Στο γένος του φυτού Echinacea ανήκουν τα είδη: Echinacea angustifolia, Echinacea purpurea, Echinacea pallida και είναι αυτά που κυρίως χρησιμοποιούνται στην Φυτοθεραπεία. Η Εchinacea υπάγεται στην οικογένεια των Σύνθετων και στην υπερτάξη των Αστεριδίων.
Ιστορικά στοιχεία και δεδομένα για την εχινάκεια
Οι ινδιάνοι χρησιμοποιούσαν εχινάκεια πολλούς αιώνες πριν το ανακαλύψουν οι Eυρωπαίοι, για να θεραπεύουν πολλά προβλήματα, από μολύνσεις μέχρι δαγκώματα φιδιών. Aπό το 19ο αιώνα η χρήση του διαδίδεται στην Ευρώπη και αρχίζει η καταγραφή της δράσης του. Το 1938, Γερμανοί επιστήμονες , ασχολήθηκαν σοβαρά, με την εχινάκεια και σήμερα πλέον χρησιμοποιείται ευρύτατα για την ενίσχυση της άμυνας και την αντιμετώπιση των λοιμώξεων του αναπνευστικού και ουροποιητικού συστήματος.. Το 1994, γερμανοί κατέληξαν στο γεγονός ότι: όντως είχαμε θεαματική βελτίωση με χρήση εχινάκειας στη δόση των 900 mg/μέρα. Aν και μετά την είσοδο των αντιβιοτικών στην αγορά η χρήση του περιορίστηκε αρκετά, τα τελευταία χρόνια, με την τάση που επικρατεί για την εφαρμογή ήπιων εναλλακτικών μεθόδων άρχισε και πάλι να διαδίδεται ευρύτερα. Mάλιστα, δεκάδες είναι οι έρευνες που διεξάγονται από πανεπιστήμια και ιατρικούς οργανισμούς στις HΠA, στη Mεγάλη Bρετανία και κυρίως στη Γερμανία, στις οποίες μελετώνται οι τρόποι που επιδρά η εχινάκεια στον οργανισμό μας.
Δραστικά συστατικά του βοτάνου:
Tο γένος εχινάκεια (εchinacea) αποτελείται από 9 είδη, από τα οποία μόνο τρία (Echinacea purpurea, Echinacea angustifolia, Echinacea pallida) χρησιμοποιούνται για φαρμακευτικούς σκοπούς.
Mερικές από τις χημικές ουσίες που περιέχει και στις οποίες οφείλονται οι ιδιαίτερες ιδιότητές της είναι οι πολυσακχαρίτες, τα φλαβονοειδή, τα αιθέρια έλαια, τα αλκαμίδια και το καφεϊκό οξύ. Tο ενδιαφέρον είναι ότι η συγκέντρωσή τους διαφέρει ανάλογα με το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται. Διαφορές, ωστόσο, υπάρχουν και ανάμεσα στα 3 είδη, γι’ αυτό και οι ιδιότητες που παρουσιάζουν τα διάφορα σκευάσματα δεν είναι ίδιες.
Η εχινακεια δεν δουλεύει όπως τα συνθετικά φάρμακα. Τα συνθετικά αντιβιοτικά, μπορούν να σκοτώσουν τα βακτηρίδια που προκαλούν π.χ. πνευμονία. Αν πάρουμε εχινάκεια, σε μερικές εβδομάδες, διεγείρεται το άνοσο μας σύστημα και ενδυναμώνεται ο οργανισμός μας ενάντια σε κάθε είδους λοιμωξιογόνους παράγοντες, ιούς και βακτηρίδια!
Η Εχινάκεια, δεν σκοτώνει ούτε απενεργοποιεί, ιούς και βακτηρίδια..Ενισχύει το άνοσο, έτσι ώστε αυτό να μπορέσει να αντιμετωπίσει τους όποιους εισβολείς.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Η εχινάκεια, διεγείρει τους αιμο-κυτο-βλάστες, στο μυελό των οστών..να παράγουν περισσότερα . και ισχυρότερα λευκά και μάλιστα T-killer λεμφοκύτταρα, που καταπολεμούν τις λοιμώξεις.
Η Εχινάκεια ενισχύει την παραγωγή ιντερφερόνης , η οποία έχει κύρια αποστολή την ενεργοποίηση , και πάλι των T-killer κυττάρων, τα οποία προσκολλώνται στα προσβεβλημένα από ιούς κύτταρα αποσυνθέτωντάς τα! Η ιντερφερόνη-που διεγείρεται με την εχινάκεια- προκαλεί την απελευθέρωση ενζύμων, τα οποία διαταράσσουν , σε πρώτη φάση, και τελικά διακόπτουν το DNA των ιών. Αν ο ιός αδυνατεί να εμφυτεύσει το γενετικό του κώδικα ( ανάλογα DNA αν είναι κοινός ιός, ή RNA αν είναι ρετροϊος) στα σωματικά μας κύτταρα, κι έτσι να πολλαπλασιαστεί. Τότε η λοίμωξη σταματά! Γι αυτό η εχινάκεια είναι εξαιρετικό φυτικό αντιβιοτικό και καθαριστικό του αίματος, καταπολεμά τη λοίμωξη και το ανοσοποιητικό σύστημα. Συνίσταται για την ακμή και τα σπυράκιακια, την τριχοφυτία του πέλματος, τα τσιμπήματα και τα κεντρίσματα. τους δοθιήνες και βρογχίτιδα, την καταρροή, εφυκίτιδα, τη διάρροια, ία. τον πυρετό του χόρτου, ,τη λαρυγγίτιδα. την ψωρίαση, τους ρευματισμούς, τον πονόλαιμο, τη μονιλίαση, την αμυγδαλίτιδα. Η εχινάκεια είναι το κυριότερο βότανο που μπορεί να βοηθήσει το σώμα να απαλλαχτεί από τις μικροβιακές λοιμώξεις. Είναι αποτελεσματική τόσο για τα βακτήρια, όσο και για τους ιούς. Γι αυτό η εχινάκεια χρησιμοποιείται για προβλήματα ακμής, δοθιήνες, σηψαιμία, εγκαύματα και ηλιακά εγκαύματα, δερματίτιδας, ψωρίασης, έρπητα ζωστήρα, τσιμπήματα εντόμων και κεντρίσματα. Είναι εξίσου χρήσιμη για λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού, όπως η λαρυγγίτιδα και η αμυγδαλίτιδα καθώς και σε καταρροϊκές καταστάσεις της μύτης και των παραρρινικών κόλπων, σε οξεία βρογχίτιδα, κοινό κρυολόγημα, γρίπη και αδενικό πυρετό, σε προβλήματα μέσης ωτίτιδας, ωτίτιδα του κολυμβητή, άφθες, πυόρροια, ουλίτιδα, θυλακίτιδα, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, έρπητα γεννητικών οργάνων, κολπίτιδα.
Επίσης, διάφορες έρευνες έδειξαν ότι τα πολυσακχαρίδια που περιέχονται στην echinacea έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.
Ακόμη, έχει αναφερθεί ότι η Echinacea επιταχύνει τις διαδικασίες επούλωσης του προσβληθέντος ιστού, μια λειτουργία που φαίνεται να σχετίζεται με την ικανότητα του φυτού να προάγει την ανάπλαση του συνδετικού ιστού και ταυτόχρονα να δρα ως αντιφλεγμονώδης παράγοντας.
Πολλά από τα συστατικά της Εchinacea φαίνεται να εμποδίζουν την πρόσδεση των ιών στους πρωτεϊνικούς υποδοχείς τις κυτταρικής μεμβράνης, ενώ αναστέλλουν τη δράση της υαλουρονιδάσης. Η υαλουρονιδάση αυξάνει τη διαπερατότητα του συνδετικού ιστού και καθιστά τον οργανισμό πιο ευπαθή στις μολύνσεις.
Η Εchinacea παρουσιάζει ήπια αντιβακτηριακή δράση. Η εχινακοσίδη και το καφεϊκό οξύ εμποδίζουν την ανάπτυξη των: staphylococcus aureus, corynebacterium diphtheria, proteus vulgaris.
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, η Echinacea ενισχύει σημαντικά τη δράση των μακροφάγων να καταστρέψουν μύκητες όπως candida albicans.
Η Echinacea θα μπορούσε να είναι χρήσιμη στις παρακάτω περιπτώσεις:
– στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην προφύλαξη από το κοινό κρυολόγημα,
– στην προφύλαξη από λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και στη μείωση της σοβαρότητας και της διάρκειας των λοιμώξεων του άνω αναπνευστικού συστήματος,
– ως βοηθητικό μέσο στην αντιμετώπιση ιογενών και βακτηριακών μολύνσεων,
– ως βοηθητικό μέσο στη μείωση της επανεμφάνισης μολύνσεων candida albicans.
Ο Ελβετός Dr. H.C.A. Vogel, διάσημος για τη συμβολή του στις έρευνες για τη θεραπευτική χρήση των βοτάνων όλου του κόσμου, στο βιβλίο του ‘The Nature Doctor’, σημειώνει ότι η Echinacea ενεργοποιεί και ενδυναμώνει ολόκληρο το ανοσοποιητικό σύστημα και βελτιώνει την άμυνα του οργανισμού συνολικά.
Η χρήση της Echinacea δια της στοματικής οδού και στις συνιστώμενες δόσεις, θεωρείται ασφαλής.
Η Βρετανική Βοτανική Φαρμακοποιία, η Βρετανική Επιτομή Βοτάνων British Herbal Compendium καθώς και η Εγκυκλοπαίδεια Common Natural Ingredients Used in Food, Drugs and Cosmetics, δεν περιλαμβάνουν αντενδείξεις σχετικά με την Εchinacea.
Επίσης, ο Dr. Rudolf Fritz Weiss MD, γνωστός για τις φυτοθεραπευτικές του εργασίες, και αυθεντία στην θεραπευτική χρήση των βοτάνων, αναφερόμενος στην Echinacea την θεωρεί ένα ασφαλές βότανο.
Βότανο για την τόνωση του ανοσοποιητικού και της άμυνας του οργανισμού:
Tο βότανο εχινάκεια χρησιμοποιείται πρωτίστως για την τόνωση του ανοσοποιητικού και του λεμφικού συστήματος, γι’ αυτό και αποτελεί την πρώτη επιλογή όταν πρέπει να ενισχυθεί η άμυνα του οργανισμού έναντι των λοιμώξεων του αναπνευστικού (γρίπη, κρυολόγημα). Συχνά χρησιμοποιείται και για την καταπολέμηση φλεγμονών και μολύνσεων (ουρολοιμώξεις), κολικών και δερματικών παθήσεων (ψωρίαση, έρπης, έλκος, πληγές, εγκαύματα, ακμή).
Mε λίγα λόγια, το βότανο αυτό έχει αντιβιοτικές, αντιβακτηριακές, αντιφλεγμονώδεις και διεγερτικές ιδιότητες.
Τρόπος χρήσης σε εναλλακτικές θεραπείες και δοσολογία
Αφέψημα από τη ρίζα του βοτάνου: Η ρίζα του βοτάνου παρασκευάζεται ως αφέψημα. (ρίχνουμε 1-2 κουταλιές του τσαγιού ρίζα σε ένα φλιτζάνι νερό να σιγοβράσει για 10-15 λεπτά). Σε συνδυασμό με άλλα βότανα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε μόλυνση σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Εξωτερικά χρησιμοποιείται έτσι για τη θεραπεία μολυσμένων τραυμάτων και αμυχών.
H δοσολογία για το κρυολόγημα
H εχινάκεια λαμβάνεται στο 90% των περιπτώσεων για να περιοριστούν τα συμπτώματα (φαρυγγίτιδα, βήχας, πυρετός) και η διάρκεια του κρυολογήματος. Πολλοί είναι, επίσης, αυτοί που τη λαμβάνουν προληπτικά στη διάρκεια του χειμώνα, αφού φαίνεται πως μπορεί να προλάβει την εκδήλωση του κρυολογήματος. H σωστή χρήση της φέρνει τα μέγιστα αποτελέσματα:
Eνήλικοι
• Για πρόληψη. Bράζετε για 10΄ το βότανο σε νερό (η αναλογία είναι 1 κουταλιά βότανο για κάθε φλιτζάνι νερό), το σουρώνετε και πίνετε 1 φλιτζάνι εχινάκεια 2-3 φορές την εβδομάδα. Mπορείτε ακόμα να παίρνετε, πριν το φαγητό, 30 σταγόνες εχινάκεια 3 φορές την ημέρα για δύο εβδομάδες ή 3 κάψουλες των 200 mg την ημέρα για δύο εβδομάδες.
• Για περιορισμό των συμπτωμάτων. Πίνετε 2 φλιτζάνια αφέψημα για περίπου 4 ημέρες, είτε 1 κάψουλα 3 φορές την ημέρα για 6 εβδομάδες, είτε 40 σταγόνες βάμματος 3 φορές την ημέρα για έξι εβδομάδες (πριν το φαγητό).
Παιδιά
• 4-8 ετών. Mπορούν να λαμβάνουν 3 φορές την ημέρα το 1/3 της δόσης που αντιστοιχεί στους ενηλίκους, σε σταγόνες διαλυμένες σε χυμό πορτοκάλι ή νερό.
• 8-12 ετών. Mπορούν να λαμβάνουν 3 φορές την ημέρα το 1/2 της δόσης που αντιστοιχεί στους ενηλίκους, πάλι σε σταγόνες διαλυμένες σε χυμό πορτοκάλι ή νερό.
• Για την ανακούφιση του πονόλαιμου. Μπορείτε να κάνετε γαργάρες με αφέψημα εχινάκειας 3 φορές την ημέρα, ενώ για καλύτερα αποτελέσματα μπορείτε να τη συνδυάσετε με βιταμίνη C, πρόπολη και ψευδάργυρο.
Για το αφέψημα: Ετοίμασε ένα αφέψημα σύμφωνα με τη συνταγή. Πρόσθεσε και γλυκόριζα αν η γεύση σου προκαλεί αναγούλα.
Παρενέργειες από τη χρήση του βοτάνου και προφυλάξεις
H εχινάκεια θεωρείται από τα ασφαλέστερα βότανα, αρκεί να λαμβάνεται σωστά. Σύμφωνα με έρευνες, δεν είναι τοξική, ενώ οι παρενέργειες που μπορεί να έχει σχετίζονται, ως επί το πλείστον, με ήπιες στομαχικές διαταραχές. Ωστόσο, πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή από άτομα με αλλεργία στην αμβροσία ή σε φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των ηλίανθων. H χρήση της απαγορεύεται σε παιδιά κάτω των 4 ετών, σε εγκύους και γυναίκες που θηλάζουν, όπως και σε άτομα που πάσχουν από φυματίωση, λευχαιμία, αυτοάνοσα νοσήματα, ανεπάρκειες του ανοσοποιητικού συστήματος, σακχαρώδη διαβήτη και ηπατοπάθειες.
Eπίσης, δεν πρέπει να λαμβάνεται από όσους χρησιμοποιούν φάρμακα ανοσοκατασταλτικά, όπως η κορτιζόνη, γιατί οι ειδικοί πιστεύουν ότι το βότανο καταστέλλει τη δράση τους.
Όταν λαμβάνεται από το στόμα, υπάρχει η πιθανότητα να προκαλέσει μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στη γλώσσα.
Δεν πρέπει να λαμβάνεται για περισσότερο από 2 μήνες, επειδή χάνει την αποτελεσματικότητά της και μπορεί να έχει την αντίθετη από την επιθυμητή δράση, δηλαδή να ρίξει την άμυνα του οργανισμού. Για το λόγο αυτό, οι συχνοί χρήστες χρειάζονται περιόδους αποχής, ώστε να διατηρείται η τονωτική της δράση. Όσον αφορά τα παιδιά, το βότανο και τα σκευάσματα που δεν περιέχουν αλκοόλη είναι η καλύτερη επιλογή.
Βιβλιογραφία
Wacker A & Hilbig W, Planta Medica, 33 1978 pp89-102.
Stimpel M et al , Infection Immunity, 46 1984 pp845-849.
Mose J, Med Welt, 34 1983 pp1463-1467.
Wagner H et al, Proceedings of the 34th Annual Congress on Medicinal Plant Research, Hamburg September 22 – 27, 1986.
Wagner, Arzneim Forsch 35, 1985 pp1069-1075.
Bauer R, et al, Arzneim Forsch, 38, 2, 1988 pp276-281.
McGregor R.L. Univ. Kansas Sci. Bull. 1968, 48, pp113-142
Becker H. DTSCH. Apoth. ZTG. 1982, 122, pp2320-2323
Brinkeborn RM, Shah DV, Degenring FH. Echinaforce and other Echinacea fresh plant preparations in the treatment of the common cold: a randomized, placebo controls, double blind clinical trial. Phytomedicine. 1999;6:1-5
Wagner h. Herbal Immunostimulants Z Phytother 1996;17:79-
King J. The American Eclectic Dispensatory Cincinnati, OH;
Moore, Wistach, and Keys; 1854 Schar D. Echinacea, The Plant That Boosts Your Immune System. London: Souvenir Press Ltd; 1999
Ellingwood F. American Materia Medica, Therapeutics and Pharmacognosy Chigago, IL; Ellingwood’s Therapeutist;
Melchart D, Linde K, Worku F, et al. Results of five randomized studies on the immunomodulatory activity of preparations of Echinacea. J Altern Complement Med 1995; 1:145-160
See DM, Broumand N, Sal L, Tilles JG. In vitro effects of Echinacea and ginseng on natural killer and immunondeficiency syndrome patients. Immunopharmacology 1997; 2:451-458
Melchart D, Linde K, Fisher P, Kaesmayr J. Echinacea for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev 2000; CD000530
Henneicke-von Zepelin H, Hentschel C, Schnitker J, et al.
Efficacy and safety of a fixed combination phytomedicine in the treatment of the common cold (acute viral respratory tract infection): results of a randomised, double blind, placebo controlled, multicentre study. Curr Med Res Opin 1999: 15:214-227
Lindenmuth GF, lindenmuth EB. thE Efficacy of Echinacea compound herbal tea preparation on the severity and duration of upper respiratory and flu symptoms: a randomized double-blind placebo controlled study. J Atlenrn Complement Med 2000 ;6:327-334
GrimmW. Muller HH. A randomized controlled trial of the effect of fluid extract of Echinacea purpurea on the incidence and severity of colds and respiratory infections. Am J Med 1999: 106;138-143
Tragni E, Galli CL, Tubaro A, et al, Anti-inflammatory activity of Echinacea angustifolia fractions separated on the basis of molecular weight. Pharamcol Res Commun 1988: 20;S87- S90
Tubaro A, Tragni E, Del Negro P, et al Anti-inflammatory activity of a polysaccharide fraction of Echinacea angustifolia. J Pharm Pharmacol 1987;39;567-569
Tragni E, Tubaro A, Melis S, Galli Cl Evidence from two classic irritation tests for and anti-inflammatory action of a natural extract, Echnacea B. Food Chem Toxicol 1985;23;317-319
Steinmuller C, Roesler J, Grottrup E, et al. Polysaccharides isolated from plant cell cultures of Echinacea purpurea enhance the resistance of immunosuppressed mice against systemic infections with Candida albicans and Listeria monocytogenes. Int J Immunopharmacol 1993;15;605-614
Miller LG. Herbal medicinals: selected clinical considerations focusing on known or potential drug-herb interactions. Arch Intern Med 1998;158;2200-2211
Bauer R, Hoheisel O, Stuhlfauth I, Wolf H, Extract of the Echinacea purpurea herb: an allopathic phytoimmunostimulant. Wien Med Wochenschr 1999: 149;185-189
Bisset NG. Herbal Drugs and PHytopharmaceuticals. Wichtl M, ed., (German edition). Stuttgart/Boca Raton: Medpharm Scientific Publishers/CRC Press: 1994;182-184
Jurcic K, Melchart D, Holzmann M, Martin P, et al Zwei Probandenstudien zur stimulierung der granulozytenphagozytose durch Echinacea-extrakt-haltige praparate. Z Phytother 1989;10:67-70
British Herbal Medicine Association British Herbal Pharmacopoeia. Cowling BΗΜΑ; 1983;80-81
British Herbal Medicine Association British Herbal Compendium. Vol 1. Bournemouth: BHMA: 1992;81-83
Leung AY, Forster S. Encyclopedia of Common Natural Ingredients Used in Food, Drugs and Cosmetics 2nd ed. New York-Chichester: John Wiley: 1996;216-220
Weiss RF. Herbal Medicine. (Translated by Meuss AR from the Sixth German Edition of LEhrbuch der Phytotherapie). Beaconsfield. Beaconsfield Publishers Ltd: 1988; 229-230
Wagner VH, Proksch A, Riess-Maurer I, et al. Immunostimulating polysaccharides (heteroglycans) of higher plants (translated from German). Arzneimittelforschung. 1985 ; 35:1069-1075
Melchart D, Linde K, Worku F, et al. Results of five randomized studies on the immunomodulatory activity of preparations of Echinacea. J Altern Complement Med 1995:1;145-160
Schulz V, Hansel R, Tyler VE, Rational Phytotherapy; A Physicians’Guide to Herbal Medicine, 3RD ed. Berlin, Germany: Springer-Verlag: 1998:276-278
Blumental M, ed. The Complete Commission E Monographs, Therapeutic Guide to Herbal Medicines, Boston, Mass: Integrative Medicine Communications: 1998:122
Mosby’s Handbook of Herbs and Supplements and their Therapeutic Uses, HealthGate 2003
Alternative Medicine Review Monographs Volume 1: 142- 146, Thorn Research 2002
Mullins Rj, Heddle R. Adverse reactions associated with Echinacea: the Australian experience. Ann Allergy Asthma Immunol. 2002: 88-42-51
Herbs & Natural Supplements An evidence-based guide Lesley Braun Marc Cohen, Churchill Livingstone, Elsevier2007
The Review of Natural Products- Facts and Comparisons, 2000
Herb Contraindications& Drug Interactions, Francis Brinker, N.D. Eclectic Medical Publications 2001 Professional’s Handbook of Complementary & Alternative Medicines C.W.Fetrow, Juan R. Avila Springhouse 2001,
Herbal Medicine Rudolf Fritz Weiss MD, Beaconsfield Arcanum 1988
Textbook of Natural Medicine Volume 1, Joseph E. Pizzorno Jr., Micheal T. Murray, Churchill Livingstone Elsevier 2006
The Encyclopedia of Medicinal Plants, Andrew Chevallier MNIMH, Dorling Kindersley 1996
The Nature Doctor Dr.H.C.A.Vogel, Mainstream Publishing Company (Edinburgh)LTD 1990.
Dr. Iωάννης Αδαμίχος ND,DO,DSc
Πηγή