Όταν κάποιος έχει πληγωθεί στο παρελθόν, ξέρει πολύ καλά πώς να επιβιώνει. Το δέρμα του είναι καλυμμένο με σημάδια και πληγές και η καρδιά του προστατεύεται από σκουριασμένη αλλά ανθεκτική πανοπλία. Δεν δέχεται πλέον τα ψέματα ή τον εγωισμό. Αυτοί οι επιζώντες ξέρουν πώς να προστατεύσουν τον εαυτό τους από βλαβερά λόγια. Φροντίζουν για τον εαυτό τους ακόμα και στις πιο περίπλοκες καταστάσεις.
Αυτού του τύπου ζωτικότητας και ευεξίας μπορούν να παραχθούν από διάφορους παράγοντες. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τραυματικές εμπειρίες. Ωστόσο, στην εποχή μας υπάρχει μια διάσταση που επεκτείνεται σαν αμείλικτος ιός: ο συναισθηματικός πόνος.
Η ζωή πληγώνει και το κάνει με διάφορους τρόπους. Στην πραγματικότητα, κάποιες φορές δεν χρειάζεται να λάβεις ένα άμεσο χτύπημα για να βιώσεις μια βαθιά πληγή.
Μια πληγή που κανείς δεν μπορεί να δει, δε σημαίνει ότι δεν πονάει.
«Όσο μεγαλύτερη η πληγή, τόσο πιο προσωπικός ο πόνος.»
Isabel Allende
Συναισθηματικές πληγές στην καρδιά
Υπάρχει ένα επεξηγηματικό βιβλίο γι αυτό το θέμα, λέγεται “Microaggressions in everyday life”. Αυτό το βιβλίο, μιλά για αυτές τις καθημερινές επιθέσεις. Αυτές που μπορούν να έρθουν στην καθημερινή ζωή σας λεκτικά. Χωρίς το φυσικό χτύπημα στο σώμα, παράγουν μια συναισθηματική διάβρωση που είναι απλώς επίπονη.
Η ζωή μπορεί να πληγώσει και επεκτείνει τα επιθετικά νύχια της με διάφορους τρόπους και μέσω ποικίλων μηχανισμών. Τόσο πολύ, που πολλοί άνθρωποι περπατούν στον δρόμο με ανοιχτές τις πληγές τους ανίκανοι να τις αναγνωρίσουν αλλά υποφέρουν από τα αποτελέσματα τους μέσω της άμυνας, της κακής διάθεσης, της πίκρας και κούρασης.
Ωστόσο, αυτοί που είναι ικανοί να θεραπευτούν από τις πληγές, έχουν κοπεί τώρα από κάτι άλλο. Στην καρδιά τους έχουν ένα μαγικό συστατικό: την ελαστικότητα.
Η ελαστικότητα μας κάνει ξεχωριστούς, μας κάνει ήρωες
Οι τραυματικές εμπειρίες όπως τα ατυχήματα, μια απώλεια, η κακοποίηση, ο χαλασμός μιας ρομαντικής σχέσης, έχουν την ικανότητα να μας μεταμορφώνουν. Αυτή η αλλαγή μπορεί να γίνει με δύο διαφορετικούς τρόπους. Από την μια μεριά μας κρατά μακριά από το να απολαύσουμε την ζωή μας. Και από την άλλη μεριά μπορεί να μας μεταμορφώσει σε τόσο δυνατά όντα, επιτρέποντας μας να βρούμε άλλες θαυμάσιες ευκαιρίες.
Χρειαζόμαστε εργαλεία, την επαρκή ψυχολογική προστασία με την οποία θα διευκολυνθεί η μεταμόρφωση που θα μας κάνει ήρωες των αγώνων μας.
Ήρωες και εγκεφαλική χημεία
Τώρα, κάτι που οι ψυχολόγοι και οι νευροβιολόγοι ξέρουν πολύ καλά είναι ότι δεν καταφέρνουν όλοι να κάνουν αυτό το βήμα. Δεν καταφέρνουν όλοι να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό επιβίωσης που είναι εγκατεστημένος στον εγκέφαλο μας και λέγεται ελαστικότητα. Ο Hans Selye, ένας Καναδός βιοχημικός από τις αρχές του 20ου αιώνα, απέδειξε πως η ελαστικότητα είναι πάνω από όλα, μια μορφή προσαρμογής σε μια αγχωτική κατάσταση. Το συμπαθητικό νευρικό μας σύστημα θέλει να αναρρώσει, να βρει την γαλήνη και την ισορροπία. Επομένως, δίνει εντολές σε συγκεκριμένες ορμόνες και τις κάνει υπεύθυνες για την ανάκαμψη της ομοιόστασης αφού έχει πληγωθεί.
Οι πληγές σας, σας έχουν μάθει πώς να επιβιώνετε
Η λέξη ‘τραύμα’ κυριολεκτικά σημαίνει ‘πληγή’. Υπάρχει μια πληγή που δεν φαίνεται αλλά οι επιπτώσεις της επεκτείνονται μέχρι κάθε πτυχή της ύπαρξης μας. Ο Richard Tedeschi είναι ψυχολόγος του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας και διακεκριμένος ειδικευμένος πάνω στο θέμα. Εξηγεί πως όταν κάποιος πληγώνεται εσωτερικά, το πρώτο πράγμα που χάνει είναι η εμπιστοσύνη του για τον κόσμο.
«Τη στιγμή που ο λόγος τελικά κατάλαβε τι συνέβη, οι πληγές της καρδιάς ήταν ήδη πολύ βαθιές.» Carlos Ruiz Zafón
Ολόκληρο το σύστημα εμπιστοσύνης θρυμματίζεται και η εμπιστοσύνη για το μέλλον εξαφανίζεται πλήρως. Δεν υπάρχει παρόν και δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου αύριο. Η δουλειά που πρέπει να κάνει κάποιος για την ‘ανοικοδόμηση’ είναι ακριβής και πολύπλοκη. Δεν είναι σαν να περιμένουμε ένα σπασμένο κόκκαλο να θεραπευτεί. Στην πραγματικότητα είναι σαν να έχεις μια σπασμένη ψυχή και να πρέπει να μαζέψεις όλα τα κομμάτια. Γίνεται αυτό ώστε να μπορέσουμε να την ξανακολλήσουμε.
Οι άνθρωποι που έχουν πληγωθεί δεν χρειάζονται την λύπηση σας
Ο γιατρός Richard Tedeschi δίνει έμφαση σε ένα συγκεκριμένο λάθος που τείνει να κάνει η κοινωνία. Όταν κάποιος έχει κακοποιηθεί στην παιδική του ηλικία. Ή όταν κάποιος έχει χάσει τον σύντροφο του μετά από ένα ατύχημα. Ή όταν μια κακοποιημένη γυναίκα τελικά αφήνει τον κακοποιό της, είναι σύνηθες για πολλούς από εμάς το πρώτο πράγμα που να κάνουμε είναι να τους λυπηθούμε.
Επιπλέον, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που ακόμα και να μην πουν τίποτα σκέφτονται συγκεκριμένες φράσεις. «Δεν μπορείς να ξεπεράσεις κάτι τέτοιο. Πρέπει να είναι σπασμένος μέσα του. Η ζωή του έχει τελειώσει.»
Κάνουν λάθος. Δεν πρέπει ποτέ να υποτιμούμε τους ανθρώπους που έχουν πληγωθεί. Η εγκεφαλική νευροπλαστική είναι απέραντη. Ο εγκέφαλος μπορεί να επαναπρογραμματίσει τον εαυτό του και η ελαστικότητα μας επαναφέρει. Μας κάνει δυνατότερους και μας προσφέρει μια καινούργια ασπίδα. Ανοίγουμε το μονοπάτι για τον εαυτό μας ώστε να βρούμε νέα είδη ευτυχίας.
Πηγή