Ο κύκλος του αζώτου λοιπόν ,είναι ο πιο σύνθετος βιογεωχημικός κύκλος.
Το άζωτο, αν και αφθονεί στην ατμόσφαιρα, (περίπου 78%), δεν μπορεί να απορροφηθεί άμεσα από τα φυτά .
Για τον λόγο αυτό, η δέσμευση του ατμοσφαιρικού αζώτου γίνεται: 1. Με την βιολογική αζωτοδέσμευση
2. Την ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση
1. Στη βιολογική αζωτοδέσμευση μετέχουν εξειδικευμένοι μικροοργανισμοί, οι οποίοι έχουν την ικανότητα να προσλαμβάνουν το άζωτο άμεσα από την ατμόσφαιρα. Στους μικροοργανισμούς αυτούς συγκαταλέγονται κυρίως τα βακτήρια του γένους Rhizοbium (αζωτοβακτήρια ή αζωτοδεσμευτικά βακτήρια), αλλά και μερικά είδη φυκών και μυκήτων.
Τα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια ζουν συμβιωτικά μαζί με τα ψυχανθή όπως είναι τα κουκιά , τριφύλλι, φακές κ.ά. στις ρίζες των οποίων σχηματίζουν χαρακτηριστικές διογκώσεις. Η συμβίωση του βακτηρίου και του κουκίου είναι επωφελής και για τα δύο μέρη, καθώς τα βακτήρια δεσμεύουν το ατμοσφαιρικό άζωτο και το μετατρέπουν σε νιτρικά ιόντα που παραλαμβάνονται από τα κουκιά, ενώ ταυτόχρονα προσλαμβάνουν από τα κουκιά γλυκόζη, την οποία δεν μπορούν να παραγάγουν τα ίδια, καθώς δεν φωτοσυνθέτουν.
Ταυτόχρονα, όμως, με τη βιολογική αζωτοδέσμευση εμπλουτίζεται άμεσα και το έδαφος, γιατί ένα μέρος των νιτρικών ιόντων που έχει παραχθεί από τα βακτήρια απελευθερώνεται σε αυτό. Η ευνοϊκή επίδραση της καλλιέργειας των κουκιών στη γονιμότητα του εδάφους είχε γίνει αντιληπτή από τα πανάρχαια χρόνια.
Πράγματι τότε, όπως και τώρα, συνήθιζαν να χρησιμοποιούν την τακτική της αμειψισποράς, δηλαδή την εναλλαγή της καλλιέργειας σιτηρών με την καλλιέργεια των κουκιών, προκειμένου να εμπλουτίζεται το έδαφος με άζωτο και έτσι να αυξάνεται η σοδειά.
Τα κουκιά ανήκουν στο είδος Faba και αποτελούν πολύ καλή και θρεπτική ζωοτροφή.
Δεσμεύουν μεγάλες ποσότητες αζώτου και γι’ αυτό με κανονικές συνθήκες δεν χρειάζονται αζωτούχο λίπανση.
2. Την ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση ...ως οξείδια του αζώτου από ηλεκτρικές εκκενώσεις στην ατμόσφαιρα
κεραυνός + N2 + O2 = 2 NO- (οξείδια του αζώτου)
Πολικός 2020