«Πόσες Ζωές Πρέπει να Χαθούν Πριν Μάθουμε; Η Σιωπηλή Απειλή των Φαρμάκων»
Κάθε φορά που καταπίνουμε ένα χάπι, εμπιστευόμαστε ότι η επιστήμη μάς προστατεύει. Όμως, η ιστορία ψιθυρίζει μια αλήθεια που δεν θέλουμε να ακούσουμε: πολλές φορές, η θεραπεία έγινε δηλητήριο. Οι φαρμακευτικές αποσύρσεις του παρελθόντος δεν είναι απλώς ιστορικά λάθη. Είναι προειδοποιήσεις που παραμένουν ζωντανές – κι όμως, συχνά αγνοούνται.
⸻
Thalidomide: Το φάρμακο που στέρησε άκρα
Στη δεκαετία του ’50 προωθήθηκε ως ασφαλής λύση για τη ναυτία της εγκυμοσύνης. Το αποτέλεσμα ήταν εφιαλτικό: πάνω από 10.000 βρέφη γεννήθηκαν με σοβαρές παραμορφώσεις. Μια ολόκληρη γενιά πλήρωσε με την υγεία της το τίμημα της απερισκεψίας και της έλλειψης ελέγχου.
⸻
Vioxx: Ο ύπουλος δολοφόνος
Το αντιφλεγμονώδες Vioxx παρουσίαζε τον εαυτό του ως θαύμα για την αρθρίτιδα. Κανείς δεν προειδοποίησε ότι θα αυξήσει τον κίνδυνο εμφραγμάτων και εγκεφαλικών. Υπολογίζεται ότι 35.000 άνθρωποι πέθαναν πριν η Merck το αποσύρει. Κέρδη δισεκατομμυρίων, απώλειες αμέτρητων ζωών.
⸻
Fen-Phen: Το χάπι που «σκότωνε αθόρυβα»
Η επιθυμία για γρήγορη απώλεια βάρους οδήγησε εκατομμύρια σε αυτό το «μαγικό» χάπι. Η πραγματικότητα; Σοβαρή πνευμονική υπέρταση και καρδιακές βλάβες, με ανεπανόρθωτες συνέπειες για χιλιάδες ασθενείς.
⸻
Cisapride (Prepulsid): Όταν η καούρα σκοτώνει
Χρησιμοποιήθηκε για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αλλά αποδείχθηκε ότι προκαλούσε θανατηφόρες καρδιακές αρρυθμίες. Χρειάστηκαν χρόνια για να αφαιρεθεί, αφήνοντας πίσω νεκρούς ασθενείς.
⸻
Raptiva: Μια θεραπεία που έγινε εφιάλτης
Φάρμακο για ψωρίαση, που αποδείχθηκε θανατηφόρο όταν προκάλεσε προϊούσα πολυεστιακή λευκοεγκεφαλοπάθεια – μια σπάνια αλλά μοιραία εγκεφαλική λοίμωξη.
⸻
Και δεν σταματά εδώ…
• Troglitazone (Rezulin): Αντιδιαβητικό, αποσύρθηκε για ηπατική ανεπάρκεια.
• Cerivastatin (Baycol): Στατίνη που οδήγησε σε ραβδομυόλυση και θανάτους.
• Bextra: Αντιφλεγμονώδες που αποσύρθηκε για σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα και αλλεργικές αντιδράσεις.
Όλα εγκρίθηκαν ως «ασφαλή». Όλα προωθήθηκαν επιθετικά. Και όλα απέδειξαν ότι η βιασύνη και το κέρδος σκοτώνουν.
⸻
Σήμερα…
Νέα φάρμακα και θεραπείες μπαίνουν στην αγορά με διαδικασίες ταχείας έγκρισης. Όσο για τα εμβόλια κατά της COVID-19;
Δεν θα αναλυθούν εδώ, αλλά δυστυχώς δεν ήταν αυτά που περιμέναμε – και κάθε μέρα το βλέπουμε.
⸻
Τι μπορεί να κάνει ο πολίτης;
1. Ενημέρωση πριν από κάθε φαρμακευτική αγωγή: Ζητήστε πλήρη λίστα παρενεργειών, ακόμα και των σπάνιων.
2. Αναφορά ανεπιθύμητων ενεργειών: Σε κάθε ύποπτο σύμπτωμα, ενημερώστε γιατρό και τις αρμόδιες αρχές φαρμακοεπαγρύπνησης.
3. Δεύτερη γνώμη: Πριν πάρετε νέο ή πειραματικό φάρμακο, συμβουλευτείτε δεύτερο ειδικό.
4. Μείωση άσκοπης χρήσης: Αν υπάρχει εναλλακτική (π.χ. διατροφή, άσκηση), προτιμήστε την αντί για φάρμακα «για ψύλλου πήδημα».
⸻
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο
Η επιστήμη είναι δύναμη. Αλλά χωρίς διαφάνεια και έλεγχο, γίνεται κίνδυνος.
Κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να γνωρίζει. Κάθε κυβέρνηση έχει υποχρέωση να προστατεύει, όχι να συγκαλύπτει.
Απαιτήστε διαφάνεια. Απαιτήστε ανεξάρτητο έλεγχο. Γιατί το επόμενο «ασφαλές» φάρμακο μπορεί να είναι η επόμενη τραγωδία.
⸻
Βιβλιογραφία
1. Lazarou J, Pomeranz BH, Corey PN. Incidence of adverse drug reactions in hospitalized patients: A meta-analysis. JAMA. 1998;279(15):1200-1205.
2. Topol EJ. Failing the public health—rofecoxib, Merck, and the FDA. N Engl J Med. 2004;351(17):1707-1709.
3. McBride WG. Thalidomide and congenital abnormalities. Lancet. 1961;2(7216):1358.
4. Wysowski DK, Swartz L. Adverse drug event surveillance and drug withdrawals in the United States, 1969-2002. Arch Intern Med. 2005;165(12):1363-1369.
5. Psaty BM, Furberg CD. The safety of Vioxx and the lessons of rofecoxib. JAMA. 2005;293(3):366-368.
● Από DrmedGeorgios Zois
