Τα δισεκατομμύρια βακτήρια που βρίσκονται στο έντερο του ανθρώπου εμπλέκονται σε μία σειρά λειτουργιών, από την ικανότητα πέψης της τροφής μέχρι το ανοσοποιητικό σύστημα.
Παρά τη σημαντικότητα της παραπάνω μικροβιακής κοινότητας, γνωστής και ως «εντερικό μικροβίωμα», γνωρίζουμε σήμερα ελάχιστα σχετικά με τον τρόπο που μεταβάλλεται με τον ηλικία, καθώς και τη σύνθεση ενός «υγιούς» μικροβιώματος. […]
Τα δισεκατομμύρια βακτήρια που βρίσκονται στο έντερο του ανθρώπου εμπλέκονται σε μία σειρά λειτουργιών, από την ικανότητα πέψης της τροφής μέχρι το ανοσοποιητικό σύστημα. Παρά τη σημαντικότητα της παραπάνω μικροβιακής κοινότητας, γνωστής και ως «εντερικό μικροβίωμα», γνωρίζουμε σήμερα ελάχιστα σχετικά με τον τρόπο που μεταβάλλεται με τον ηλικία, καθώς και τη σύνθεση ενός «υγιούς» μικροβιώματος. Μετά από έρευνες που εξέτασαν το μικροβίωμα χιλιάδων ανθρώπων ανά την υφήλιο οι επιστήμονες κατέληξαν στο εξής συμπέρασμα: Το μικροβίωμα αποτελεί ένα εξαιρετικά ακριβές βιολογικό ρολόι, καθώς μπορεί να προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια την ηλικία των περισσότερων ατόμων.
Με σκοπό να ανακαλύψουν πώς μεταβάλλεται το μικροβίωμα με την ηλικία, ο Άλεξ Ζαβορόνκοφ και η ομάδα του εξέτασαν περισσότερα από 3600 δείγματα εντερικού μικροβιώματος από 1165 εθελοντές. Τα δείγματα χωρίστηκαν σε 3 ομάδες ανάλογα με την ηλικία των εθελοντών (20-39, 40-59, 60-90).
Οι επιστήμονες στη συνέχεια ανέλυσαν τα δείγματα με τη βοήθεια υπολογιστή, ο οποίος χρησιμοποίησε έναν αλγόριθμο προσαρμοσμένο πάνω στη λειτουργία των νευρώνων στον εγκέφαλο. Εξέτασαν συνολικά 95 διαφορετικά είδη βακτηρίων από το 90% των δειγμάτων, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία του εθελοντή από τον οποίο είχε προέλθει το δείγμα. Στη συνέχεια, ζήτησαν από τον αλγόριθμο να προβλέψει την ηλικία των εθελοντών που είχαν προσφέρει το υπόλοιπο 10% των δειγμάτων. Ο αλγόριθμος ήταν ικανός να προβλέψει την ηλικία των εθελοντών με εύρος 4 ετών, όπως ανέφεραν οι ερευνητές. Από τα 95 είδη βακτηρίων, τα 39 ήταν αυτά που έπαιζαν το σημαντικότερο ρόλο στην παραπάνω εκτίμηση.
Ο Ζαβορόνκοφ και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι ο πληθυσμός ορισμένων μικροβίων αυξανόταν με την ηλικία, όπως το Eubacterium hallii, το οποίο είναι σημαντικό για το μεταβολισμό στο έντερο. Ο πληθυσμός άλλων μικροβίων, όπως για παράδειγμα του Bacteroides vulgatus, παρουσίαζε μείωση. Το συγκεκριμένο μικρόβιο έχει συνδεθεί με την ελκώδη κολίτιδα, μία φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Οι αλλαγές στη διατροφή, τον ύπνο και τη φυσική άσκηση φαίνεται ότι επηρεάζουν τις αλλαγές αυτές στους πληθυσμούς των διαφόρων βακτηρίων, είπε ο Βαντίμ Γκλαντίσεφ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.
Ο Ζαβορόνκοφ είπε ότι αυτό το «μικροβιακό ρολόι γήρανσης» μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο για να προσδιοριστεί πόσο γρήγορα «γερνά» το έντερο ενός ατόμου και αν παράγοντες όπως το αλκοόλ, τα αντιβιοτικά, τα προβιοτικά και η διατροφή έχουν επιδράσεις στη διάρκεια ζωής του. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να συγκριθεί το εντερικό μικροβίωμα υγιών ατόμων με το μικροβίωμα ασθενών με νόσο Alzheimer ή άλλες παθήσεις, έτσι ώστε να διαπιστωθούν οι όποιες διαφορές ανάμεσα στις δύο κοινότητες βακτηρίων.
Αν παραπάνω υπόθεση επιβεβαιωθεί, το εντερικό μικροβίωμα θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βιοδείκτης για την εκτίμηση της βιολογικής υγείας, αντίστοιχα με άλλους βιοδείκτες όπως το μήκος των τελομερών και οι αλλαγές στη γονιδιακή έκφραση. Ο συνδυασμός του εντερικού μικροβιώματος με τους παραπάνω δείκτες θα μπορεί να προσφέρει ακόμα πιο ακριβή αποτελέσματα για την εκτίμηση της πραγματική βιολογικής ηλικίας και της υγείας ενός ατόμου. Θα μας βοηθήσει επίσης να κατανοήσουμε καλύτερα αν ορισμένες παρεμβάσεις, μεταξύ των οποίων φάρμακα και άλλες θεραπείες, έχουν κάποια επίδραση στη διαδικασία της γήρανσης.
Αρκετοί επιστήμονες που μελετούν τη γήρανση είπαν ότι οι παρατηρήσεις της παρούσας μελέτης έχουν μεγάλο ενδιαφέρον. Η ικανότητα να εκτιμηθεί η ηλικία ενός ατόμου με τη χρήση του εντερικού μικροβιώματος μπορεί να εφαρμοστεί, σύμφωνα με τον Ρόμπιν Νάιτ, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Η ομάδα του αναλύει 1500 δείγμα από το American Gut Project, με σκοπό να αναπτύξει παρόμοιους δείκτες.
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο εντερικό μικροβίωμα των ατόμων που ζουν σε διάφορες περιοχές. «Είναι σημαντικό να επαναλάβουμε τις έρευνες σε διαφορετικούς πληθυσμούς για να διαπιστώσουμε αν υπάρχουν στοιχεία μοναδικά σε καθένα από αυτούς», είπε ο Νάιτ.
Συμπλήρωσε επίσης ότι ακόμα δεν γνωρίζουμε αν κάποιες αλλαγές του μικροβιώματος επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης ή αν οι αλλαγές αυτές αποτελούν απλά συνέπειά της. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό ανάπτυξη διάφοροι τρόποι εκτίμησης της γήρανσης που μπορούν να συνδυαστούν με τον εντερικό μικροβίωμα για να προσφέρουν καλύτερα αποτελέσματα. «Η ηλικία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για αρκετές παθήσεις, επομένως κάθε πρόοδος στο συγκεκριμένο κομμάτι έχει μεγάλη σημασία», είπε ο Ζαβορόνκοφ.
Α. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Πηγή