Στην Ελλάδα μπορείς να γίνεις ψυχοθεραπευτής ή «σύμβουλος ψυχικής υγείας» και «life coach» με μια απλή δήλωση στην Εφορία. Δεν υπάρχει πλαίσιο ελέγχου για τις σπουδές και την κατάρτιση των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε έναν τόσο ευαίσθητο κλάδο. Είναι, περίπου, σαν να επιτρέπεις τους ερασιτέχνες καρδιολόγους.
Στην αρχή ήταν μόνο οι ιερωμένοι και οι πνευματικοί. Μετά ήρθαν οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι και τους πήραν τη δουλειά. Ευτυχώς. Γιατί την έκαναν σε επιστημονική βάση. Και δεν σε έβαζαν να ζητήσεις συγχώρεση από τον Θεό, αλλά να ''καταλάβεις τον εαυτό σου''.
Οι άνθρωποι πάντα θα χρειάζονται κάποιον για να μιλούν, να ανοίγουν τη ψυχή τους. Και επειδή αυτή η ανάγκη γίνεται όλο και πιο έντονη, δίπλα της αναπτύσσεται μια ολόκληρη αγορά. Εντελώς ανεξέλεγκτη. Και ανοιχτή για όλους.
Μόλις τελειώσετε την ανάγνωση αυτού του άρθρου, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον λογιστή σας και να του ζητήσετε να κάνει, εκ μέρους σας, έναρξη επαγγέλματος ως Ψυχοθεραπευτής ή Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας. Και αύριο, με το καλό, μπορείτε να ανοίξετε γραφείο και να αρχίσετε τις αναρτήσεις στα social. Καμία αρμόδια υπηρεσία δεν πρόκειται να ασχοληθεί μαζί σας. Οι κωδικοί του Ψυχοθεραπευτή και του Συμβούλου Ψυχικής Υγείας δεν ορίζονται από ΦΕΚ που περιγράφει τους απαραίτητους τίτλους σπουδών κ.λπ. Στην Ελλάδα αυτά τα επαγγέλματα δεν είναι νομικώς προσδιορισμένα. Και μπορεί να τα ασκήσει όποιος θέλει. Θα παρακολουθήσουν κανένα σεμινάριο, θα διαβάσουν και πέντε βιβλία αυτοβελτίωσης και μετά θα βάλουν την πινακίδα στο μπαλκόνι τους. Ε, και?? Τι σημαίνει αυτό? Τους καθιστά ικανούς να ασχολούνται με θέματα ψυχικής υγείας? Και οι βοσκοί γιατρεύουν μόνοι τους τις εξαρθρώσεις στα πρόβατα, αλλά αυτό δεν τους καθιστά κτηνιάτρους. Είναι σαν να επιτρέπεις να υπάρχουν ερασιτέχνες καρδιολόγοι. Και κάπως έτσι, οι ψυχοθεραπευτές και οι σύμβουλοι ψυχικής υγείας είναι περισσότεροι από τους ψυχιάτρους και τους ψυχολόγους. Remaining Time-0:00 Fullscreen Mute Μάλιστα, για τους ψυχολόγους δεν υπάρχει καν μητρώο. Και όχι μόνο αυτό. Η συντριπτική πλειονότητα των ψυχολόγων συμφωνεί στη δημιουργία Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου, κατά τα πρότυπα, για παράδειγμα, του Ιατρικού ή του Νομικού Συλλόγου. Ωστόσο, το υπουργείο δεν έχει προχωρήσει στη σύστασή του, καθώς υπάρχει και ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων, που διαφωνεί. Πόσοι ανήκουν σε αυτόν τον Σύλλογο? Αδιευκρίνιστο…
Το αστείο σε αυτή την πολύ σοβαρή υπόθεση είναι ότι κατά καιρούς έχουν υπάρξει καταδίκες εις βάρος ανθρώπων που δηλώνουν ψυχοθεραπευτές, για αντιποίηση επαγγέλματος (ψυχιάτρου ή ψυχολόγου), αλλά στην πραγματικότητα ουδείς ασχολείται στα σοβαρά. Και ας διαθέτουμε πλέον υφυπουργείο αρμόδιο για την Ψυχική Υγεία. Τι βλέπουμε? Ενα πεδίο, αυτό της Ψυχικής Υγείας, εντελώς αρρύθμιστο, όπου ο καθένας μπορεί να πάει ανά πάσα στιγμή και να στήσει το δικό του μαγαζί. Ψυχίατροι, ψυχολόγοι, ψυχοθεραπευτές και σύμβουλοι ψυχικής υγείας συνωστίζονται σε έναν χώρο που αναπτύσσεται άναρχα, χωρίς ρυθμιστικούς κανόνες. Εντάξει, οι ψυχίατροι έχουν το «προνόμιο» της συνταγογράφησης. Αλλά σε μια χώρα όπου τα αντικαταθλιπτικά διατίθενται χωρίς συνταγή, είναι και άλλοι που χορηγούν φάρμακα…
Επίσης, η χώρα μας δεν διαθέτει ένα υποχρεωτικό πλαίσιο εκπαίδευσης για όσους προσφέρουν ψυχοθεραπεία. Είναι στη διακριτική ευχέρεια του ψυχιάτρου ή του ψυχολόγου (και των λοιπών συναφών) το αν θα εκπαιδευτούν πάνω στο αντικείμενο.
Ποιος θα τους εκπαιδεύσει? Υπάρχουν κρατικές δομές όπως το Αιγινήτειο, όπου η εκπαίδευση γίνεται επί πληρωμή, αλλά και ιδιωτικές εταιρείες που προσφέρουν σεμινάρια. Μπορείς, όμως, στα αλήθεια να γίνεις ψυχοθεραπευτής μέσω σεμιναρίων? Δεν μπορείς. Κανένας δεν ελέγχει κανέναν. Και κυρίως, κανένας δεν υποχρεώνει τον θεραπευτή να περάσει από ένα υποχρεωτικό στάδιο εκπαίδευσης ή προσωπικής ψυχοθεραπείας.
Αν δεν κάνεις θεραπεία ο ίδιος, πώς θα απευθυνθείς μετά σε δικούς σου θεραπευόμενους? Κάπως έτσι, λοιπόν, η χώρα γεμίζει αυτοανακηρυγμένους θεραπευτές. Οι οποίοι προσφέρουν υπηρεσίες επενδύοντας στον αναχρονιστικό φόβο για προσφυγή στον ψυχίατρο ή στον ψυχολόγο, αλλά και στη μοντέρνα αντίληψη περί life coaching. Ξέρω αρκετούς νέους ανθρώπους που θα επισκεφτούν μία φορά την εβδομάδα τον «ψυχοθεραπευτή», έτσι, για να μιλήσουν. Γίνεται τάση, καθώς τα προβλήματα ψυχικής Υγείας επιδεινώνονται και οι άνθρωποι αναζητούν βοήθεια.
Και εδώ υπάρχει κάτι εντελώς εξωφρενικό: το ασφαλιστικό μας σύστημα καλύπτει μόνο την ψυχική υποστήριξη ανηλίκων από ιδιώτες γιατρούς ή ψυχολόγους. Για τους ενήλικες, που μπορεί να αντιμετωπίζουν κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, αδυναμία διαχείρισης πένθους, υπάρχουν μόνο οι κρατικές δομές και με περιορισμένο αριθμό συνεδριών. Εκ των πραγμάτων, ένας ενήλικας που δεν έχει μεγάλη οικονομική δυνατότητα θα βγει στην αγορά και θα συγκρίνει τιμές. Πόσα θέλει ο ψυχίατρος ή ο ψυχολόγος? Πενήντα ευρώ? Είναι πολλά. Υπάρχουν ψυχοθεραπευτές που σε δέχονται και με τριάντα. Είναι τρελό – ο όρος είναι αδόκιμος, λόγω αντικειμένου, αλλά περιγράφει τέλεια την κατάσταση. Σε μια χώρα όπου τα προβλήματα ψυχικής υγείας επιδεινώνονται, κάτι που επιβεβαιώνεται από τις πωλήσεις σκευασμάτων αλλά και από το Αστυνομικό Δελτίο, τα πράγματα έχουν αφεθεί εντελώς στην τύχη, χωρίς κανέναν ουσιαστικό έλεγχο. Ετσι, αν ο νέος δεν ανοίξει καφέ ή σουβλατζίδικο, μπορεί πάντα να γίνει ψυχοθεραπευτής. Είναι και αυτή μια σύγχρονη λύση…
Κώστας Γιαννακίδης.