάρα μα πάρα πολλά χρόνια ακόμα δεν βλέπω μετεγκατάσταση. 

Στην ερώτηση μας για την τοποθέτηση του Χόγκινς ότι οι άνθρωποι πρέπει να βρουν ένα πλανήτη και να ζήσουν εκεί απαντά με χαμόγελο: ο Χόγκινς είναι πολύ καλός στο να λύνει εξισώσεις και να μιλά θεωρητικά. Όμως πιστέψτε με εγώ που ξέρω πως φτιάχνονται τα διαστημόπλοια σας λέω ότι δεν γίνεται. Αρκεί να σκεφτούμε ότι το πιο κοντινό ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται 41 τρις εκατομμύρια χιλιόμετρα μακρυά”.

Μπορεί ο Σταμάτης Κριμιζής να έχει περάσει παραπάνω από τη μισή του ζωή στις ΗΠΑ ωστόσο έχει την απόλυτη εικόνα για όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα και προσπαθεί να εξηγήσει τι πήγε στραβά και έφτασε σε αυτό το σημείο. “Χάσαμε το ήθος μας και εξαλείφθηκε η αξιοκρατία και αυτό οδηγεί σε διαφθορά”, ενώ χαρακτηρίζει την πλειοψηφία των ελλήνων πολιτικών διαχρονικά παχύδερμα. Δεν τιμωρείτε κανείς ή σχεδόν κανείς μας λέει και εκφράζει την απαισιοδοξία του για την πορεία της χώρας. “Οι νέοι έφυγαν γιατί απελπίστηκαν. Η αριστεία έγινε ρετσινιά, όραμα δεν υπάρχει ούτε και σχέδιο αλλά ούτε και αντικειμενικός σκοπός για το που θέλουμε να πάμε. Το χειρότερο από όλα είναι πως δεν βλέπω και ηγετική δύναμη να δημιουργεί αυτό το όραμα”, τονίζει με μεγάλη απογοήτευση. 

“Δεν μάθαμε να είμαστε ομαδικοί παίχτες μόνο το εγώ και δυστυχώς δεν μαθαίνουμε στα παιδιά μας ότι οι ήρωες δεν κάνουν τα πάντα μόνοι τους. Όσα σπουδαία μυαλά έφυγαν και θα συνεχίσουν να φεύγουν , δυστυχώς δεν θα επιστρέψουν στη χώρα όσο η αξιοκρατία και η δικαιοσύνη λείπουν από αυτή και όσο το σύστημα παραμένει άρρωστο” μας τονίζει ο διακεκριμένος Ακαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζής

Μπορεί ο Σταμάτης Κριμιζής να έχει περάσει παραπάνω από τη μισή του ζωή στις ΗΠΑ ωστόσο έχει την απόλυτη εικόνα για όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα και προσπαθεί να εξηγήσει τι πήγε στραβά και έφτασε σε αυτό το σημείο.

“Χάσαμε το ήθος μας και εξαλείφθηκε η αξιοκρατία και αυτό οδηγεί σε διαφθορά”, λέει με θυμό και παράπονο ενώ χαρακτηρίζει παχύδερμα τους πολιτικούς που δεν πλήρωσαν για τα λάθη τους και τις ευθύνες τους για την κατάρρευση του κράτους. “Δεν τιμωρείτε κανείς ή σχεδόν κανείς”  μας λέει και εκφράζει την απαισιοδοξία του για την πορεία της χώρας. “Οι νέοι έφυγαν γιατί απελπίστηκαν. Η αριστεία έγινε ρετσινιά, όραμα δεν υπάρχει , σχέδιο δεν υπάρχει αλλά δεν υπάρχει ούτε και αντικειμενικός σκοπός για το που θέλουμε να πάμε΅τονίζει και συμπληρώνει: “Το χειρότερο από όλα είναι πως δεν βλέπω και ηγετική δύναμη να μπορεί να δημιουργήσει αυτό το όραμα”, τονίζει με μεγάλη απογοήτευση.

“Δεν μάθαμε να είμαστε ομαδικοί παίχτες μόνο το εγώ μας βγάζαμε μπροστά και δυστυχώς δεν μαθαίνουμε στα παιδιά μας ότι οι ήρωες δεν κάνουν τα πάντα μόνοι τους. Όσα σπουδαία μυαλά έφυγαν και θα συνεχίσουν να φεύγουν ,  δεν θα επιστρέψουν στη χώρα όσο η αξιοκρατία και η δικαιοσύνη λείπουν από αυτήν και όσο το σύστημα στην Ελλάδα παραμένει άρρωστο” μας τονίζει ο διακεκριμένος Ακαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζής.

Βιογραφικο

Εργάστηκε ως καθηγητής της Σχολής Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Αιόβα και το 1968 ανέλαβε την ηγεσία της Ομάδας Διαστημικής Φυσικής και Διαστημικών Οργάνων στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής (Applied Physics Laboratory) του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Είναι μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1980 διορίστηκε Επικεφαλής Επιστήμονας στο Τμήμα Διαστημικής, όπου και ανέλαβε Διευθυντής το 1991. Από τη θέση αυτή διηύθυνε τις δραστηριότητες 600 περίπου επιστημόνων, μηχανικών και άλλου τεχνικού προσωπικού και προσωπικού υποστήριξης. Από τον Απρίλιο του 2004 είναι Επίτιμος Διευθυντής. Εκλέχθηκε Ακαδημαϊκός στη νεοϊδρυθείσα έδρα «Επιστήμη του Διαστήματος» της Ακαδημίας Αθηνών τον Νοέμβριο του 2004, και πρόεδρος της Τάξεως Θετικών Επιστημών για το 2007. Τον Δεκέμβριο 2006 ανέλαβε Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδος στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.Προς τιμή του το 1999 ηΔιεθνής Αστρονομική Ένωση ονόμασε με το όνομα του τον αστεροειδή 8323 Κριμιζής (προσωρινή ονομασία 1979 UH).