Κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής, το ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί πλήρως.
Ωστόσο, κατά την περίοδο αυτή, το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας μπορεί να προσφέρει κάποια προστασία από τα επιβλαβή μικρόβια, ακόμα και μετά τον τοκετό. Τα αντισώματα που έχουν μεταφερθεί από τη μητέρα στο έμβρυο δια μέσου του πλακούντα προστατεύουν το τελευταίο από μία σειρά λοιμώξεις. Αντισώματα μπορεί να μεταφερθούν επίσης στο βρέφος μέσω του θηλασμού, ενισχύοντας έτσι το ανοσοποιητικό του σύστημα.
Μία ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Dr Dennis Kasper από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ θέλησε να εξετάσει ποιος είναι ο ακριβής μηχανισμός μέσω του οποίου τα αντισώματα αυτά (τα οποία λέγονται μητρικά φυσικά αντισώματα) προστατεύουν τα βρέφη από τις δυνητικά απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις. Η έρευνα χρησιμοποίησε πειραματόζωα και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Οι επιστήμονες εξέτασαν ειδικά το ρόλο του εντερικού μικροβιώματος της μητέρας και την παραγωγή αντισωμάτων από αυτό για την προστασία από τη λοίμωξη με το μικρόβιο E. Coli. Ο οργανισμός του ανθρώπου περιέχει δισεκατομμύρια μικρόβια τα οποία, όπως έχει αποδειχθεί, παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στη διατήρηση της υγείας μας όσο και στην πορεία διαφόρων νόσων.
Η ερευνητική ομάδα δημιούργησε γενετικά τροποποιημένα νεογέννητα ποντίκια που δεν είχαν τα ανοσιακά κύτταρα που χρειάζονται για την παραγωγή αντισωμάτων. Τα ποντίκια αυτά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες εκ των οποίων η μία θήλασε μητέρες-ποντίκια με φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ η άλλη θήλασε μητέρες που επίσης δεν είχαν την ικανότητα να παράγουν αντισώματα. Η μεταφορά αντισωμάτων από τις μητέρες στα βρέφη έγινε αποκλειστικά μέσω του μητρικού γάλακτος.
Οι επιστήμονες εξέθεσαν στη συνέχεια τα ποντίκια στο μικρόβιο E. coli το οποίο προκαλεί διάρροια. Η λοιμώδης διάρροια αποτελεί το 2ο σε συχνότητα αίτιο θανάτου παγκοσμίως για τα παιδιά κάτω των 5 ετών.
Η επιστημονική ομάδα διαπίστωσε ότι τα μητρικά αντισώματα που μεταφέρονται μέσω του μητρικού γάλακτος είναι απαραίτητα για την προστασία από τη λοίμωξη με E. coli. Τα ποντίκια που είχαν θηλάσει μητέρες με φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα είχαν 33 φορές μειωμένο αριθμό βακτηρίων E. coli στο έντερό τους και δεν παρουσίασαν νόσηση από αυτά. Τα περισσότερα ποντίκια που δεν έλαβαν μητρικά αντισώματα από το θηλασμό παρουσίασαν νόσηση και κατέληξαν.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι ένα συγκεκριμένο είδος φυσιολογικών βακτηρίων του εντέρου μπορεί να προκαλέσει παραγωγή αντισωμάτων με διασταυρούμενη αντιδραστικότητα από το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας, δηλαδή αντισώματα που προστατεύουν από ένα παρόμοιο παθογόνο (στην περίπτωση αυτή το E. coli). Χρησιμοποιώντας καλλιέργειες κοπράνων, οι επιστήμονες απομόνωσαν τα βακτήρια Panteoa από το έντερο των μητέρων-ποντικών. Για να δείξουν ότι η προστατευτική δράση για την E. coli αποδίδεται στα βακτήρια αυτά, οι επιστήμονες προκάλεσαν ανοσοποίηση γι’αυτά στις μητέρες και στη συνέχεια μόλυναν τα βρέφη τους με την E. coli. Τα βρέφη είχαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης σε σχέση με τα βρέφη από μητέρες που δεν είχαν ανοσοποιηθεί.
Οι επιστήμονες κατάφεραν επίσης να δείξουν ότι ένα είδος αντισώματος που λέγεται IgG στο μητρικό γάλα, μεταφέρεται στην κυκλοφορία του αίματος των βρεφών μέσω ενός ειδικού IgG μεταφορέα. Συνολικά, οι παραπάνω παρατηρήσεις δείχνουν ότι το εντερικό μικροβίωμα της μητέρας μπορεί να προσφέρει κάποια ανοσία στα νεογνά.
«Τα αποτελέσματά μας εξηγούν γιατί τα νεογέννητα είναι προστατευμένα από ορισμένα παθογόνα μικρόβια, παρά το γεγονός ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ακόμα ανώριμο και δεν έχουν συναντήσει τα μικρόβια αυτά στο παρελθόν», είπε ο Kesper. «Επιπλέον, φαίνεται ότι η μητέρα μπορεί να προσφέρει ανοσία στα βρέφη της, ακόμα και για ορισμένα παθογόνα που δεν έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν».
Α. Δημητρακόπουλος
Βιβλιογραφία: NIH
Πηγή