Ο κύκλος της μικροβιακής αντοχής σε γράφημα από την Ελληνική Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων & Ανταλλαγών Φοιτητών Ιατρικής
Εντατική κτηνοτροφία, κατάχρηση αντιβιοτικών, ανθεκτικοί ιοί
Όσοι ασχολούμαστε στενά στην οικολογία δεν εκπλήσσομαστε από αυτό που συμβαίνει στον πλανήτη και την Ελλάδα με τον κορονοϊό ή ο τον Η1Ν1 και τις ανθεκτικές ιώσεις. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών σε ανθρώπους και ζώα δημιουργούν μία αλυσίδα που οδηγεί στο θάνατο.Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) εκτιμά ότι 1.600 θάνατοι στην Ελλάδα ετησίως αποδίδονται σε λοιμώξεις, που προκαλούνται από πέντε, ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, βακτήρια. Σύμφωνα, δε, με πρόβλεψη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας & Ανάπτυξης (OOΣΑ, Νοέμβριος 2018), ο συνολικός αριθμός θανάτων στη χώρα μας θα υπερβεί τις εξήντα εννέα χιλιάδες (69.000) έως το 2050, εφόσον δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα περιορισμού του προβλήματος της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών χωρίς συνταγογράφηση.
Τουλάχιστον χίλιοι θάνατοι ετησίως στα δημόσια νοσοκομεία σχετίζονται με ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, ενώ το 55% των λοιμώξεων καταγράφεται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Η βασική αιτία αναφέρεται ότι οι Έλληνες νοσηλευόμενοι λαμβάνουν αντιβιοτικά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους και αυτό κάνει τα παθογόνα μικρόβια ακόμα πιο ανθεκτικά. Έτσι το 9% των ασθενών στο ΕΣΥ εκδηλώνει λοίμωξη με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο να είναι 6%
Οι φαρμακευτικές εταιρείες γεμίσουν τον κόσμο αντιβιοτικά. Γνωρίζουμε ότι κάνουν με τους πολιτικούς,τους γιατρούς και τους δημοσιογράφους σε όλο τον κόσμο. Αν όχι με όλους, με τους περισσότερους.
Και κάπως έτσι οι υπερ-ιοί (μικροοργανισμοί) που εμφανίζουν αντιμικροβιακή αντοχή σε ποσοστό υψηλότερο από 50% στα κυριότερα αντιμικροβιακά φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην Ιατρική συναντώνται στις φάρμες εντατικής εκτροφής ζώων παραγωγής τροφίμων σε όλο τον κόσμο, με τις Ασία, Ινδία, Αφρική να θεωρούνται οι χώρες που αντιμετωπίζουν εντονότερα το πρόβλημα.
Ακόμα δηλαδή και αν δεν έχετε πάρει κάποιο αντιβιοτικό αρκεί να τρώτε χοιρινό κοτόπουλο και μοσχάρι για να γεμίζετε τον οργανισμό σας αντιβιοτικά. Τόσο απλά και θλιβερά.
Από το 2000 έως το 2018 οι αναλογίες των αντιμικροβιακών σκευασμάτων (τετρακυκλίνες, σουλφοναμίδες, πενικιλίνες) στα οποία μικροοργανισμοί εμφανίζουν αντιμικροβιακή αντοχή σε ποσοστό υψηλότερο του 50% αυξήθηκαν από 0,15 σε 0,41 για τα κοτόπουλα και από 0,13 σε 0,34 για τους χοίρους. Στα δε βοοειδή τα ποσοστά έχουν σταθεροποιηθεί σε ένα επίπεδο μεταξύ 0,12 – 0,23.
Η αυξανόμενη αντιμικροβιακή αντοχή στα ζώα παραγωγής τροφίμων έχει σημαίνουσες επιπτώσεις τόσο στην υγεία των ζώων και επομένως, δυνητικά, και στην υγεία των ανθρώπων» επισημαίνουν στην έρευνά τους οι επιστήμονες και αποκαλούν πλέον τους μικροοργανισμούς, υπερ-ιούς, που δύσκολα μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Στις χώρες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τους σούπερ ιούς κατατάσσεται και η Κίνα (ιδίως η Νότια Κίνα)με το ξέσπασμα του κορονοϊού εκεί, να μην είναι τυχαίο.
Η αύξηση της κατανάλωσης ζωικής φύσης πρωτεΐνης σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μια σχετικά καινούργια διατροφική τάση για κάποιες χώρες μεσαίων και χαμηλών κατά κεφαλήν εισοδημάτων, σε αντίθεση με τις αναπτυγμένες χώρες όπου η κατανάλωση κρέατος έχει σταθεροποιηθεί σε συγκεκριμένα ποσοστά, από το 2000 μέχρι σήμερα. Όσο "πλουτίζουν" οι άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες, τόσο περισσότερο κρέας τρώνε, τόσο μεγαλύτερες οι ανάγκες της εντατικής κτηνοτροφίας. Η παγκόσμια εξάπλωση των συστημάτων εντατικής κτηνοτροφίας, βαδίζει χέρι χέρι με την υπερβολική χρήση αντιμικροβιακών φαρμακευτικών προϊόντων, προκειμένου να κρατηθούν τα ζώα υγιή αλλά και η παραγωγή κρέατος να είναι αποδοτική στα επίπεδα της ζήτησης.
Είναι καταγεγραμμένο δεδομένο ότι το 73% όλων των αντιμικροβιακών σκευασμάτων που πωλούνται σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιούνται στα ζώα παραγωγής τροφίμων. Με απλά λόγια τρώγοντας κρέας ζώων εκτροφής γεμίζουμε τον οργανισμό μας αντιβιοτικά.
Από το 2022 (αν δεν γίνει κάτι με τα λόμπυ και παραταθεί η χρήση όπως συνήθως γίνεται) και έπειτα δεν θα επιτρέπεται πλέον στην Ε.Ε. να χρησιμοποιούνται αντιμικροβιακά για την ενίσχυση της ανάπτυξης των ζώων, ούτε να χορηγούνται για προληπτικούς σκοπούς αντιμικροβιακά μέσω φαρμακούχων ζωοτροφών ή σε ομάδες ζώων. Μέχρι τότε η κατάσταση θα επιδεινώνεται. Και δεν είναι μόνο οι άνθρωποι και τα ζώα. Ο υδροφόρος ορίζοντας, τα ποτάμια, το πόσιμο νερό βρίθουν αντιβιοτικών
Εκατοντάδες μεγάλα ποτάμια σε όλη τη Γη περιέχουν επικίνδυνα υψηλά επίπεδα από αντιβιοτικά, σύμφωνα με μια διεθνή επιστημονική έρευνα που πραγματοποίησε ο καθηγητής περιβαλλοντικής επιστήμης Άλιστερ Μπόξολ του Βρετανικού Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Πήρε δείγματα από 711 σημεία ποταμών σε 72 χώρες και βρήκε παρουσία αντιβιοτικών στα δύο τρίτα από αυτά (65%). Στις 111 δειγματοληψίες του νερού οι συγκεντρώσεις των αντιβιοτικών ξεπερνούσαν τα επίπεδα ασφαλείας, σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και κατά 300 φορές
Η ρύπανση με αντιβιοτικά βοηθά τα μικρόβια να γίνουν πιο ανθεκτικά στα φάρμακα που προορίζονται για τους ανθρώπους. Η συνεχής αύξηση της ανθεκτικότηταςμπορεί να προκαλέσει έως δέκα εκατομμύρια πρόσθετους θανάτους έως 2050, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του ΟΗΕ. Άφησα για το τέλος την Ελλάδα και την χρήση αντιβιοτικών απευθείας στους ανθρώπους.
Το 68% των Ελλήνων σύμφωνα με στοιχεία του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών λαμβάνει αντιβιοτικά, όταν στη Φιλανδία το ποσοστό των πολιτών που καταναλώνουν αντιβιοτικά δεν ξεπερνά το 3% και σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν φαίνεται να υπάρχει τάση βελτίωσης.
Ποια είναι η λύση;
Εδώ χρειάζονται οι ειδικοί. Άνευ σχολίων και άλλων στοιχείων, αντιγράφω παρακάτω τα όσα προτείνει η κ.Κωνσταντίνα-Αλκμήνη Γατσουνιά (Hellenic Medical Student's International Committee -HelMSIC 2017)
"Οι μαζικές απειλές απαιτούν μαζικές απαντήσεις. Είναι απαραίτητη η κινητοποίηση πολλών διεπιστημονικών τομέων ώστε να μειώσουν την κατανάλωση αντιβιοτικών σε ανθρώπους και ζώα και να χρησιμοποιούν τα αντιβιοτικά επιλεκτικά, συνετά και υπεύθυνα. Απαιτείται δηλαδή προσέγγιση ως μία Υγεία “One Health”όπου όλοι οι επιστημονικοί τομείς θα συνεργάζονται κάτω από έναν κοινό στόχο.
Οι Κτηνίατροι, είναι υπεύθυνοι να χορηγούν αντιβιοτικά μόνο όταν είναι απαραίτητο και μόνο εφόσον γίνει διάγνωση. Πρέπει να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα όπως είναι οι εμβολιασμοί των ζώων όταν αυτό είναι εφικτό.
Οι καλλιεργητές της γης, ανταλλάσσοντας καλές πρακτικές καλλιέργειας της γης, κάνοντας συνετή χρήση αντιμικροβιακών στη γεωργία, μόνο μετά από συμβουλή επαγγελματία (γεωπόνου) και επιλέγοντας κατάλληλα σημεία για τα σπαρτά τους μακρυά από πηγές μόλυνσης (όπως περιττώματα ζώων) βοηθούν επίσης στον περιορισμό του προβλήματος της Μικροβιακής Αντοχής.
Οι παραγωγοί τροφίμων, οφείλουν να πραγματοποιούν την επεξεργασία και το εμπόριο των τροφίμων κάτω από κατάλληλες συνθήκες υγιεινής, τηρώντας τα απαραίτητα standards για την ασφάλεια τροφίμων που έχουν τεθεί από τους αρμόδιους φορείς και με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον.
Οι επαγγελματίες Υγείας πρέπει να είναι ενημερωμένοι και να ενημερώνουν και τους ασθενείς τους για τη σωστή χρήση αντιβιοτικών και να συνταγογραφούν αντιβιοτικά μόνο όταν είναι απαραίτητο. Παράλληλα είναι απαραίτητο να τηρούν τους κανόνες υγιεινής στα νοσοκομεία, συμβάλλοντας στην πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
Οι κυβερνήσεις και οι αρμόδιοι φορείς μπορούν να συμβάλλουν στον περιορισμό της εξάπλωσης της Μικροβιακής Αντοχής δομώντας πλάνο για την αντιμετώπισή της που θα περιλαμβάνει τη διεπιστημονική συνεργασία όλων των τομέων που εμπλέκονται. Η δράση τους οφείλει να εστιάζει στην ενημέρωση όλο και περισσότερων ατόμων και τη επιτήρηση του φαινομένου."
Γιώργος Καραμέρος
Πηγή