Τα “φύκια” όπως τα αποκαλούν οι περισσότεροι, εννοώντας τα ταινιόμορφα φυτά που όταν είναι ζωντανά σχηματίζονται σε πυκνές συστάδες πράσινες και τα συναντάμε σε αμμώδεις βυθούς, και που όταν ξεβράζονται (νεκρά) στις παραλίες, έχουν ένα γκριζόμαυρο χρώμα.
Στην πραγματικότητά όμως τα φυτά αυτά ονομάζονται Ποσειδωνίες, τα λιβάδια ποσειδωνίας, τα συναντάμε στη Μεσόγειο θάλασσα και στις νότιες και δυτικές ακτές της Αυστραλίας. Στην περιοχή της Μεσογείου και τις παρακείμενες ακτές του Ατλαντικού φυτρώνει το είδος Posidonia oceanica ,γνωστό και ως «γρασίδι του Ποσειδώνα», όπου σχηματίζει εκτεταμένα πυκνά υποθαλάσσια λιβάδια τα οποία θεωρούνται μεγάλης περιβαλλοντικής σημασίας μιας και θεωρείται οικολογικός θησαυρός .Ανάλογα με την διαύγεια του νερού, βρίσκεται σε βάθος από ένα μέτρο έως 45 μέτρα.Γιατί θεωρείτε οικολογικός θησαυρός;
Τα λιβάδια ποσειδωνίας , εμπλουτίζουν τα νερά και την ατμόσφαιρα με οξυγόνο, δεσμεύουν σημαντικές ποσότητες CO2, παρέχουν τροφή και καταφύγιο ώστε να αναπαραχθούν πολλοί θαλάσσιοι οργανισμοί, προστατεύουν τις ακτές και τον βυθό από τη διάβρωση. Ακόμα, τα αναχώματα που «χτίζουν» οι ρίζες σε συνδυασμό με το ανθεκτικό και πυκνό φύλλωμα της ποσειδωνίας, λειτουργούν ως πανίσχυροι κυματοθραύστες, απορροφώντας ένα σημαντικό ποσοστό της προσπίπτουσας κυματικής ενέργειας στην παράκτια ζώνη. Οι αμμώδεις παραλίες των μεσογειακών ακτών επί το πλείστον, οφείλουν την ύπαρξή τους στη φυσική δράση των λιβαδιών Τα λιβάδια ποσειδωνίας λειτουργούν ως «παγίδες» αιωρούμενων σωματιδίων, αποτελώντας φυσικά φίλτρα καθαρισμού και συμβάλλοντας στην ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων του ιζήματος και της στήλης του νερού.Η Ποσειδωνία είναι ένας σημαντικός βιοδείκτης για την εκτίμηση της οικολογικής ποιότητας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Δυστυχώς, οι κίνδυνοι που διατρέχουν τα λιβάδια ποσειδωνίας, από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, είναι μεγάλοι.Η αλιεία τρατών, τα αστικά και βιομηχανικά λύματα, οι υδατοκαλλιέργειες, τα παράκτια έργα ,ο εμπλουτισμός των παραλιών με άμμο, η άλμη (διάλυμα αλατιού και νερού ) από την λειτουργία συστημάτων αφαλάτωσης, και οι παράκτιες κατασκευές (λιμάνια, κυματοθραύστες, μαρίνες κ.λ.π) είναι οι ανθρώπινοι κίνδυνοι που απειλούν την ύπαρξη και την φυσική διατήρηση και εξάπλωση της ποσειδωνίας.
Γι αυτό, στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Οδηγία 92/43/EOK) τα λιβάδια της ποσειδωνίας θεωρούνται επισήμως οικότοποι προτεραιότητας και για την προστασία τους προβλέπεται η ένταξή τους στο ευρωπαϊκό οικολογικό Natura 2000.Τα λιβάδια ποσειδωνίας τις τελευταίες δεκαετίες έχουν μελετηθεί εντατικά και έχει αναγνωριστεί η μεγάλη οικολογική σημασία τους, όμως η ακριβής κατανομή και έκταση τους σε μεσογειακό επίπεδο παραμένει ακόμα άγνωστη. Το γεγονός αυτό, δυσκολεύει αρκετά την εκτίμηση της οικολογικής τους κατάστασης, επομένως και τη λήψη ουσιαστικών μέτρων για τη διαχείριση και προστασία τους.
Τώρα όσο αναφορά τον ελλαδικό χώρο ,οι ειδικοί εκτιμούν ότι έχει χαρτογραφηθεί περίπου μόλις το 20% των λιβαδιών ποσειδωνίας. H ελληνική επιστημονική κοινότητα καταβάλλει προσπάθειες για τον εντοπισμό και τη χαρτογράφηση των λιβαδιών, με την αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων, την αεροφωτογράφηση ακτών, τη χρήση ηχοβολιστικών συστημάτων, την οπτική καταγραφή με αυτόνομη κατάδυση ή/και υποβρύχιες κάμερες (ROVs, AUVs) και τη χρήση μοντέλων πρόβλεψης δυνητικής κατανομής.
Οπότε, κάθε φορά που φτάνουμε στην παραλία έτοιμοι να βουτήξουμε στο νερό και βλέπουμε παντού ξεβρασμένα φύκια να μην νομίζουμε ότι η παραλία είναι βρώμικη και ότι εάν κολυμπήσουμε στη θάλασσα και από κάτω μας υπάρχουν φύκια, κάτι επικίνδυνο θα μας συμβεί. Αυτή η γνώμη για τα φύκια είναι εντελώς λανθασμένη ,καθώς η Ποσειδωνία αναπτύσσεται μόνο σε καθαρά και διαυγή νερά και αποτελεί κύριο δείκτη υγείας του θαλάσσιου οικοσυστήματος, ενώ μέσα στα πυκνά φυλλώματα της, βρίσκουν προστασία εκατοντάδες μικρά, ακίνδυνα είδη.
