Ο Ασθενής Λαός — Ελλάδα, 2025: Η Εποχή του Χημικού ΎπνουΚάποτε η Ελλάδα ήταν χώρα με πληγές πολέμου.
Σήμερα είναι χώρα με πληγές ψυχής.
Η νέα εθνική νόσος δεν είναι πια ο καρκίνος ή το έλκος· είναι η κατάθλιψη, η υπέρταση, η εξουθένωση.
Η Ελλάδα του συνδρόμου και της συνταγής
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO, 2023) καταγράφει ότι η Ελλάδα ανήκει στις πρώτες χώρες της Ευρώπης στη χρήση αντικαταθλιπτικών ανά κάτοικο.
Η ΕΛΣΤΑΤ δείχνει πως οι καρδιοπάθειες και τα εγκεφαλικά αποτελούν πάνω από το 35% των ετήσιων θανάτων.
Και πίσω από τους αριθμούς, ένας λαός που έχει χάσει τον ρυθμό της ζωής του:
αγχώδεις, εξαντλημένοι, υπνωτισμένοι πολίτες, εγκλωβισμένοι ανάμεσα στο άγχος της δουλειάς και τη νωθρότητα του ύπνου με χάπια.
Η ψυχική κόπωση έγινε κανονικότητα, η εξουθένωση βαφτίστηκε “burnout” και το χάπι έγινε “λύση”.
Ο Έλληνας του 2025 δεν λέει «είμαι κουρασμένος», λέει «παίρνω αγωγή».
Η ψυχιατρικοποίηση της ζωής
Αυτό που άλλοτε ήταν ανθρώπινη θλίψη έγινε “μείζων καταθλιπτική διαταραχή”.
Το τρέμουλο πριν τη δουλειά βαφτίστηκε “γενικευμένη αγχώδης διαταραχή”.
Η κοινωνία έχασε τη γλώσσα της οδύνης και τη μετέφρασε σε ιατρική διάγνωση.
Η ψυχιατρικοποίηση της καθημερινότητας δεν είναι πια εξαίρεση — είναι ο κανόνας μιας κοινωνίας που δεν αντέχει να αισθάνεται.
Στις κλινικές, στους δρόμους, στα ράφια των φαρμακείων, ο πόνος έχει κωδικό ΑΤC και τιμή λιανικής.
Η λύπη έγινε προϊόν, η αϋπνία επένδυση, η αγωνία τζίρος.
Η φαρμακοβιομηχανία δεν πουλά πια θεραπεία — πουλά λήθη.
Οι Έλληνες και τα Z-drugs: η νέα ύπνωση
Στην πρώτη γραμμή αυτού του φαρμακολογικού καταιγισμού βρίσκονται τα λεγόμενα Z-drugs — τα «υπνωτικά νέας γενιάς».
Zolpidem, Zopiclone, Zaleplon: τρία γράμματα, ένα αποτέλεσμα — σιωπή.
Σχεδιάστηκαν για να αντικαταστήσουν τις παλιές βενζοδιαζεπίνες (όπως το Xanax ή το Lexotanil), υποτίθεται με “ασφαλέστερο” τρόπο.
Μόνο που το “ασφαλέστερο” αποδείχτηκε μια φαρμακευτική φαντασίωση.
Τα Z-drugs επιδρούν στους υποδοχείς GABA-A του εγκεφάλου, καταστέλλοντας τη δραστηριότητα του νευρικού συστήματος.
Σε απλά λόγια: ναρκώνουν τη συνείδηση, όχι τη νόσο.
Ο ύπνος που προσφέρουν δεν είναι ξεκούραση, είναι χημική ακινησία.
Οι αριθμοί της σιωπής
Σύμφωνα με μελέτη του 2023 (BMC Psychiatry – συνεργασία ΕΟΠΥΥ, ΕΟΦ, Παν. Αθηνών):
156.554 Έλληνες έλαβαν Z-drugs την περίοδο 2018–2021.
Το 73,1% ήταν άνω των 65 ετών.
Το 76% των συνταγών γράφτηκαν από παθολόγους ή γενικούς ιατρούς, όχι ψυχιάτρους.
Η κατανάλωση αυξήθηκε κατά 25–30% μέσα σε τρία χρόνια.
Πίσω από κάθε στατιστικό, ένας ηλικιωμένος που δεν κοιμάται χωρίς χάπι, μια γυναίκα που ξυπνά με τρεμάμενα χέρια, ένας εργαζόμενος που παίρνει zolpidem για να “σβήσει” και ξαναπαίρνει καφέ για να “ξυπνήσει”.
Παρενέργειες που μοιάζουν με καθρέφτη της εποχής
Οι παρενέργειες τους διαβάζονται σαν ποίηση της παραίτησης:
εξάρτηση, μετά από μόλις 2-3 εβδομάδες χρήσης,
σύνδρομο στέρησης με αϋπνία, τρόμο, πανικό,
αμνησία και “παράδοξες” συμπεριφορές: οδήγηση, φαγητό, ακόμα και αποστολή e-mail στον ύπνο,
γνωστική εξασθένηση και αυξημένος κίνδυνος πτώσεων στους ηλικιωμένους,
συσχέτιση με άνοια και αυξημένη θνητότητα σε μακροχρόνια χρήση (BMJ, 2012· JAMA, 2018).
Αυτό δεν είναι ύπνος. Είναι χημικός λήθαργος.
Η φαρμακοποιημένη κοινωνία
Οι Έλληνες καταναλώνουν ηρεμιστικά και υπνωτικά πιο συχνά από βιταμίνες.
Και το παράδοξο: ενώ τα αντικαταθλιπτικά και τα αγχολυτικά εκτοξεύονται, η θλίψη δεν μειώνεται — απλώς σιωπά.
Στην Ελλάδα της κρίσης και της μετά–κρίσης, η φαρμακοβιομηχανία βρήκε το τέλειο έδαφος:
ένα έθνος κουρασμένο, ανασφαλές, εσωτερικά εξαντλημένο.
Οι πολίτες ζητούν γαλήνη, και το σύστημα προσφέρει χημική ειρήνη.
Η φαρμακολογική λύση αντικατέστησε τη συλλογική,
το χάπι αντικατέστησε την αγκαλιά,
η συνταγή αντικατέστησε τη συζήτηση.
Η κοινωνία μας έγινε εργοστάσιο ασθενών:
κάθε διάγνωση, ένα πελάτης· κάθε σύμπτωμα, ένα νέο προϊόν.
Από τα αντικαταθλιπτικά μέχρι τις στατίνες,
ο σύγχρονος Έλληνας ζει μέσα σε ένα κουτί — το κουτί του φαρμάκου, του Netflix, του γραφείου, του κελιού του μυαλού του.
Από το σώμα στο σύστημα
Οι καρδιοπάθειες αυξάνονται όχι μόνο γιατί τρώμε λάθος,
αλλά γιατί ζούμε λάθος: καθιστική εργασία, υπερπληροφόρηση, μόνιμο στρες,
εργασία χωρίς σταθερό ωράριο, σχέσεις χωρίς διάρκεια.
Η ψυχή δεν αντέχει, και το σώμα πληρώνει.
Ο Έλληνας ασθενής δεν είναι απλώς βιολογικά ασθενής — είναι κοινωνικά απορυθμισμένος.
Μια κοινωνία που υποφέρει από μοναξιά, αβεβαιότητα, φόβο.
Όταν η πολιτεία δεν προσφέρει στήριξη,
το χάπι γίνεται το μοναδικό εργαλείο “προσαρμογής”.
Ο ασθενής είναι πλέον σύμπτωμα του συστήματος —
ενός συστήματος που νοσεί, αλλά ζητά από τον άνθρωπο να φταίει.
Ο χημικός ανθρωπισμός
Η φαρμακευτική βιομηχανία —πολυεθνικοί κολοσσοί με δισεκατομμύρια κέρδη—
έχει κατορθώσει να κάνει κάτι αδιανόητο:
να μετατρέψει τη δυστυχία σε πρώτη ύλη.
Κάθε κρίση πανικού, κάθε αϋπνία, κάθε δάκρυ
είναι ευκαιρία μετοχικής ανόδου.
Η “ψυχική υγεία” έγινε εμπορικό σύνθημα.
Το “wellness” έγινε lifestyle.
Ο άνθρωπος δεν γιατρεύεται — ρυθμίζεται.
Η φαρμακολογία δεν υπόσχεται ελευθερία, υπόσχεται λειτουργικότητα.
Να μπορείς να σηκωθείς, να πας στη δουλειά, να χαμογελάσεις μηχανικά,
να καταναλώσεις και να μη σκέφτεσαι.
Η χώρα που κοιμάται όρθια
Η Ελλάδα του 2025 είναι μια χώρα που δεν κοιμάται φυσικά —
κοιμάται φαρμακολογικά.
Ο λαός της είναι συνδεδεμένος με τον ορό της παρηγοριάς:
το ένα χάπι για το άγχος, το άλλο για τον ύπνο, το τρίτο για την πίεση,
το τέταρτο για να “ανεβεί” η διάθεση.
Η ψυχή έγινε δοσολογία.
Η ζωή έγινε αγωγή.
Κι όμως, πίσω από τη βιοχημεία κρύβεται η ίδια κραυγή:
ο άνθρωπος θέλει να ξαναβρεί το νόημα του πόνου.
Να κλάψει χωρίς διάγνωση, να ανησυχήσει χωρίς χάπι, να αγαπηθεί χωρίς φόβο.
---
ΒιβλιογραφίαWorld Health Organization (2023). Depression and other common mental disorders: global health estimates.
OECD Health Data (2024). Antidepressant consumption and mental health trends in Europe.
ΕΛΣΤΑΤ (2023). Αιτίες Θανάτου στην Ελλάδα 2021-2022.
BMC Psychiatry (2023). Prescribing Z-drugs in Greece: Trends and patterns (2018–2021).
Kripke DF et al. (2012). Hypnotics' association with mortality or cancer: a matched cohort study. BMJ Open.
Glass J. et al. (2018). Sedative-hypnotic use and dementia risk in older adults. JAMA Internal Medicine.
Fava GA & Cosci F. (2017). Psychiatric diagnosis as an instrument of social control. World Psychiatry.
Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) — Ετήσια Έκθεση 2024.
ΕΟΠΥΥ & ΕΟΦ (2023). Χρήση ψυχοδραστικών φαρμάκων στην Ελλάδα: στατιστική ανάλυση 2018–2021.
Horwitz AV & Wakefield JC (2007). The Loss of Sadness: How Psychiatry Transformed Normal Sorrow into Depressive Disorder. Oxford University Press.
