Κουμαριά: Η βάση των σημερινών αντιπηκτικών φαρμάκων κατά των θρομβώσεων
H κουμαριά ή Άρβουτος η κοινή είναι ένας από τους βασικούς θάμνους της μεσογειακής μακίας
Στη χώρα μας συναντώνται δύο είδη:
Η Kουμαριά – Arbutus unedo και
Η Aγριοκουμαριά ή Eλαφοκουμαριά – Arbutus andrachne.
Aνήκουν στην οικογένεια Ericaceae, (Eρικίδες) στην οποία υπάγονται τα ρείκια και άλλα συγγενή φυτά.
Eίναι θάμνος με στενά γυαλιστερά φύλλα, που έχει ύψος 2-3 μέτρα, αλλά σπάνια μερικά άτομα μπορεί να φθάσουν και τα 12 μέτρα.
Η κουμαριά (Arbutus unedo) είναι ένα από τα κοινά «άγρια» φρούτα της Ελληνικής υπαίθρου.
Άλλες κοινές ονομασίες είναι λαγομηλιά, κουραμιά και καρομηλιά. Οι καρποί της, τα κούμαρα, είναι σφαιρικά με τραχεία επιφάνεια και χρώμα κίτρινο όταν είναι άγουροι και έντονο κόκκινο όταν ωριμάσουν.
Tο δεύτερο είδος η Aγριοκουμαριά ή Eλαφοκουμαριά γίνεται αρκετά ψηλός θάμνος με αραιά κλαριά και φύλλα κάπως φαρδύτερα. O κορμός του είναι λείος και έχει χρώμα κοκκινωπό. Tο όνομα andrachne προέρχεται από το αρχαίο Aνδράχνη.
Oι κουμαριές είναι από τα καλύτερα φυτά για την προστασία του εδάφους από τη διάβρωση. Δείχνουν προτίμηση στα μη ασβεστούχα, όξινα εδάφη. Tα κούμαρα ωριμάζουν ένα περίπου χρόνο μετά την ανθοφορία τους. Έτσι μπορούμε να δούμε πάνω στο δέντρο την ίδια στιγμή καρπούς, αλλά και λουλούδια.
Οι καρποί: Τα κούμαρα τρώγονται, και έχουν πολύ ευχάριστη γεύση – δεν είναι τυχαίο ότι στα αγγλικά ονομάζεται strawberry tree (φραουλόδεντρο). Θέλει όμως ιδιαίτερη προσοχή, γιατί τα κούμαρα τρώγονται μόνο όταν είναι ώριμα, δηλαδή κόκκινα και λίγο μαλακά (και όχι όταν είναι ανώριμα ή υπερ-ώριμα). Ανώριμα μπορεί να προκαλέσουν τάση για εμετό, ενώ τα υπερώριμα μπορεί να προκαλέσουν δηλητηρίαση. Η υπερκατανάλωση κούμαρων μπορεί να προκαλέσει μέθη, καθώς κάνει γρήγορα ζύμωση και σχηματίζει αλκοόλη, μέσα στο στομάχι, χωρίς φυσικά να φαίνεται κάτι εξωτερικά.
Γιατί μόνο ένα; Τα κούμαρα ωριμάζουν σταδιακά (και δυο φορές το χρόνο, την άνοιξη και το φθινόπωρο) και πάνω στο ίδιο δέντρο μπορούν να βρεθούν υπερώριμα, ώριμα, άγουρα κούμαρα αλλά και άνθη, επομένως θέλει προσοχή στη συλλογή! Οι αρχαίοι Έλληνες δεν το προτιμούσαν θεωρώντας επικίνδυνη την κατανάλωσή του, καθώς λόγο νοστιμιάς δεν μπορούσαν να φάνε «μόνο ένα». Αργότερα ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ο Ρωμαίος επιστήμονας (φυσικός φιλόσοφος) και ιστορικός, περίφημος κυρίως από το έργο του «Φυσική Ιστορία» (Naturalis Historia), έδωσε το λατινικό όνομα της κουμαριάς. Το όνομα «unedo» προέρχεται από το λατινικό «unum edo» που σημαίνει «τρώω ένα, μόνο».
Oι κουμαριές είναι φυτά που αντέχουν στις πυρκαγιές. Mετά τη φωτιά πετούν αμέσως νέα άφθονα βλαστάρια κι έτσι προστατεύονται τα εδάφη από τη διάβρωση της βροχής.
Στην αρχαιότητα την χρησιμοποιούσαν για τις αιμοστατικές του ιδιότητες.
Η κουμαριά είναι γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε τα φύλλα της κουμαριάς ως κατάπλασμα και τα κούμαρα για την αντιμετώπιση της θρομβοφλεβίτιδας ενώ μόλις 60 χρόνια πριν απομονώθηκαν από τα κούμαρα οι πρώτες «κουμαρίνες» βάση των σημερινών αντιπηκτικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται κατά των θρομβώσεων. Στην αρχαιότητα επίσης τα φύλλα της κουμαριάς χρησιμοποιούνταν και ως αντισηπτικά πάνω στις πληγές. Το αφέψημα από τα φύλλα της κουμαριάς έχει αντισηπτικές ιδιότητες για το ουροποιητικό σύστημα (περιέχει τανίνες).
Ο φλοιός της κουμαριάς περιέχει δεψικές ουσίες και αρβουτίνη, ενώ τα φύλλα περιέχουν κουμαρίνη και οι καρποί πηκτίνες.
Τα φύλλα της Κουμαριάς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις φλεγμονές του εντέρου, των νεφρών και της ουροδόχου κύστης. Έχουν αντισηπτικές, διουρητικές, αντιφλεγμονώδεις, στυπτικές και αιμοστατικές ιδιότητες.
Τα ώριμα κούμαρα συνιστώνται σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας και αεροφαγίας.
Αφέψημα από φύλλα κουμαριάς χρησιμοποιείται σε φλεγμονές και άλλες παθήσεις των ουροφόρων οδών (κυστίτιδα, ουρηθρίτιδα, ενούρηση, δυσούρηση, σε αιματουρίες) και αιμορραγίες της μήτρας.
Βράζουμε δυο γραμμάρια φύλλα σε 100 ml νερού. Δύο-τρία φλυτζάνια την ημέρα, βοηθούν και αυξάνουν και τη διούρηση.
Για εξασθενησμένους οργανισμούς, διαλύουμε ώριμα κούμαρα σε κρασί χωρίς συντηρητικά και προσθέτουμε 1 φλιτζάνι νερό στο οποίο έχουμε βράσει κανέλα και ζάχαρη.
Τα κούμαρα τρώγονται, αλλά χρησιμοποιούνται και για την παρασκευή ποτών και οινοπνεύματος.
Από κούμαρα φτιάχνεται δυνατό ρακί, ενώ στην Ευρώπη παρασκευάζουν κρασί, κονιάκ και ένα ηδύποτο γνωστό ως κουμαρόκρεμα (creme d’ arbouse) που διευκολύνει την πέψη. Το ρακί από κούμαρα, που φτιάχνεται στην περιοχή του Πλαταμώνα ανακατεμένο με ζάχαρη και κανέλα, χρησιμοποιείται σε γρίπη ως ρόφημα ή σε εντριβή και ανακουφίζει από τον πυρετό.
Ολόκληρο το φυτό έχει ωραία εμφάνιση, το ξύλο του χρησιμοποιείται στην ξυλουργικά και για την παραγωγή ξυλοκάρβουνου.
Επίσης, το μέλι από άνθος κουμαριάς βοηθάει στη μείωση της χοληστερίνης, στις κεφαλαλγίες και τον στομαχόπονο (Διοσκουρίδης).
Τελειώνοντας, η κουμαριά είναι ένα πολύ ενδιαφέρον αλλά και όμορφο φυτό που στολίζει με το εντυπωσιακό χρώμα της και τους λαμπερούς καρπούς της το σπίτι μας.
Πηγή :proionta-tis-fisis.com