Τι είναι αυτό που προκαλεί το φαινομενικά ενδυναμωτικό αποτέλεσμα με τον καφέ;
Τα διεγερτικά ναρκώνουν και παραλύουν προσωρινά το ανασταλτικό νευρικό σύστημα. Με άλλα λόγια, «σηκώνουν τα φρένα» από το περιφερικό (κινητήριο) νευρικό σύστημα και επιτρέπουν στις κινητήριες δυνάμεις να τρέχουν ανεξέλεγκτα ενώ η Φύση ορίζει ότι πρέπει να επιβραδύνουν ή να σταματήσουν.
Για να δώσουμε ένα παράδειγμα: Ένας άνθρωπος εργαζόταν σκληρά όλη μέρα. Προς το βράδυ, η διαθέσιμη παροχή ζωτικότητάς του έχει ελαττωθεί, το σύστημά του έχει γεμίσει από ουρικό οξύ, ανθρακικό οξύ και άλλα προϊόντα κόπωσης, και έτσι νιώθει κουρασμένος και νυσταγμένος. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, μαθαίνει ότι πρέπει να ξαγρυπνήσει όλη τη νύχτα στο πλευρό ενός άρρωστου συγγενή. Προκειμένου να ανταπεξέλθει σε αυτή την εξαιρετική απαίτηση από τη ζωτικότητά του, ο φίλος μας παίρνει ένα δυνατό καφέ ή ένα ποτό ή όποιο μπορεί να είναι το αγαπημένο του διεγερτικό.
Το αποτέλεσμα είναι θαυμάσιο. Η αίσθηση κόπωσης εξαφανίζεται και νιώθει ότι εύκολα θα μπορούσε να μείνει ξύπνιος όλη νύχτα.
Τι προκάλεσε αυτή τη φαινομενική ανανέωση και την αύξηση της ζωτικής ενέργειας; Πρόσθεσε το διεγερτικό στο σύστημά του έστω και ένα ίχνος ζωτικότητας; Αυτό δεν μπορεί να ισχύει, γιατί τα διεγερτικά δεν περιέχουν τίποτα που θα μπορούσε να μεταδώσει ζωτική δύναμη στον οργανισμό. Τι είναι αυτό λοιπόν που προκάλεσε αυτό το φαινομενικά ενδυναμωτικό αποτέλεσμα;
Η καφεΐνη, το αλκοόλ ή όποιο άλλο διεγερτικό δηλητήριο, εκδίωξε τα προϊόντα κόπωσης από το αίμα και τα εναπόθεσε στους ιστούς και τα όργανα του σώματος. Επιπλέον, το διεγερτικό παρέλυσε τα ανασταλτικά νεύρα, σηκώνοντας τα φρένα από το κινητήριο τμήμα του οργανισμού έτσι που οι τροχοί τρέχουν ανεξέλεγκτα.
Αυτό όμως σημαίνει ότι αντλούμε από τα αποθέματα ζωτικής ενέργειας που η Φύση θέλει να διαφυλάσσουμε για εξαιρετικές απαιτήσεις από το σύστημα σε περιόδους ασθένειας ή υπερβολικού κόπου. Συνεπώς αυτή η διαδικασία είναι αντίθετη στις προθέσεις της Φύσης. Η Φύση προσπάθησε να αναγκάσει το κουρασμένο σώμα να αναπαυθεί και να κοιμηθεί έτσι ώστε να μπορέσει να συσσωρεύσει μία νέα παροχή ζωτικής δύναμης.
Κάτω από την παραλυτική επίδραση του διεγερτικού επί των ανασταλτικών νεύρων, ο οργανισμός αντλεί τώρα από τα αποθέματα ζωτικών ενεργειών προκειμένου να βρει την απαραίτητη δύναμη για να επιτελέσει την επιπρόσθετη νυχτερινή εργασία.
Ταυτόχρονα, το να μένει κανείς ξύπνιος και ενεργός κατά τη διάρκεια της νύχτας, αποτρέπει την αποθήκευση μίας αποθεματικής παροχής ζωτικής ενέργειας για την εργασία της επόμενης μέρας, που σημαίνει ότι αυτή θα πρέπει επίσης να επιτελεστεί σε βάρος των αποθεμάτων ζωτικής δύναμης.
Μονάχα κατά τη διάρκεια του ύπνου αναπληρώνουμε τα αποθέματα ζωτικότητάς μας. Η δαπάνη νευρικής ενέργειας παύει, αλλά η απελευθέρωσή της στο σύστημα συνεχίζεται.
Συνεπώς, ο ύπνος αποτελεί τη «γλυκιά αναπλήρωση». Τίποτα δεν μπορεί να πάρει τη θέση του. Καμία ποσότητα φαγητού και ποτού, κανένα τονωτικό ή διεγερτικό δεν μπορεί να ισοσταθμίσει την απώλεια του ύπνου. Η παρατεταμένη, ολοκληρωτική στέρηση ύπνου καταλήγει αναγκαστικά μέσα σε ένα σύντομο διάστημα σε σωματική και ψυχική κατάρρευση, σε παραφροσύνη και θάνατο...
-----------------------------------------------------
Απόσπασμα από το βιβλίο του Henry Lindlahr: “Φιλοσοφία και Πρακτική της Φυσικής Θεραπευτικής” - 1919 -
Copyright για την ελληνική γλώσσα: Εκδόσεις “μεταμόρφωση”, Αθήνα 2015
Ανδρέας Καραβιώτης