Θωράκιση είναι ένας επιστημονικός όρος που έδωσε ο Βίλχελμ Ράιχ κατά την έρευνα και τη μελέτη του πάνω στον ανθρώπινο χαρακτήρα και στην άμεση εξάρτησή του από κοινωνικούς και βιολογικούς παράγοντες.
Η θωράκιση λοιπόν, είναι το σύνολο των στάσεων του χαρακτήρα που το άτομο δημιούργησε ως άμυνες για να προστατευτεί από την καταστολή (καταπίεση) των βασικών βιολογικών του συγκινήσεων (ορμών) – ηδονή, επιθυμία, άγχος, οργή, θλίψη – οι οποίες δεν μπόρεσαν να ικανοποιηθούν ολοκληρωτικά από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, κυρίως κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του ατόμου και στην περίοδο της εφηβείας. Η χαρακτηρολογική θωράκιση του ατόμου, συνδέεται ταυτόχρονα με αντίστοιχη μυϊκή θωράκιση.
Αυτό συμβαίνει γιατί η συγκίνηση που είναι αλληλένδετη με λειτουργίες του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ), όταν καταστέλλεται, αναγκάζει τον οργανισμό μέσω του ΑΝΣ να αυτοματοποιήσει μυϊκές εντάσεις που θα υποστηρίξουν τη συγκεκριμένη άμυνα, ως ένα είδος προστασίας από κάποιο «κίνδυνο», όπως συμβαίνει σε κάθε περίπτωση φυσικού κινδύνου. Όταν όμως η καταστολή των βασικών πρωταρχικών συγκινήσεων είναι συνεχής και χρόνια, ο οργανισμός αναγκάζεται να ενσωματώσει τις στάσεις αυτές ως μέρος του χαρακτήρα και τότε η θωράκιση – χαρακτηρολογική και μυϊκή – εγκαθίσταται μόνιμα, καθορίζοντας τη συμπεριφορά, την προσωπικότητα και το βαθμό της διανοητικής και σωματικής υγείας του ατόμου.
Η θωράκιση μοιάζει σαν ένα είδος χαρακτηρολογικού και μυϊκού τείχους/στρώματος, μιας σκλήρυνσης που κάνει το άτομο να χάνει την ικανότητα άμεσης επαφής με τη φύση και τον κόσμο, αφού πλέον βιώνει τη ζωή μέσα από αυτό το στρώμα. Το στρώμα της θωράκισης μπαίνει ανάμεσα στον πυρήνα του ατόμου που δημιουργεί τις πρωταρχικές ορμές και στην κοινωνία που τις καταστέλλει. Οι πρωταρχικές ορμές περνώντας μέσα από το στρώμα της θωράκισης διαστρεβλώνονται, με αποτέλεσμα ένα άλλο δευτερογενές στρώμα «κακών» ορμών να δημιουργείται, το οποίο μένει και αυτό ως επί το πλείστον ανενεργό, λόγω της ανάγκης του ατόμου για κοινωνική αποδοχή.
Έτσι το άτομο κατασκευάζει μια προσποιητή συμπεριφορά που λειτουργεί ως βιτρίνα για τον έξω κόσμο, ενώ μόνιμο άγχος που συνοδεύεται από μυϊκή υπερτονία βιώνεται εσωτερικά.
Οι συγκινήσεις συνδέονται με ενεργειακά φορτία που διακλαδώνονται μέσω του ΑΝΣ και χαρακτηρίζονται από τη διαστολή και τη συστολή και δημιουργούν στο άτομο συγκεκριμένες αισθήσεις που αντιστοιχούν στην ηδονή και την απαρέσκεια. Ο υγιής ενεργειακός παλμός σε αθωράκιστες καταστάσεις, ακολουθεί τη φόρμουλα, ένταση – φόρτιση – εκφόρτιση – χαλάρωση. Η θωράκιση διαταράσσει τον ενεργειακό παλμό και δημιουργεί στο άτομο ένα αίσθημα απαρέσκειας που προκαλεί άλλοτε υπερδραστηριότητα και άλλοτε αποχή από τη ζωή, όπου και στις δύο περιπτώσεις το άτομο δεν βιώνει καμιά ικανοποίηση.
Επειδή όμως η ανάγκη για ευχαρίστηση και ηδονή είναι βιολογικής σημασίας και δεν μπορεί να εξαλειφθεί, η χρόνια αποκοπή του ατόμου από την ευχαρίστηση της ζωής είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία ενός κατοπτρικού «ιδανικού» κόσμου, πέρα από τη φυσική διάσταση (=παράδεισος). Το ιδανικό του παραδείσου και του υπερπέραν, δεν είναι παρά μια αναπόληση της χαμένης ικανότητας για επίγεια ευτυχία και δίνει στο άτομο ελπίδα και δύναμη για να συνεχίζει να ζει και να ελπίζει. Έτσι εξηγείται η μυστικιστική ανάγκη του ανθρώπου για πίστη στο Θεό και στην μεταθανάτια ζωή που θα τον «λυτρώσει» από τις αμαρτίες του, δηλαδή από τον πόνο και τις δευτερογενείς «κακές» ορμές που δημιουργεί η θωράκιση.
Η πίστη στο Θεό είναι ο τρόπος με τον οποίον ο θωρακισμένος άνθρωπος, διαστρεβλωμένα, αισθάνεται τον πυρήνα μέσα του και ο παράδεισος, ο τρόπος με τον οποίον αντιλαμβάνεται την ικανοποίηση των πρωταρχικών ορμών, που φέρνουν την ευτυχία=ηδονή. Αφού λοιπόν οι πρωταρχικές ορμές δεν μπορούν να βρουν ικανοποίηση στο φυσικό κόσμο, σίγουρα θα «πρέπει» να υπάρχει κάποιου είδους «λύτρωση» μετά το θάνατο. Χωρίς αυτή την ελπίδα ο θωρακισμένος άνθρωπος δεν θα μπορούσε να ζήσει. Δεν είναι τυχαίο, που η εμπειρία του οργασμού στο σεξ, συνδέεται από τον θωρακισμένο άνθρωπο με την ιδέα του θανάτου, γι’ αυτό και εκδηλώνει φόβο μπροστά στην φυσική αυτή λειτουργία. Είναι γεγονός ότι κατά τη στιγμή του οργασμού, το αθωράκιστο άτομο με την ικανότητα του για απόλυτο δόσιμο, βιώνει ισχυρά ενεργειακά ρεύματα στο σώμα του, που προκαλούν μια προσωρινή απώλεια της συνείδησης (ego) και το αίσθημα μιας ολοκληρωτικής σύνδεσης με το σύντροφο και τη ζωή ως σύνολο. Στο θωρακισμένο άνθρωπο η ισχυρή αυτή κοσμική εμπειρία του ολοκληρωτικού δοσίματος και της προσωρινής απώλειας της συνείδησης, εξισώνονται με το θάνατο. Έτσι, ο θωρακισμένος άνθρωπος βιώνει μυστικιστικά τη ζωή φτιάχνοντας συνεχώς υποκατάστατα που τον εξοστρακίζουν από την πραγματικότητα.
Η θωράκιση εκτός από το μυστικισμό, δημιουργεί επίσης τη μηχανιστική σκέψη, με τον αντίστοιχο τύπο χαρακτήρα. Ο μηχανιστής είναι ο τύπος που πάντοτε λειτουργεί με τη «λογική» και δεν επιτρέπει ποτέ σε συναισθήματα και συγκινήσεις να τον «παρασέρνουν». Δηλώνει συχνά «άθεος» και «σκεπτικιστής», ενώ δεν έχει καμιά αίσθηση της ενεργειακής λειτουργίας της ζωής επειδή κατά βάθος φοβάται καθετί ζωντανό, σε αντίθεση με το μυστικιστή, που αν και διαστρεβλωμένα, διατηρεί μια επαφή με τις συγκινήσεις και το ενεργειακό πεδίο της ζωής. Ο μηχανιστής είναι αυτός που για χάρη της τεχνολογικής «εξέλιξης» και της βιομηχανίας, μπορεί να καταστρέψει καθετί που θα βρεθεί στο δρόμο του, είτε αυτό έχει να κάνει με το περιβάλλον είτε με ανθρώπους. Αντίθετα, ο μυστικιστής πολλές φορές ασχολείται με δραστηριότητες θετικές προς τη ζωή και τη κοινωνία, με τη διαφορά όμως ότι λόγω της μυστικιστικής του προσέγγισης η οποία αντιφάσκει με τη λειτουργικότητα της φύσης και της ζωής, εξιδανικεύει τα πράγματα και τα απομακρύνει από τη φυσική τους πορεία και εξέλιξη. Το χειρότερο και το πιο ακραίο αποτέλεσμα σκληρής και άκαμπτης θωράκισης είναι ο φασισμός, ένας αρρωστημένος συνδυασμός μυστικισμού και μηχανιστικής σκέψης, απόλυτα καταστροφικός για τη ζωή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του φασιστικού χαρακτήρα ήταν ο Χίτλερ, καθώς επίσης και άλλες ηγετικές προσωπικότητες της ιστορίας. Φασιστικές είναι και όλες οι ακραίες μορφές βίας, όπως οι ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι από τους Αμερικάνους το 1945, αλλά και η επίθεση των μουσουλμάνων τρομοκρατών στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης το 2001.
Από την άλλη, ο αθωράκιστος – γενετήσιος χαρακτήρας με τον ισορροπημένο μεταβολισμό της ενέργειας μέσα του, χαίρεται άμεσα τη ζωή, αντλεί ευχαρίστηση μέσα από κάθε κατάσταση και είναι ικανός να εκφράσει κάθε είδους συγκίνηση ανάλογα με την περίπτωση. Η ζωή του χαρακτηρίζεται από μια ποιότητα που προέρχεται από την ικανότητα του για αυτορρύθμιση και λειτουργική σκέψη. Ο αθωράκιστος άνθρωπος μπορεί να αγαπήσει βαθιά, αλλά και να μισήσει το ίδιο έντονα, χωρίς όμως να προκαλεί οποιοδήποτε κακό εκτός και αν απειλείται η ίδια του η ζωή. Όλα τα κίνητρα του είναι απόλυτα ορθολογικά και οι πράξεις του εναρμονίζονται με τις επιθυμίες του. Δεν χρειάζεται κανόνες και νόμους για να ζει αρμονικά, αλλά ακολουθεί μια γνήσια εσωτερικά κατευθυνόμενη ηθική, που απορρέει από τους λειτουργικούς νόμους της φύσης.
Το ερώτημα που γεννιέται τώρα είναι, γιατί η θωράκιση ως μια αφύσικη κατάσταση συνεχίζει να υπάρχει και να διαιωνίζεται από την ανθρωπότητα; Η απάντηση έρχεται πολύ εύκολα αν κοιτάξει κανείς τον τρόπο που λειτουργεί το κοινωνικό μας σύστημα. Είναι απόλυτα προφανές λοιπόν, ότι υπεύθυνη για τη δημιουργία της θωράκισης είναι η πατριαρχική – αυταρχική δομή του κοινωνικού και εκπαιδευτικού μας συστήματος που είναι ενάντια στη φυσικότητα και τη λειτουργικότητα της φύσης και αυτό επαληθεύεται αν προσέξουμε ότι η θωράκιση απουσιάζει από κοινωνίες με μητριαρχική δομή. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στις έρευνες που έκανε στις αρχές του 20ου αιώνα ο γνωστός ανθρωπολόγος Μπόρισλαβ Μαλινόφσκι στα νησιά Τρόμπριαντ του Ειρηνικού Ωκεανού. Οι κάτοικοι των νησιών αυτών, φέρουν όλα τα χαρακτηριστικά του αθωράκιστου – γενετήσιου χαρακτήρα που περιγράφει ο Ράιχ και έχουν ένα τρόπο ζωής που συμβαδίζει με τη φύση. Ζουν αρμονικά σε μια φυσικά αναπτυσσόμενη δημοκρατία, είναι αυθόρμητα ειρηνικοί, ενώ η ανατροφή των παιδιών βασίζεται στη φυσική αυτορρύθμιση. Στα νησιά Τρόμπριαντ δεν παρατηρούνται εγκλήματα, σεξουαλικές διαστροφές ή διανοητικές ασθένειες (Το βιβλίο του Ράιχ «Η Εισβολή της Σεξουαλικής Ηθικής» βασίζεται στις έρευνες του Μαλινόφσκι). Επίσης το πρωτοποριακό σχολείο «Σάμμερχιλ» που ίδρυσε ο παιδαγωγός Αλεξάντερ Νηλ το 1921 και λειτουργεί μέχρι σήμερα και που είναι βασισμένο στις αρχές της αυτορρύθμισης και της φυσικής δημοκρατίας, επαληθεύει και πάλι την άποψη ότι σε ένα περιβάλλον που στηρίζεται στις φυσικές λειτουργικές αρχές της ζωής η θωράκιση απουσιάζει!
Η Οργονομία (επιστήμη που ίδρυσε ο Βίλχελμ Ράιχ) για να ελευθερώσει το άτομο από την χαρακτηρολογική και μυϊκή θωράκιση, χρησιμοποιεί θεραπευτικές τεχνικές, την Οργονοθεραπεία, ένα συνδυασμό ανάλυσης του χαρακτήρα και επεμβάσεων του θεραπευτή στο σώμα του ασθενή, με μαλάξεις και πιέσεις σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος τα οποία συγκρατούν χρόνια καταπιεσμένες συγκινήσεις, όπως οργή, κλάμα κ.α, και που με αυτό τον τρόπο βγαίνουν στην επιφάνεια και εκφράζονται από τον ασθενή. Με την απαλλαγή του ατόμου από τη θωράκισή του, επαναφέρεται η ομαλή ροή της ενέργειας στο σώμα του, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε σωματικές αισθήσεις και συγκινήσεις που ήταν για χρόνια «ξεχασμένες» να επανεμφανιστούν, αισθήσεις που συχνά υπήρχαν από τον καιρό της βρεφικής/παιδικής ηλικίας αλλά είχαν μπλοκαριστεί. Το άτομο μετά από τη θεραπεία, αποκτά περισσότερη ενεργητικότητα και οξεία αντίληψη για τον εαυτό του, τον κόσμο και τη ζωή, καθώς επίσης πολλά σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα που το ταλαιπωρούσαν για καιρό εξαφανίζονται εντελώς.
Άτομα που έχουν βιώσει την Οργονοθεραπεία και απαλλάχτηκαν από το θώρακά τους, περιγράφουν την εμπειρία τους ως μια «δεύτερη» γέννηση!
Χρήστος Πεχλιβάνης
Πηγή