Πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος κατά την διάρκεια ανάγνωσης ενός βιβλίου; πως μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτή τη γνώση ένας συγγραφέας ώστε να βελτιώσει το κείμενό του;
Έχει αποδειχθεί βάση της Νευροεπιστήμης (το πλαίσιο μελέτης και έρευνας που αφορά την ανάπτυξη, δομή και λειτουργία του νευρικού μας συστήματος δηλ. Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και εγκέφαλο) ότι κατά την ανάγνωση μιας λεπτομερούς πλοκής ενός βιβλίου διεγείρονται διάφορες περιοχές του εγκεφάλου ενός αναγνώστη. Το περίεργο είναι ότι εάν αυτό ακριβώς που διάβασε ο αναγνώστης του συνέβαινε στην πραγματική ζωή, θα διεγείρονταν πάλι οι ίδιες ακριβώς περιοχές. Το συμπέρασμα είναι ότι ο εγκέφαλος δεν μπορεί να κάνει διαχωρισμό μεταξύ ενός αληθινού γεγονότος και ενός μυθιστορηματικού. Είτε το διαβάζει, είτε το βιώνει, διεγείρονται οι ίδιες νευρολογικές περιοχές στον εγκέφαλο, τις οποίες θα εξετάσουμε αμέσως τώρα.
Όταν διαβάζουμε, διεγείρονται οι εγκεφαλικοί φλοιοί των λοβών του εγκεφάλου. Ποιοι είναι αυτοί; Αρχικά θα εξηγήσω τι είναι λοβός και μετά τι είναι ο φλοιός.
Δομή εγκεφάλου 2“Λοβός” είναι ένα τμήμα που χωρίζεται από άλλα τμήματα με τρόπο ορατό με το μάτι. “Φλοιός” ονομάζεται μέρος της επιφάνειας ενός λοβού, που συνήθως επιτελεί μια ορισμένη λειτουργία. Π.χ., όπως βλέπουμε στο διάγραμμα, πάνω στον ινιακό λοβό (πορτοκαλί, πίσω μέρος του εγκεφάλου) υπάρχει ο οπτικός φλοιός, που ασχολείται με την όραση· πάνω στον κροταφικό λοβό (κίτρινο, πίσω από κάθε αυτί) υπάρχει ο ακουστικός φλοιός για την ακοή· στο άνω μέρος, εκεί που τελειώνει ο βρεγματικός λοβός (ροζ) υπάρχει o σωματοαισθητικός φλοιός (κόκκινο), που διεγείρεται κάθε φορά που μας αγγίζει οτιδήποτε σε κάποιο μέρος του σώματος· και αμέσως μετά προς τα εμπρός, αλλά σαν μέρος του μετωπιαίου λοβού (γαλάζιο-μωβ), υπάρχει ο κινητικός φλοιός (μπλε) που στέλνει σήματα στους μυς κάθε φορά που θέλουμε να κινήσουμε ένα μέλος του σώματός μας.
Πριν συνεχίσω, επιθυμώ να καταρρίψω τον μύθο που λέει ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας ή μόνο το δεξί ή αριστερό ημισφαίριο. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε το 100% του εγκεφάλου μας όπως επίσης και τα δύο ημισφαίρια!
Ας επανέλθουμε όμως στο διάβασμα και τη συγγραφή. Όταν ο αναγνώστης διαβάζει λέξεις που έχουν σχέση με την μυρωδιά όπως «κανέλα», «σαπούνι», «χλωρίνη», προκαλούν απάντηση όχι μόνο η περιοχή παραγωγής λόγου αλλά και ο οσφρητικός φλοιός. Μια λεπτομερής περιγραφή ενός χώρου διεγείρει τον οπτικό φλοιό. Όσο ποιο περιγραφικός είναι ένας συγγραφέας συνδυάζοντας όσες περισσότερες αισθήσεις μπορεί, τόσο πιο πολύ διεγείρει τον εγκέφαλο του αναγνώστη δίδοντάς του την ψευδαίσθηση ότι βιώνει στην πραγματικότητα αυτό που διαβάζει όπως επίσης και την ικανότητα να μπει μέσα στις σκέψεις και τα συναισθήματα ενός χαρακτήρα. Συνεπώς, οι άνθρωποι που διαβάζουν συχνά μυθιστορήματα, δραπετεύουν πλήρως σε μια κατ’ επιλογήν εικονική πραγματικότητα που τους διασκεδάζει και εκπαιδεύονται στο να καταλαβαίνουν τους άλλους ανθρώπους καλύτερα και μπορούν να δουν τα πράγματα από την δική τους οπτική γωνία.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημήτρη Δραγούνη «Στοιχεία Συγγραφής» από τις Εκδόσεις Φυλάτος, Δεκέμβριος 2017
Πηγή