Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (IBS) είναι μια συχνή λειτουργική πεπτική διαταραχή, η οποία σε παγκόσμιο επίπεδο ταλαιπωρεί περίπου το 11 – 12% του πληθυσμού .
Οι πάσχοντες παραπονούνται για συμπτώματα όπως, μετεωρισμός (φούσκωμα), κοιλιακό άλγος ή δυσφορία και μεταβολή στις συνήθειες κένωσης του εντέρου (με διάρροια, δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές)
Ποια είναι η αιτία;
Ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός του συνδρόμου δεν είναι σήμερα ξεκάθαρος. Φαίνεται ότι η νόσος είναι πολυπαραγοντική και μετέχουν στην εμφάνιση της κληρονομικοί, ψυχολογικοί, περιβαλλοντικοί, διατροφικοί,...και κοινωνικοί παράγοντες.
Ερμηνευτικές προτάσεις
Έχουν προταθεί διάφοροι μηχανισμοί προκειμένου να ερμηνευτεί το σύνδρομο. Σε αυτούς περιλαμβάνονται διαταραχές στην ακεραιότητα του επιθηλιακού φραγμού που προκαλούν παθολογική διαπερατότητα του εντέρου, σπλαγχνική υπερευαισθησία, μεταβολή στην γαστρεντερική κινητικότητα, δυσλειτουργία στην αλληλεπίδραση εντέρου – εγκεφάλου, ανώμαλη εντεροενδοκρινική σηματοδότηση, αλλαγή στην ανοσιακή δράση και δυσβίωση, δηλαδή τροποποίηση στον πληθυσμό των μικροβίων του εντέρου (παλαιά ονομασία χλωρίδα)
Διάγνωση
Η διάγνωση του IBS είναι δυσχερής διότι βασίζεται στον αποκλεισμό άλλων σοβαρών γαστρεντερικών διαταραχών. Τα διαγνωστικά κριτήρια της Ρώμης που σχετίζονται με τα συμπτώματα του συνδρόμου, μπορούν να φανούν χρήσιμα αλλά μπορεί να αφορούν και άλλες λειτουργικού τύπου διαταραχές του πεπτικού, κυρίως όμως και βλάβες με οργανικό υπόστρωμα. Έτσι δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου ο ασθενής θα διαγνωσθεί καθυστερημένα.
Θεραπεία
Η θεραπεία του IBS στοχεύει το κυρίαρχο σύμπτωμα που περιγράφει ο ασθενής. Από διαιτητικής πλευράς εφαρμόζεται διατροφή χαμηλή σε ολιγοσακχαρίδια, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες για να περιοριστούν οι ζυμώσεις. Φαίνεται ότι ωφελεί τους πάσχοντες βελτιώνοντας τα συμπτώματα.
Επακόλουθα
Αν και το σύνδρομο δεν είναι επικίνδυνο και δεν επιφέρει το θάνατο, δεν παύει να είναι εξόχως ενοχλητικό σε σημείο ώστε αρκετοί πάσχοντες να οδηγούνται σε άγχος και κατάθλιψη. Σοβαρές μπορεί να γίνουν και οι επιπτώσεις στην συνολική ποιότητα της ζωής.
Για όλους τους παραπάνω λόγους και δεδομένης της συχνής αποτυχίας στην πλήρη απαλλαγή εκ των ενοχλημάτων του ασθενούς, η έρευνα αναζητά τρόπους ουσιαστικής παρέμβασης.
Δεδομένης της ανεύρεσης μεταβολής στο μικροβίωμα των πασχόντων από το σύνδρομο, σε σχέση με υγιείς*, το ενδιαφέρον της ιατρικής στράφηκε στα προβιοτικά. Έχει παρατηρηθεί εξάλλου μια αρκετά συχνή εγκατάσταση ενοχλημάτων που μοιάζουν σε αυτά του IBS που είναι γνωστά ως μετα-λοιμώδες IBS.
* Μελέτες που συνέκριναν το μικροβιακό φορτίο στο έντερο των ασθενών με IBS και αυτό σε υγιείς μάρτυρες, έχουν προτείνει ένα τροποποιημένο προφίλ μικροβίων στο IBS. Συγκεκριμένα επίσης μικροβιακά προφίλ των εντέρων, έχουν συσχετιστεί με συγκεκριμένα συμπτώματα και την σοβαρότητα της νόσου.
Τα προβιοτικά
Ήδη από το μακρινό 1908 ο Ρώσος Elie Metchinkoff, βραβευμένος με Nobel παρατήρησε ότι η κατανάλωση ζυμωμένων τροφίμων που περιέχουν βακτηρίδια γαλακτικού οξέος είχε ευεργετική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία.
Σήμερα τα προβιοτικά ορίζονται ως ζωντανοί μικροοργανισμοί που, όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, προσφέρουν όφελος για την υγεία στον οργανισμό. Οι επιδράσεις τους έχουν διερευνηθεί σε ευρύ φάσμα ασθενειών και προτείνονται ως ενδεχόμενη θεραπεία σε αρκετές γαστρεντερικές διαταραχές .
Οι μηχανισμοί της δράσης τους στον άνθρωπο δεν μας είναι πλήρως γνωστοί αλλά φαίνεται ότι αναστέλλουν την υπερανάπτυξη των παθογόνων βακτηρίων και την προσβολή του ξενιστή, ενώ βελτιώνουν την λειτουργία φραγής του εντέρου όταν υπόκειται φλεγμονή*. Επιπλέον είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ουσιών όπως λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας (SCFAs) και διάφορους νευροδιαβιβαστές.
* με μείωση των κιτοκινών
Μελέτες σε ζώα αλλά και σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι διαφορετικά στελέχη προβιοτικών μπορούν να βελτιώσουν τον κοιλιακό πόνο και να μειώσουν τη σπλαγχνική υπερευαισθησία.
Συμπερασματικά
Οι σημερινές μας γνώσεις στηρίζουν επαρκώς την χορήγηση προβιοτικών στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Επιπλέον, οι μελέτες υποδεικνύουν ότι η μικροβιακή σύνθεση στα χορηγούμενα προβιοτικά, σχετίζεται με την αποτελεσματικότητα.
Δύο στελέχη προβιοτικών έχουν δείξει υποσχέσεις στην βελτίωση του ευερέθιστου εντέρου (Lactobacillus plantarum και Bifidobacterium infantis). Αν σκέφτεστε να δοκιμάσετε προβιοτικά, αναζητήστε προϊόντα με αυτά τα βακτηριακά στελέχη.
Υπάρχουν και άλλα στελέχη που έχουν δοκιμαστεί όπως το Lactobacillus rhaminosis και διάφορα μείγματα στελεχών. Σε γενικές γραμμές περισσότερα στελέχη, περισσότερες πιθανότητες ανταπόκρισης
Ιωάννης Καφεζάς
1400gr