Marguerite Yourcenar. Μία από τις σπουδαιότερες λογοτεχνικές μορφές της Γαλλίας του 20ού αιώνα.
Η συνεισφορά της συγγραφέως και ποιήτριας στη λογοτεχνία αναγνωρίστηκε μέσα από πολυάριθμες διακρίσεις. Η κυριότερη ήταν το 1980. Πρόκειται για την αναγόρευσή της ως μέλους της Γαλλικής Ακαδημίας. Η Γιουρσενάρ ήταν η πρώτη γυναίκα που κατέκτησε παρόμοια θέση.
Η κλίση της στα Λατινικά και Αρχαία Ελληνικά φάνηκε από νωρίς. Το Γιουρσενάρ είναι λογοτεχνικό ψευδώνυμο που δημιούργησε με αναγραμματισμό του πραγματικού επωνύμου της -Crayencour- εκδίδοντας την πρώτη της ποιητική συλλογή, "Ο κήπος των χιμαιρών", στα 16 της χρόνια. Μέχρι το 1942 σπούδασε και έζησε στην Ευρώπη. Τότε ήταν που εγκαταστάθηκε μόνιμα στις ΗΠΑ, στο νησί Μάουντ Ντέζερτ της πολιτείας Μέιν. Εκεί έμενε -σε ένα παλιό ξύλινο σπίτι- μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής της.
Η Μαργκερίτ ήταν ομοφυλόφιλη κι έζησε σχεδόν σαράντα χρόνια μαζί με τη σύντροφό της Γκρέις Φρικ.Το θέμα του πρώτου μυθιστορήματός της "Αλέξης, ή σπουδή του μάταιου αγώνα" ήταν και η αποδοχή της ομοφυλίας. Κεντρικό πρόσωπο, ένας νεαρός που παρά τον γάμο του δεν καταφέρνει να καταπνίξει τις ομοφυλοφιλικές επιθυμίες του.
Το 1951 εκδόθηκε το μυθιστόρημα "Αδριανού απομνημονεύματα". Το συγκεκριμένο έργο που συνέγραφε σχεδόν επί δέκα χρόνια, γνώρισε τεράστια εμπορική επιτυχία και δέχτηκε εξαιρετικές κριτικές. Το έργο έχει τη μορφή αποχαιρετιστήριου γράμματος από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό, στο διάδοχό του, Μάρκο Αυρήλιο. Αποτελεί, δε, ένα μακρύ διαλογισμό με κεντρικές ιδέες την εξουσίας, την αυτοκρατορία, τη διακυβέρνηση και τον έρωτα. Επίσης, σημαντικό κομμάτι του βιβλίου αφιερώνεται στη σχέση του Αυτοκράτορα με τον Έλληνα νέο Αντίνοο.
Η Yourcenar είχε ιδιαίτερη σχέση με την Ελλάδα, ήταν λάτρις του Ελληνικού πολιτισμού κι επέλεγε τη χώρα μας για αγαπημένο προορισμό. Επιμελήθηκε την ανθολογία ελληνικής ποίησης "Το στεφάνι και η λύρα" και εξέδωσε το δοκίμιο "Κριτική παρουσίαση του Κ. Π. Καβάφη".
Ανάμεσα στους 'Ελληνες φίλους της, ήταν η Ιωάννα Χατζηνικολή -η οποία εξέδωσε τα βιβλία της στα Ελληνικά - και ο Ανδρέα Εμπειρίκο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1980 η Γαλλική Ακαδημία έσπασε την παράδοση 345 ετών και δέχτηκε την Marguerite Yourcenar ως την πρώτη γυναίκα ανάμεσα στους σαράντα "αθανάτους".
Ακολουθούν κάποια αποφθέγματά της καθώς και την επιστολή της προς τον Jean-Pol Alardin, όπου εκφράζει τον κορυφαίο κανόνα της επικοινωνίας:
Φιλία σημαίνει προπαντός σιγουριά, κι αυτό είναι που τη διαχωρίζει από τον έρωτα. Σημαίνει επίσης σεβασμός και απόλυτη παραδοχή του άλλου. Μόνο πάνω σ' ένα θεμέλιο δυστυχίας χτίζεται μια ευτυχία. Νομίζω πως θα μπορέσω να χτίσω. ("Χαριστική Βολή").
Ερωτας είναι η βαθιά συνείδηση, να καταλάβεις δηλαδή ότι με τον έρωτα μπορείς μόνο να εξελιχθείς. Οταν αγαπάς, όταν είσαι ερωτευμένος, όλα γίνονται από μόνα τους. Δεν χρειάζονται θυμοί, φόβοι, αλλά να σέβεσαι την ατομικότητά του. Σημαίνει να μη χάνεται ο κόσμος γύρω σου όταν απομακρύνεσαι, γιατί τότε γίνεται εξάρτηση.
Η ερωτική πράξη είναι μυσταγωγία, είναι ιερή και έτσι πρέπει να την αντιμετωπίζουμε. Ο έρωτας είναι έρωτας όταν δεν προσθέτει, ούτε αφαιρεί. Είναι η βάση για όλα. Φυσικά είμαι υπέρ της ελεύθερης επιλογής. Αγαπάς και ερωτεύεσαι τον άνθρωπο και όχι το φύλο.
Κάθε αληθινή φιλία είναι ένα απόκτημα διαρκές. Η φιλία, όπως και ο έρωτας, απαιτεί τόση τέχνη όσο μια πετυχημένη φιγούρα χορού. Χρειάζεται πολλή άνεση και μεγάλος συγκρατημός. Ανταλλαγές λόγων. Μεγάλη σιωπή. Και προπαντός σεβασμός.
Το συναίσθημα της ελευθερίας του άλλου. Της αξιοπρέπειάς του. Την παραδοχή. Θυμάμαι πάντα το κοριτσάκι στο βιβλίο του Μοντερλάν που δεν έχει δώσει όνομα στη γάτα του. Και πώς τη φωνάζεις; τη ρωτούν. Δεν τη φωνάζω, έρχεται όποτε θέλει. Έτσι είναι οι φίλοι. Συχνά έρχονται από τύχη.
"Κύριε,
Τα δύο ερωτήματα τα οποία θέτει το ερωτηματολόγιο σας είναι ευρύτατα και πολυσύνθετα. Επιχειρώ να απαντήσω όσο το δυνατόν πιο περιεκτικά:
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΕΜΕ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ;
Πρώτα-πρώτα την αλήθεια για όλα τα θέματα. Η υποχρέωση να λέμε την αλήθεια και να την κάνουμε πράξη ισχύει για όλους, από τον δημοσιογράφο που πληρώνεται για να μεταδίδει την αλήθεια της επικαιρότητας, ως τον ποιητή στον οποίο πέφτει ο κλήρος να εκφράζει μιαν αιώνια αλήθεια. Είναι εξίσου επιβεβλημένη για τον μυθιστοριογράφο που έχει τα εφόδια να αποδώσει μιαν ανθρώπινη αλήθεια και για τον φιλόσοφο που πασχίζει να καταστήσει τις λέξεις αγωγούς μιας αφηρημένης αλήθειας. Το αισθητικό κάλλος από την μια πλευρά και οι αξίες της συμπάθειας και της αγάπης από την άλλη, σημεία στα οποία επιμένει το ερωτηματολόγιο σας, έχουν νόημα μόνο εφόσον εκκινούν από την υποχρέωση μας να μην ψευδόμαστε ποτέ είτε από οκνηρία, είτε από συμφέρον, είτε από ματαιοδοξία, είτε από δειλία.
ΠΩΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΜΙΛΑΜΕ;
Απλά, ξεκάθαρα, δίχως κανενός είδους κοινοτοπίες, δίχως παραχωρήσεις στην οκνηρία του αναγνώστη, αλλά συνάμα και δίχως σκόπιμες ασάφειες, δίχως ψεύτικες κομψότητες, δίχως επιτηδευμένη εκλαΐκευση, δίχως συνθηματικά ιδιώματα του σχολείου, της εκκλησίας, της κυβερνητικής ομάδας, δίχως παραχωρήσεις προς τη μόδα του σήμερα που θα φαντάζει γελοία αύριο, δίχως την επιθυμία να προκαλέσουμε μόνο και μόνο για την ηδονή της πρόκλησης αλλά και δίχως τον ενδοιασμό να το πράξουμε αν το κρίνουμε χρήσιμο, δίχως να θυσιάσουμε τίποτα από τις πολυπλοκότητες, τα γεγονότα ή τις σκέψεις, πασχίζοντας όμως να τα παρουσιάσουμε με τη μέγιστη δυνατή σαφήνεια. Η λογοτεχνική και ανθρώπινη αξία ενός συγγραφέα, παραδόξως δε και η ποιότητα του ύφους του, αποτιμώνται σε μεγάλο βαθμό με γνώμονα την ικανότητα του να εκφράζει το ουσιώδες.
Εγκάρδια δική σας,
Μarguerite Yourcenar"
Aπό τη Μανταλένα Μαρία Διαμαντή
Πηγή