Ας ξεκινήσουμε με το τί είναι η μεθυλίωση; Είναι η προσθήκη μιας ομάδας μεθυλίου σε κάποια από τις τέσσερεις βάσεις του DNA με αποτέλεσμα την απενεργοποίηση του γονιδίου. Με λίγα λόγια η μεθυλίωση καθιστά ένα γονίδιο ανενεργό ενώ η έλλειψη της μεθυλικής ομάδας το ενεργοποιεί. Είναι μια βιοχημική λειτουργία που γίνεται σε κάθε κύτταρο του οργανισμού και είναι σημαντική για:
την ενέργεια του κυττάρου και τη λειτουργία του μιτοχονδρίου
την αποτοξίνωση και υγεία του συκωτιού
την έκφραση του DNA
τη γονιμότητα και ανάπτυξη του εμβρύου
την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού
την παραγωγή νευροδιαβιβαστών
Πολλοί είναι οι παράγοντες που επιδρούν στον κύκλο της μεθυλίωσης όπως:
οι γενετικές μεταλλαγές SNPs (γενετικοί πολυμορφισμοί). Διαφοροποιούν τη φυσική εμφάνιση, τη συμπεριφορά του οργανισμού στα φάρμακα, την ευπάθεια στις ασθένειες.
η διατροφή
ο τρόπος ζωής
το περιβάλλον
Η πιο συνηθισμένη γενετική μεταλλαγή που επηρεάζει τη δραστηριότητα της μεθυλίωσης είναι η MTHFR. Επίσης συμβάλλουν η διατροφή, η ηλικία, η κατανάλωση αλκοόλ, το στρες (οξειδωτικό-συναισθηματικό-ψυχολογικό), τα βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, υδράργυρος, αρσενικό), φλεγμονή και μόλυνση, κακή ποιότητα ύπνου, διαταραχές εντέρου καθώς και ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών. Δύο από τα πλέον μελετημένα SNPs είναι το MTHFR C677T και MTHFR A1298C. To MTHFRC677T ετεροζυγωτικό (1 αντίγραφο) προκαλεί μείωση του ενζύμου κατά περίπου 30% ενώ το MTHFR A1298C ομοζυγωτικό (2 αντίγραφα) έχει σαν αποτέλεσμα το 70-75% απώλεια της ενζυματικής δραστηριότητας.
Ότι ισχύει για όλο τον οργανισμό ισχύει και για τη μεθυλίωση. Τόσο η υπομεθυλίωση όσο και η υπερμεθυλίωση μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα. Η ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών είναι ένας βασικός συντελεστής στην έλλειψη ισορροπίας. Τα θρεπτικά συστατικά που εμπλέκονται είναι: το φυλλικό οξύ, η Β12, η Β2(ριβοφλαβίνη), Β6(πυριδοξίνη), η βεταϊνη, η μεθειονίνη και μέταλλα όπως ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο και ο σίδηρος. Θα αναφέρω τις τροφές που έχουν επάρκεια στα παραπάνω θρεπτικά συστατικά, ώστε να τα βάλουμε στις καθημερινές μας διατροφικές συνήθειες.
Φυλλικό οξύ: όσπρια, συκώτι, καρύδια, ηλιόσπορος, σπανάκι, σπαράγγια, φύλλα μουστάρδας, αβοκάντο.
Β12: Τα φυτά που μεγαλώνουν σε «βιολογικό» χώμα και με βιολογικό τρόπο, έχουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες Β12.. Έρευνες έχουν δείξει πως η τυπική διατροφή με ζωϊκά προϊόντα στην πραγματικότητα απαιτεί μεγαλύτερες ποσότητες Β12. Και αυτό γιατί η τυπική δίαιτα (με κρέας & γαλακτοκομικά) οδηγεί σε ατροφία του πεπτικού μας συστήματος.αυγά από αλανιάρες κότες
Β6: φυστίκια, σκόρδο, δημητριακά ολικής άλεσης, σπόροι (σουσάμι, ηλιόσπορος), όσπρια (ρεβύθια,φακές), δαμάσκηνα.
Βεταϊνη: κινόα, σπανάκι, δημητριακά ολικής άλεσης, γλυκοπατάτες, κρέατα, πουλερικά.
Μεθειονίνη: αυγά, ξηροί καρποί, σπόροι (σουσάμι, κολοκυθόσπορος), σπιρουλίνα.
Μαγνήσιο: κολοκυθόσπορος, σουσάμι, φασόλια, ξηροί καρποί, σπόροι ολικής άλεσης
Ορισμένες θρεπτικές ουσίες μπορούν να λειτουργήσουν ως επιγενετικοί ρυθμιστές και να επηρεάσουν τη συνολική ισορροπία της μεθυλίωσης. Αυτές είναι τα σταυρανθή (ρόκα, μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, kale), τα berries (βατόμουρα, μαύρα φραγκοστάφυλλα, σμέουρα και φράουλες), τα μανιτάρια (shiitake), ο κουρκουμάς και το δενδρολίβανο.
Το σύνολο των γενετικών πληροφοριών με το οποίο γεννιόμαστε (DNA) δεν αποτελεί τον μοναδικό καθοριστικό παράγοντα για την υγεία και την ευημερία μας. Τα γονίδια μας δεν είναι στατικά. Αντιθέτως, πρόκειται για δυναμικές μονάδες που αλλάζουν την έκφρασή τους ανάλογα με τις συνθήκες και το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται. Η διατροφή μας μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που λειτουργούν. Οι αλλαγές στο γονιδίωμα αρχίζουν από τη ζωή στη μήτρα. Τα αποτελέσματά τους μπορεί να εμφανιστούν στην ενήλικη ζωή του ατόμου ή ακόμα και σε μεταγενέστερη γενιά. Η μεθυλίωση είναι μια σύνθετη διαδικασία. Ας χρησιμοποιήσουμε τη διατροφή μας και τον τρόπο που ζούμε ώστε να έχουμε ολιστική προσέγγιση προσαρμοσμένη στο καθένα μας.