Οι βδέλλες στην ιατρική χρησιμοποιούνται από αρχαιοτάτων χρόνων
Οι βδέλλες (Hirudo Medicinalis) χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους για ιατρικούς σκοπούς εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Κατά την αρχαιότητα, οι βδέλλες αποτελούσαν το δημοφιλέστερο μέσο αφαίμαξης. Η αφαίμαξη χρησιμοποιούταν για την απαλλαγή των ασθενών από δηλητήρια, που πίστευαν οι αρχαίοι ότι είχαν διεισδύσει στον οργανισμό των ασθενών. Επίσης χρησιμοποιούνταν και στις περιπτώσεις ακρωτηριασμών.
Οι βδέλλες είχαν εφαρμογές και στις περιπτώσεις που υπήρχε η εντύπωση ότι ο ασθενής υπέφερε από "κακά πνεύματα". Υπήρχε η πεποίθηση ότι οι βδέλλες μπορούσαν να απαλλάξουν τον ασθενή από ψυχικά δεινά που προκαλούσαν τα "κακά πνεύματα" που τον είχαν καταλάβει.
Η χρήση των βδελλών για ιατρικούς σκοπούς έφτασε στο αποκορύφωμα της κατά τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη. Για να φανεί το μέγεθος της μεγάλης διάδοσης των θεραπειών με βδέλλες, να αναφέρουμε ότι το 1883 εισήχθησαν στη Γαλλία 40 εκατομμύρια ιατρικές βδέλλες.
Στη σύγχρονη ιατρική, οι βδέλλες έχουν πάρει επίσημη έγκριση για χρήση στον άνθρωπο από την Αρχή Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών, που είναι ένας από τους πλέον αυστηρούς οργανισμούς έγκρισης φαρμάκων στον κόσμο.
Οι βδέλλες είναι υδρόβια ζώα που ζουν σε γλυκό νερό. Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι βδέλλες χρησιμοποιούνται σήμερα παντού στον κόσμο. Μεταξύ άλλων οι βδέλλες παράγουν την ουσία hirudin, που έχει την ιδιότητα να εμποδίζει την πήξη του αίματος. Εκτός από την αντιπηκτική δράση που έχουν οι ουσίες του σάλιου των βδελλών, φαίνεται ότι έχουν και αντιφλεγμονώδεις και αναλγητικές ιδιότητες.
Τα υδρόβια αυτά ζώα, προσκολλούνται στα θηλαστικά και τρέφονται απορροφώντας το αίμα τους. Μερικές ουσίες, όπως η hirudin που περιέχονται στο σάλιο τους είναι υπεύθυνες για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Έρευνες που έγιναν σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά κριτήρια οι βδέλλες έδειξαν, ότι είναι χρήσιμες στην πλαστική χειρουργική. Μπορούν να βοηθούν στην ίαση μοσχευμάτων δέρματος.
Ιδιαίτερα χρησιμοποιούνται στους ασθενείς με εγκαύματα, που υποβάλλονται σε μεταμοσχεύσεις δέρματος. Απορροφούν το αίμα που συλλέγεται κάτω από τα μοσχεύματα δέρματος. Οι βδέλλες μπορούν να αποκαθιστούν την κυκλοφορία αίματος σε φλέβες, που έχουν υποστεί απόφραξη λόγω στάσης του αίματος.
Επίσης οι βδέλλες είναι χρήσιμες στην αντιμετώπιση προβλημάτων στάσης αίματος που μπορεί να υπάρξουν στις χειρουργικές επεμβάσεις επανασύνδεσης μελών ή άλλων ιστών. Έχουν τη δυνατότητα να αποκαθιστούν την κυκλοφορία του αίματος σε φλέβες, που έχουν χειρουργικά επανασυνδεθεί.
Λόγω των αντιφλεγμονοδών ιδιοτήτων που έχουν οι ουσίες του σάλιου των βδελλών, γιατροί από τις Ηνωμένες Πολιτείες τις χρησιμοποίησαν και για ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, αλλά χρειάζονται και άλλες έρευνες για τη συγκεκριμένη ένδειξη.
Οι βδέλλες για χρήση στον άνθρωπο πρέπει να προέρχονται από εταιρείες που τηρούν αυστηρά κριτήρια στον τρόπο εκτροφής και διαβίωσης τους. Επίσης πολύ σημαντικό είναι και το προσωπικό που τις χειρίζεται.