Κάποιοι επιμένουν να κλαίγονται και να μεμψιμοιρούν και κάποιοι άλλοι παίρνουν τις τσάπες και προετοιμάζουν το έδαφος για ένα καλύτερο αύριο. Μια βόλτα στο «Τελέθριον» είναι αρκετή για να σας πείσει ότι ένας άλλος κόσμος είναι υπαρκτός!
Στη Βόρεια Εύβοια, στις πλαγιές του Τελέθριου όρους και σε υψόμετρο 500 μέτρων μέσα σε δάσος από καστανιές, βελανιδιές, πεύκα και πλατάνια καθημερινά σχεδιάζεται και υλοποιείται ένα πρότυπο και ελπιδοφόρο εγχείρημα που ακούει στο όνομα «Τελέθριoν πρότζεκτ». Πρόκειται για το δημιούργημα μιας ομάδας νέων ανθρώπων, που σταμάτησαν να γκρινιάζουν για τα κοινωνικά προβλήματα και πήραν τα πράγματα στα χέρια τους. Έφτιαξαν την πρώτη οικολογική και πρότυπη κοινότητα της χώρας μας, η οποία λειτουργεί ως σχολείο αυτάρκειας και βιωσιμότητας. Πρόκειται για τη ΜΚΟ Free and Real (Αληθινά Ελεύθερα), που προωθεί μέσα από τις δράσεις της έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής.
Το εγχείρημα ξεκίνησε το 2010, όταν τέσσερις νέοι άνθρωποι άφησαν τις δουλειές και τις ζωές τους και μετακόμισαν στο χωριό Άγιος Αιδηψού, στη Β. Εύβοια. Κοινή τους ανάγκη ήταν «να γίνουν η αλλαγή που θέλουν να δουν στον κόσμο». Σε ένα πανέμορφο κτήμα 12 στρεμμάτων, φύτεψαν τους σπόρους της δικής τους αλλαγής. Έως τώρα, έχουν δημιουργηθεί τρεις κύριοι χώροι στην ευρύτερη περιοχή του Άγιου, σε απόσταση 5 χιλιομέτρων μεταξύ τους. Ο κεντρικός χώρος πολλαπλών χρήσεων περιέχει αίθουσα σεμιναρίων, κουζίνα/εργαστήριο, ξυλουργείο, εκθετήριο, θερμοκήπιο, αποξηραντή βοτάνων, και ένα μικρό λαχανόκηπο. Ο δεύτερος χώρος που ονομάζουνε το «Test site» έχει τρια οικολογικά σπίτια που ονομάζονται yurts και ένα μικρό ξυλόσπιτο, (όλα μαζί έχουν δυνατότητα φιλοξενίας περίπου 30 ανθρώπων), κομποστικές τουαλέτες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών, βοτανικό κήπο, σύστημα διαχείρισης νερού, και πολλές άλλες μικρές και μεγαλύτερες εφαρμογές βιωσιμότητας. Ο τρίτος και βασικός χώρος του εγχειρήματος περιέχει τον κεντρικό γεωδαιτικό θόλο (100m2) το σκάψιμο της τεχνητής λίμνης, και πάνω από 1000 καρποφόρα δέντρα.
Σήμερα, η ζωή τους κυλάει με πολλές ώρες γεωργικής εργασίας. Φύτεμα και συλλογή σπόρων, μελισσοκομικές εργασίες, οικολογικές κατασκευές, πρακτικά σεμινάρια και εργαστήρια ανοιχτά σε όλους έναντι μικρού ανταλλάγματος, δράσεις πάνω στην υγεία και τη διατροφή, μέχρι γιόγκα και ακροβατικά.
Το όραμα
Με δυναμική και άνοιγμα στην κοινωνία, τα μέλη της κοινότητας προσπαθούν να ολοκληρώσουν ό,τι χαρακτηρίζουν όνειρο ζωής. Μια κοινότητα σε κυκλικό σχεδιασμό, που θα χωρίζεται σε τρία μεγάλα τμήματα με δασόκηπο και λίμνες, και θα χρησιμοποιεί για τις ενεργειακές της ανάγκες ένα σύστημα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το σημαντικότερο, όμως, ένα σχολείο ανοιχτό για όσους έχουν το μικρόβιο της αλλαγής.
Το εγχείρημα έχει ξεκινήσει εδώ και εφτά χρόνια στη Β. Εύβοια και σήμερα το «Τελέθριον» έχει περισσότερους από 30.000 επισκέπτες μέχρι τώρα, από κάθε γωνιά του κόσμου και εβδομαδιαία προβολή σε πάνω από 120.000 ανθρώπους μέσω του διαδικτύου. Τη ζωή και τη δράση της κοινότητας έχουν παρουσιάσει με ρεπορτάζ μερικά από τα μεγαλύτερα ΜΜΕ του κόσμου, όπως το Reuters, το BBC, τα κρατικά ραδιόφωνα ΗΠΑ (NPR) και Σουηδίας και η Süddeutsche Zeitung.
Εφαρμογές αυτάρκειας
Εκτός από τα σεμινάρια οικολογικής δόμησης, το «Τελέθριον» πραγματοποιεί ποικίλα σεμινάρια. «Έχουμε ορίσει τους πέντε βασικούς κύκλους της αυτάρκειας. Στο κέντρο βρίσκεται ο μεγάλος κύκλος που συμβολίζει τα πέντε απαραίτητα στοιχεία που χρειάζονται όλοι οι άνθρωποι για να ζήσουν. Αυτάρκεια στη διατροφή, στην ενέργεια, στη στέγαση, στο καθαρό νερό και στον καθαρό αέρα. Εφαρμόζουμε τεχνικές με τις οποίες ο καθένας θα μπορούσε να αποκτήσει τα πέντε αυτά στοιχεία, σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη. Αυτός είναι και ο στόχος του εγχειρήματος», εξηγεί ο Απόστολος.
Νερό: Χάρη στο υδραγωγείο της περιοχής, το «Τελέθριον» έχει αποκτήσει αυτάρκεια σε πόσιμο νερό, αλλά και σε νερό για το πότισμα. Για την επίτευξη του επόμενου στόχου, που είναι η αυτάρκεια στη διατροφή, χρειάζεται αρκετό νερό. Τα περισσότερα τρόφιμα προέρχονται από το μποστάνι της κοινότητας, τα οποία περιποιούνται καθημερινά οι ίδιοι. Μελιτζάνες, ντομάτες, πιπεριές, κολοκυθάκια, φασολάκια.
Ενέργεια: Ο κύκλος τη ενέργειας επιτεύχθηκε με τη χρήση φωτοβολταϊκών. Με τη βοήθεια χορηγιών, απέκτησαν τα μηχανήματα για τα φωτοβολταϊκά και έφτιαξαν έναν μικρό χώρο που μπορεί να λειτουργήσει με αυτάρκεια. Μπορεί στις γιούρτες (μογγολικές σκηνές) να μην έχουν ρεύμα, αλλά στον κεντρικό χώρο εξασφαλίζουν την απαραίτητη ενέργεια.
Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά της αυτάρκειας είναι ότι περιορίζονται τα έξοδα. «Αυτό που κάνουμε είναι δυναμικό, έτσι ο αριθμός των ατόμων, που μένουν εδώ, αυξομειώνεται συνεχώς. Κατά μέσο όρο, τα πάγια έξοδα για πέντε με οκτώ άτομα είναι γύρω στα 500 ευρώ τον μήνα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αποστόλης.
Ενέργεια: Ο κύκλος τη ενέργειας επιτεύχθηκε με τη χρήση φωτοβολταϊκών. Με τη βοήθεια χορηγιών, απέκτησαν τα μηχανήματα για τα φωτοβολταϊκά και έφτιαξαν έναν μικρό χώρο που μπορεί να λειτουργήσει με αυτάρκεια. Μπορεί στις γιούρτες (μογγολικές σκηνές) να μην έχουν ρεύμα, αλλά στον κεντρικό χώρο εξασφαλίζουν την απαραίτητη ενέργεια.
Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά της αυτάρκειας είναι ότι περιορίζονται τα έξοδα. «Αυτό που κάνουμε είναι δυναμικό, έτσι ο αριθμός των ατόμων, που μένουν εδώ, αυξομειώνεται συνεχώς. Κατά μέσο όρο, τα πάγια έξοδα για πέντε με οκτώ άτομα είναι γύρω στα 500 ευρώ τον μήνα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αποστόλης.
Απόστολος Σιάνος: Το «Free and Real» δεν επαναπαύεται!
Ο Απόστολος Σιάνος είναι ένας από τους εμπνευστές του «Τελέθριον πρότζεκτ». Με καταγωγή από τον Άγιο Αιδηψού, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου και εργάστηκε ως web designer. Σήμερα ασχολείται με την ιντερνετική επικοινωνία των μελών, τον σχεδιασμό της ιστοσελίδα τους, τη γενική διαχείριση του εγχειρήματος, αλλά και τις κατασκευές. Η συζήτηση μαζί του δίνει μια εικόνα από το μεράκι και τον ζήλο των κατοίκων της οικο-κοινότητας, αλλά και τα μελλοντικά τους σχέδια. Μεταξύ άλλων, μας είπε ότι «το όραμα περικλείεται στο όνομα «FREE & REAL», που σημαίνει Freedom of Resources for Everyone Everywhere & Respect, Equality, Awareness, Learning, δηλαδή ελευθερία πόρων για όλους παντού & σεβασμός, ισότητα, αντίληψη και μάθηση». Στη συνέχεια, πρόσθεσε ότι «το ‘‘Free and Real’’ δεν επαναπαύεται σε ένα εγχείρημα. Σκοπεύει να δημιουργήσει ένα δίκτυο εγχειρημάτων, που το καθένα θα λειτουργεί με τρόπο αυτάρκη και θα εστιάζει σε κάτι διαφορετικό, όπως, στις τέχνες, στην εκπαίδευση παιδιών, στις καλλιέργειες κ.λπ. Στόχος της ομάδας είναι να δημιουργηθεί μια αυτάρκης οικο-κοινότητα, η οποία θα είναι εύκολα αντιγράψιμη από οποιονδήποτε θέλει να φτιάξει κάτι αντίστοιχο στον τόπο του. Να αποτελέσει, δηλαδή, ένα είδος σχολείου αυτάρκειας και ισορροπίας με το περιβάλλον».
Χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα
Η κοινότητα είναι δομημένη και εξελίσσεται με βάση τους στόχους που έχουν θέσει. Ένας από αυτούς είναι η συμβίωση ανθρώπου-φύσης, γι’ αυτό οι οικισμοί είναι χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, αλλά και πλήρως εξοπλισμένοι με τα απαραίτητα.
- Η χρήση του ξύλου χρησιμοποιείται για θέρμανση, αλλά και για πολλές κατασκευές.
- Για τη σωστή διαχείριση λυμάτων έχουν δημιουργηθεί πολλές στεγνές τουαλέτες που λειτουργούν με σύστημα κομποστοποίησης δημιουργούντας πολύτιμο οργανικό χώμα για τις καλλιέργειες.
- Για νου υγιή εν σώματι υγιεί έχει δημιουργηθεί ένας χώρος άθλησης μέσα στη φύση.
- Η διατροφή είναι αποκλειστικά vegan/χορτοφαγική. Τρέφονται από τον μπαξέ τους (κατά το 50%) και με στόχο συνεχώς να παράγουν όλο και περισσότερα προϊόντα φυσικής, οργανικής καλλιέργειας.
- Με βάση την έρευνα και τη μελέτη, προσπαθούν να παράγουν προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Για παράδειγμα, οδοντόκρεμα χωρίς χημικά.
Η τεχνητή λίμνη
Η τεχνητή λίμνη είναι από τα μεγαλύτερα και πιο σημαντικά έργα για την ολοκλήρωση του τελικού σχεδίου. Όπως μας λέει ο Απόστολος Σιάνος, ένας από τους ιδρυτές, «μετά από την αρχική εκσκαφή, πραγματοποιήθηκε μια προσεκτική μελέτη. Για δύο χρόνια, παρατηρούσαμε τη συμπεριφορά του τοπίου και του εδάφους, σε όλες τις καιρικές συνθήκες. Συλλέξαμε σημαντικές πληροφορίες και, στη συνέχεια, φυτέψαμε αμέτρητα δέντρα, βότανα και φυτά στις όχθες και στο ανάχωμα της λίμνης. Καταλήξαμε ότι η τοποθέτηση μεμβράνης EPDM είναι απολύτως απαραίτητη, ώστε η λίμνη να μπορεί να διατηρήσει το νερό».
Σχέσεις εμπιστοσύνης
Σημαντική δυσκολία στην εφαρμογή του σχεδίου ήταν η δυσπιστία των ντόπιων. Η εμπιστοσύνη κερδήθηκε σε μεγάλο βαθμό με τη βοήθεια που παρείχε η ομάδα στην τοπική κοινωνία. «Έβλεπαν ότι βοηθούσαμε στα χωράφια, στο σβήσιμο των πυρκαγιών, ότι αξιοποιούσαμε καθετί που μας έδιναν. Σταδιακά, χτίστηκε η εμπιστοσύνη», τονίζει ο Απόστολος. Οι κάτοικοι παραχώρησαν και άλλα οικόπεδα στην ομάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζει ο Απόστολος, η παρουσία τους βοήθησε ώστε μερίδα της τοπικής κοινωνίας να στραφεί στις βιολογικές καλλιέργειες ή στην ενασχόληση με τα κοινά.
Εργαστήρια – σεμινάρια
- Αυτάρκεια στο σπίτι
- Κήποι αυτάρκειας
- Εναέρια ακροβατικά
- Yoga, Thai Massage
- Καλλιέργεια και συλλογή μανιταριών από το δάσος
- Αυτάρκεια παραδοσιακής διατροφής, χορτοφαγίας
- Σχεδιασμός βιώσιμων συστημάτων, διαχείριση νερού, βελτίωση εδάφους και φυσική καλλιέργεια
- Υγεία και ευεξία, διατροφή και χορτοφαγία, permaculture (αειφόρος καλλιέργεια) και οικολογικά χωριά
- Εργαστήριο εξομοίωση ζωής και σχεδιασμός μίας οικο-κοινότητας
- Γονείς με παιδιά, εξομοίωση ζωής σε μία οικο-κοινότητα
- Εργαστήρι παραδοσιακού σαπουνιού ελαιολάδου, βοτανολογίας και σπιτικού φαρμακείου από βότανα
- Οικολογική δόμηση, βιοκλιματική αρχιτεκτονική
- Εργαστήριο permaculture και φυσικής καλλιέργειας
- Εφαρμογές ήπιας τεχνολογίας
Μόνος σου, ούτε στον παράδεισο!
Ένα κάλεσμά τους, μέσα από το διαδίκτυο, μαζεύει δεκάδες νέους ανθρώπους από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας. Και όλοι μαζί εργάζονται, συμμετέχοντας σε σεμινάρια αυτάρκειας. Αν υπάρχει ένα πράγμα που στο «Τελέθριον» δεν είναι διατεθειμένοι να στερηθούν αυτό είναι το διαδίκτυο. Το ίντερνετ, εκτός από τρόπος προβολής της προσπάθειάς τους, αποτελεί και χρήσιμο εργαλείο επικοινωνίας και έρευνας παρόμοιων προσπαθειών.
Spiral Knights Eco-Fest
Φανταστείτε μια οικολογική γιορτή όπου άνθρωποι από όλη την Ελλάδα και τον κόσμο γιορτάζουν την βιωσιμότητα σε όλες τις εκδοχές της. Θα σας άρεσε η ιδέα να ξυπνήσετε σε μία τοποθεσία πάνω σε ένα βουνό και να αντικρίσετε μια ονειρική θέα; Και αν σας έλεγαν, να αδράξετε την μέρα σας συμμετέχοντας σε ειδικά σχεδιασμένα εργαστήρια που εμπνέουν, δοκιμάζοντας απίστευτες vegan/χορτοφαγικές λιχουδιές, συνομιλώντας με ανθρώπους που ενδιαφέρονται να μάθουν. Και εντέλει, ποιος δεν θα ήθελε να χορέψει κάτω από το φως της τελευταίας πανσελήνου – μέσα σε έναν γεωδαιτικό θόλο – συντροφιά από απίστευτες μουσικές και χαρούμενα πρόσωπα;… Αν επιθυμείτε η φαντασίωση αυτή να γίνει πραγματικότητα, τότε μην χάσετε το επόμενο οικο-φεστιβάλ “Spiral Knights Eco-Fest 2018“.
Και επειδή οι αριθμοί μιλάνε μόνοι τους,
Στο περσινό “Spiral Knights Eco-Fest 20017” συμμετείχαν περισσότεροι από 2.500 επισκέπτες, στήθηκαν πάνω από 250 σκηνές, με 50 και πλέον συντονιστές. Οι δάσκαλοι, οι ομιλητές αλλά και το συνεχές ενδιαφέρον όσων έχουν επισκεφτεί το εγχείρημα – πάνω από 25.000 άτομα – ήταν η κινητήρια δύναμη για να απογειωθεί η διοργάνωση αλλά και να επεκταθεί από 4 ημέρες σε 6, για να χωρέσουν ακόμα περισσότερες δράσεις, ιδέες και συνεργασίες! Επίσης, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 300 εργαστήρια, σεμινάρια, παρουσιάσεις και ομιλίες πάνω σε θέματα όπως φυσική καλλιέργεια, φυσική δόμηση, περμακουλτουρα, διατροφή, κομποστοποίηση αλλά και σεμινάρια yoga, tai chi, capoeira, chi qong, acro yoga, acrobatics, thai massage και άλλα πολλά.
Έτσι λοιπόν για μια ακόμη χρονιά, όλοι μαζί αλλά και ο καθένας χώριστά, πρόσθεσε λίγο από την ψυχούλα του πάνω στο εγχείρημα που ακούει στο όνομα “Τελέθριον”. Ένα εγχείρημα που αποδεικνύει περίτρανα ότι υπάρχουν και διαφορετικοί τρόποι ζωής για τους Αληθινά Ελεύθερους.