Μαντζουράνα, το αγαπητό αυτό βότανο της μεσογειακής γης, είναι φυτό ποώδες, πολυετές ή διετές (ανάλογα με το είδος του) που φτάνει σε ύψος μισού μέτρου.
Φέρει όρθια στελέχη που διακλαδίζονται, στρογγυλά φύλλα και ροζ ή λευκά άνθη που έχουν χαρακτηριστικό άρωμα.Η μαντζουράνα αγαπά τις εύκρατες περιοχές με ήπιο κλίμα και όχι ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες. Χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική (αποτελεί ένα από τα βασικότερα βότανα της μεσογειακής κουζίνας) αλλά και στη φαρμακοποιία.
Συστατικά της Μαντζουράνας
Η μαντζουράνα είναι μια από τις ισχυρότερες πηγές φυσικών αντιοξειδωτικών.
Τα δραστικά συστατικά που περιέχει, είναι το αιθέριο έλαιο, που αποτελείται από ένυδρο σαβινένιο, λιναλοόλη, καρβακρόλη και άλλα τερπένια, τα φλαβονοειδή, το καφεϊνικό και ροζμαρινικό οξύ και τα τριτερπενοειδή.
Η μαντζουράνα περιέχει επίσης, θυμόλη, πτητικά έλαια, στυπτικές και πικρές ουσίες και 40% φυτικές ίνες. Περιέχει ακόμη, ένα πλήθος θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
Οι βιταμίνες της μαντζουράνας είναι η βιταμίνη C, Α, Κ, β καροτίνη, Β6, φολικό οξύ και νιασίνη.
Τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία της είναι ο σίδηρος, φώσφορος, κάλιο, μαγγάνιο, ασβέστιο και ψευδάργυρος.
Η μαντζουράνα έχει πολλές φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες (ιδιαίτερα το αιθέριο έλαιο της). Είναι αποχρεμπτική, απολυμαντική, τονωτική και αντισπασμωδική. Ανοίγει την όρεξη, ανακουφίζει από τους τυμπανι-σμούς και τους στομαχικούς πόνους. Δρα ευεργετικά κατά των πονοκεφάλων και της αϋπνίας.
Έχει αναλγητικές, ηρεμιστικές και σπασμολυτικές ιδιότητες.
Το κατάπλασμα των φύλλων της μαντζουράνας και οι επαλείψεις με το αιθέριο έλαιο της ανακουφίζουν από τους ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους, ενώ το όμορφο άρωμα της απομακρύνει την κακή διάθεση, την κατάθλιψη και το στρες. Είναι επίσης πολύ αποτελεσματική κατά των αναπνευστικών παθήσεων (άσθμα, βρογχίτιδα), της δυσμηνόρροιας, της δυσκοιλιότητας, των εγκεφαλικών παθήσεων, των κολικών, του ίλιγγου, της επιληψίας, του κρυολογήματος και των στοματικών ελκών. Βοηθά στη γρήγορη επούλωση τραυμάτων και πληγών, ενώ ανακουφίζει και από τους πόνους στο αυτί.
Τα χρήσιμα μέρη της μαντζουράνας είναι τα φύλλα της, από τα οποία φτιάχνουμε αφέψημα με ηρεμιστικές, αντι-σπασμωδικές καί εφιδρωτικές ιδιότητες. Τα κόκκινα λουλούδια της είναι ιδιαίτερα αγαπητά για το άρωμα τους καί χρησιμοποιούνται ευρέως στην αρωματοποιία. Τα φύλλα, τοποθετημένα πάνω σε μώλωπες ή σε σημεία όπου έχουν τσιμπήσει τα έντομα, είναι πολύ μαλακτικά. Ο χυμός τους, μαζί με οινόπνευμα, χρησιμοποιείται για εντριβές σε άτομα που υποφέρουν από νευραλγίες. Τα φύλλα ωμά κάνουν πολύ καλό στο συκώτι καί ευνοούν τη σωστή κυκλοφορία του αίματος. Για να μην χάνονται οι πολύτιμες ουσίες του φυτού, όταν το καλλιεργούμε σε γλάστρα, πρέπει το χώμα να είναι αφράτο καί πλούσιο σε λιπάσματα.
Άλλες χρήσεις
-Η χρήση της μαντζουράνας είναι διαδεδομένη στη μαγειρική (τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό, συνήθως στο κρέας και το ψάρι), στη ζαχαροπλαστική και στην αρωματοποιία.
-χρησιμοποιείται σαν αρωματικό αλλά και σαν συντηρητικό σε ποτά και γλυκά.
-Το έλαιό της χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας.
Παρασκευή – δοσολογία
Αφέψημα
Βράζουμε 1 κ.γ βότανο σε 1 φλιτζάνι νερό. Το σουρώνουμε και το πίνουμε, σκέτο ή με μέλι, τρεις φορές την ημέρα.
Έγχυμα
Σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό ρίχνουμε 1 κ.γ βότανο και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Το σουρώνουμε και το πίνουμε, όπως το αφέψημα.
Αιθέριο έλαιο
Παίρνουμε 3-4 σταγόνες σε μία κουταλιά μέλι, 2-3 φορές την ημέρα.
Εξωτερικά
χρησιμοποιείται το αφέψημα για την αντισηψία των πληγών.
Ενδιαφέροντα
-για να έχουμε φρέσκια μαντζουράνα όλο το χρόνο, γεμίζουμε με νερό παγοκύστες και βάζουμε μέσα και φύλλα μαντζουράνας. Τις βάζουμε στην κατάψυξη και όποτε χρειαστούμε, χρησιμοποιούμε ένα παγάκι.
-συνδυάζοντας τη μαντζουράνα με δυόσμο και χαμομήλι, καταπολεμάμε τις φλεγμονές των ούλων και της γλώσσας.
Προφυλάξεις
Καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση της κατά την εγκυμοσύνη.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Σε μεγάλες δόσεις είναι ναρκωτικό.