“Είμαι πεπεισμένος ότι οι βλαβερές ασθένειες και η κυτταρική καταστροφή που συνδέονται με τη γήρανση ξεκινούν από τα μιτοχόνδρια”
Dr. Nicholas Perricone
Τα μιτοχόνδρια είναι το κέντρο παραγωγής ενέργειας του οργανισμού. Φανταστείτε κάτι σαν εργοστάσιο που αντί να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, παράγει κυτταρική ενέργεια, αναγκαία για τη σωστή υγεία αλλά και για την ίδια την ύπαρξή μας. τα συναντάμε στο εσωτερικό των κυττάρων του οργανισμού μας σε υψηλά νούμερα από 2 έως 3.000 ανάλογα με τα όργανα του σώματος, ενώ με το πέρασμα του χρόνου, όταν αρχίσουν να φθείρονται, τότε και τα κύτταρα αρχίζουν να αργοπεθαίνουν, με αποτέλεσμα τη γήρανση και τον θάνατο. Εκτός λοιπόν απ’ τον κυτταρικό θάνατο παίζουν καθοριστικό ρόλο στη στήριξη της ζωής, παράγοντας την ενέργεια που χρειάζονται τα κύτταρα ενώ συγχρόνως συμμετέχουν και σε πολλές άλλες διαδικασίες αναγκαίες για την ύπαρξή μας. Γι’ αυτό το λόγο η σωστή λειτουργία των οργάνων του σώματος εξαρτάται από τη σωστή λειτουργία των μιτοχονδρίων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η καρδιά, που για την ομαλή της λειτουργία από τη βρεφική ηλικία και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής χρειάζεται την αναγκαία και σταθερή ενέργεια που θα διοχετευθεί από τα μιτοχόνδρια στα καρδιακά κύτταρα. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλα σημαντικά όργανα του σώματος όπως ο εγκέφαλος, το συκώτι, τα νεφρά και το πάγκρεας. Εδώ να σημειώσουμε ότι η ενέργεια αυτή που παράγεται από τα μιτοχόνδρια και αποθηκεύεται στα κύτταρα του οργανισμού ονομάζεται ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη) και διοχετεύεται σταδιακά ανάλογα με τις ανάγκες των οργάνων σε όλο το σώμα μας. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τη σπουδαιότητά των μιτοχονδρίων για την ομαλή λειτουργία όλων των οργάνων και κατά συνέπεια όλου του οργανισμού μας, είναι λογικό επακόλουθο οι επιστήμονες που ερευνούν τη συμπεριφορά των μιτοχονδρίων να συμπεραίνουν ότι η σωστή υγεία αλλά η γήρανση του οργανισμού εξαρτώνται απόλυτα από τη λειτουργία ή δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων των κυττάρων.
Δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων
Αναφέραμε και προηγουμένως ότι όσο μεγαλώνουμε, το σώμα παράγει ολοένα και λιγότερα μιτοχόνδρια. Όμως πόσο εύκολο είναι να διατηρήσουμε τα μιτοχόνδρια κατά τη διάρκεια του κύκλου της ζωής μας σε καλή, αν όχι σε άριστη, κατάσταση; Οι επιστήμονες- ερευνητές θεωρούν ότι έστω και αν είναι πολύ δύσκολο, σίγουρα δεν είναι ακατόρθωτο να διατηρήσουμε τα μιτοχόνδριά μας και κατά συνέπεια τα ίδια τα κύτταρά μας σε υγιή κατάσταση. Δυστυχώς, τα μιτοχόνδρια παρουσιάζουν μεγάλη ευαισθησία και καταστρέφονται απ’ το οξειδωτικό στρες, τις ελεύθερες ρίζες, τα χημικά (φθόριο, χλώριο), το εξωτερικό περιβάλλον, τη μόλυνση, το συνεχόμενο άγχος, τα αντιβιοτικά, τα φάρμακα, τα φυτοφάρμακα, τα βαρέα μέταλλα, τις τοξίνες, την κακή διατροφή (η σωστή διατροφή τροφοδοτεί το κύτταρα μέσω των μιτοχονδρίων με τις απαραίτητες ποσότητες γλυκόζης, οξυγόνου και θρεπτικών στοιχείων), το αλκοόλ, το κάπνισμα και φυσικά τι άλλο, τη ζάχαρη και τα παράγωγά της, που είναι ένα μεγάλο εμπόδιο για την παραγωγή της κυτταρικής ενέργειας από τα μιτοχόνδρια (σε αντίθεση με την κυριαρχούσα άποψη, εισαχθείσα από τη βιομηχανία τροφίμων, ότι η ζάχαρη είναι αναγκαία για την παραγωγή ενέργειας, βλέπε ενεργειακά ποτά κλπ).
Με τη φθορά των μιτοχονδρίων και κατά συνέπεια των κυττάρων ξεκινά η δυσλειτουργία του οργανισμού και η εμφάνιση ασθενειών όπως ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις, νευρολογικές διαταραχές, προβλήματα στην όραση, εντερικές δυσλειτουργίες, προβλήματα στο ορμονικό και πεπτικό σύστημα, άνοια και αλτσχάιμερ, νόσος του πάρκινσον, καρκίνος.
Μιτοχονδριακός μεταβολισμός
Ο dr. Seeger ανακάλυψε ότι καταναλώνοντας ανεπεξέργαστα, φυτικά τρόφιμα, τα καρκινικά κύτταρα που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο, μετατρέπονται σε υγιή, κάτι που απέδειξαν και οι επιστήμονες την τελευταία δεκαετία, ότι δηλαδή η δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων μπορεί να ανατραπεί, όταν αυτή είναι στο αρχικό στάδιο. Βασιζόμενοι λοιπόν στο παραπάνω θεώρημα, θα μπορούσαμε να επιβραδύνουμε τη γήρανση του σώματος με βάση τις παρακάτω πρακτικές.
Να μην καταναλώνουμε φάρμακα και αντιβιοτικά, να βελτιώσουμε τα επίπεδα της διατροφής μας τρώγοντας φυσικές, ανεπεξέργαστες, οργανικές τροφές όπως πράσινα λαχανικά, ξηρούς καρπούς, φρούτα, όσπρια, μπαχαρικά και να μην ξεχνάμε την κατανάλωση ωφέλιμων Ω λιπαρών, όπως το ελαιόλαδο, το λάδι καρύδας, το μουρουνέλαιο, το αβοκάντο, ο λιναρόσπορος, τα λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, σολομός, σκουμπρί κλπ) και όλες οι αντιοξειδωτικές τροφές. Επίσης να γυμναζόμαστε (περπάτημα, τρέξιμο, κολύμβηση ποδήλατο) και να ερχόμαστε όσο το δυνατόν περισσότερο σε επαφή με τη φύση και τον καθαρό αέρα, μακριά απ’ τη μόλυνση του περιβάλλοντος που συναντάμε στις μεγαλουπόλεις.
Αναγκαίες επίσης είναι και οι βιταμίνες Β, που συνεργάζονται με τα μιτοχόνδρια για την ομαλή λειτουργία τους, η βιταμίνη C, η βιταμίνη D και φυσικά το μαγνήσιο που είναι άκρως απαραίτητο για την παραγωγή των νέων μιτοχονδρίων. Το μαγνήσιο επιδιορθώνει τις φθορές που προκαλούνται στο DNA των μιτοχονδρίων ενώ χαμηλή ποσότητα μαγνησίου συνεπάγεται και πρόβλημα στην επιθυμητή παραγωγή ενέργειας από τα μιτοχόνδρια. Τέλος η έλλειψη μαγνησίου προκαλεί κυριαρχία του ασβεστίου στα κύτταρα με αποτέλεσμα την ασβεστοποίηση των μιτοχονδρίων και την προβληματική τους λειτουργία.
Ένα ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας που συμβάλλει στην υγεία των μιτοχονδρίων είναι το συνένζυμο Q10 (COQ10). Παρέχει ισχυρή αντιοξειδωτική προστασία ενώ παράγεται από τα ίδια τα κύτταρα μιας και βρίσκεται στο εσωτερικό των μιτοχονδρίων
Το συνένζυμο Q10 (CoQ10), γνωστό και ως ουβικινόνη, είναι ένας βασικός αντιοξειδωτικός παράγοντας. Βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού και συγκεκριμένα στις μεμβράνες των οργανιδίων του κυτταροπλάσματος (ενδοπλασματικό δίκτυο, ριβοσωμάτια, σωμάτια του Golgi, λυσοσωμάτια, κυτταρικό σκελετό. Επίσης βρίσκεται στις μεμβράνες και τα μιτοχόνδρια των κυττάρων (αποθηκεύεται στα μιτοχόνδρια των κυττάρων). Βασικό στόχο έχει την παραγωγή ενέργειας με τη μορφή ATP (ATP είναι η τριφωσφορική αδενοσίνη, που εμπλέκεται στη μεταφορά ενέργειας εντός των κυττάρων του οργανισμού μας). Να υπενθυμίσουμε πως τα μιτοχόνδρια είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ενέργειας και προστατεύουν τα κύτταρα από την οξειδωτική βλάβη και τα βακτήρια ή τους ιούς που προκαλούν ασθένειες και οδηγούν σε βλάβες στο σώμα. Οι ελεύθερες ρίζες σε υπερβολικές ποσότητες οδηγούν σε οξειδωτική βλάβη, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τη λειτουργία των κυττάρων με αποτέλεσμα ποικίλες ασθένειες.
Όταν τα επίπεδα του CoQ10 μειώνονται, η μιτοχονδριακή δυσλειτουργία αυξάνεται και η γήρανση επιταχύνεται. Όμως, όταν το CoQ10, προστίθεται στην προβληματική λειτουργία, τα μιτοχόνδρια ανακάμπτουν και η γήρανση επιβραδύνεται.
Λόγω ακριβώς της συμμετοχής του στην σύνθεση του ATP, το συνένζυμο Q10 επηρεάζει τη λειτουργία όλων των κυττάρων και είναι απαραίτητο για να διατηρείται η υγεία όλων των ιστών και των οργάνων. Δεν αποτελεί μάλιστα έκπληξη το ότι πολλές χρόνιες ασθένειες έχουν συνδεθεί με χαμηλά επίπεδα CoQ10. Κάθε κύτταρο του σώματος έχει την παρουσία του συνενζύμου, όμως οι υψηλότερες συγκεντρώσεις βρίσκονται στα όργανα με τις μεγαλύτερες ενεργειακές απαιτήσεις, όπως η καρδιά, οι πνεύμονες, τα νεφρά και το συκώτι. (Συνένζυμο Q10, ένας σημαντικός παράγοντας μακροζωίας, ΥΓΕΙΑ ΕΥΕΞΙΑ Τ.122, Ιανουάριος- Φεβρουάριος 2022).
Όπως και στα μιτοχόνδρια, έτσι και το συνένζυμο Q10 με την πάροδο του χρόνου μειώνεται σταθερά και αντιμετωπίζει τους ίδιους κινδύνους απ’ το εξωτερικό περιβάλλον με τα μιτοχόνδρια.
Διατίθεται στην αγορά με τη μορφή συμπληρωμάτων με την πλέον διαδεδομένη μορφή, την ουμπικινόλη (UBIQUINOL: Η ουμπικινόλη είναι μια λιποδιαλυτή ουσία που δρα σαν ισχυρό αντιοξειδωτικό και εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου από τον οργανισμό ενώ εμποδίζει την υπεροξείδωση των λιπιδίων).
Με εκατοντάδες μελέτες ο κουρκουμάς έχει αποδειχθεί ένα σηματνικό όπλο της φύσης και σύμμαχος της υγείας μας. Περιέχει κουρκουμίνη, ένα από τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά της φύσης, με αντιφλεγμονώδη προστασία. . Έχει αποδειχθεί ότι η κουρκουμίνη ανασυνθέτει τη γλουταθειόνη των αστεροειδών ηπατικών κυττάρων. Η κουρκουμίνη μειώνει την ηπατοτοξικότητα που προκαλούν τα βαρέα μέταλλα, όπως ο υδράργυρος, ο χαλκός, το κάδμιο, το αρσενικό και ο μόλυβδος. Βοηθά το μιτοχονδριακό σύστημα άμυνας κατά του οξειδωτικού στρες. Καλό θα ήταν ο κουρκουμάς να συνδυάζεται με μαύρο πιπέρι, γιατί έτσι ενισχύεται η απορρόφηση της κουρκουμίνης. Θα τη βρείτε σε σκόνη αλλά και σε κάψουλες.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ:
-Kokoszka JE, Coskun P, Esposito LA, Wallace DC. (2001). Increased mitochondrial oxidative stress in the Sod2 (+/-) mouse results in the age-related decline of mitochondrial function culminating in increased apoptosis. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 98(5): 2278-83
-Coskun, PE, Beal MF, Wallace DC. Alzheimer’s brains harbor somatic mtDNA control-region mutations that suppress mitochondrial transcription and replication. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 101(29): 10726-31, Jul 20 2004.
-Wallace DC (2011). Bioenergetic Origins of Complexity and Disease. Cold Spring Harb Symp Quant Biol (December 22, 2011) 76: 1-16.
-Wallace DC. Mitochondria and cancer. Nature Reviews Cancer. 2012 Oct;12(10):685-98.
-Wallace DC, Garrison K, Knowler WC. Dramatic founder effects in Amerindian mitochondrial DNAs. American Journal of Physical Anthropology 68(2): 149-55, Oct 1985.
-https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15612-mitochondrial-diseases
- https://www.umdf.org/what-is-mitochondrial-disease-2/
-Mitochondrial therapy promotes regeneration of injured hippocampal neurons, Ling Chien, Min-Zong Liang, Chu-Yuan Chang, Chen Wang , Linyi Chen. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29913215/
-Mitotherapy: Unraveling a Promising Treatment for Disorders of the Central Nervous System and Other Systemic Conditions, Gabriel Nascimento-Dos-Santos, Eduardo de-Souza-Ferreira, Rafael Linden, Antonio Galina, Hilda Petrs-Silva https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34359994/
-Coenzyme Q and Mitochondrial Disease, Catarina M. Quinzii and Michio Hirano, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3097389/
-Mitochondrial Mg2+ homeostasis decides cellular energy metabolism and vulnerability to stress, Ryu Yamanaka, Sho Tabata, Yutaka Shindo, Kohji Hotta, Koji Suzuki, Tomoyoshi Soga, and Kotaro Okaa, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4960558/
– Wallace DC. Mitochondrial genetics – a paradigm for aging and degenerative disease. Science 256, 628, 632, 1992.
-Wallace DC – Mitochondrial diseases in man and mouse. Science 283: 1482 – 1488 – 1999.
– Jurasunas, Serge – Mitochondria DNA Mutations in cancer and degenerative diseases – iridology profile – American Biologic´s Conference – Malta 2004.
-SEEGER'S CANCER ANSWER by J.E. LaTour, N.C., http://www.encognitive.com/node/17954
-Effects of curcumin on mitochondria in neurodegenerative diseases, Hossein Bagheri 1, Faezeh Ghasemi 2, George E Barreto 3 4, Rouhullah Rafiee 5, Thozhukat Sathyapalan 6, Amirhossein Sahebkar, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31580521/
-Curcumin attenuates aluminum-induced oxidative stress and mitochondrial dysfunction in rat brain. Sood PK, Nahar U, Nehru B.
-Forever Young: The Science of Nutrigenomics for Glowing, Wrinkle-Free Skin and Radiant Health at Every Age, 2011, Nicholas Perricone