Αρνηθείτε τη βιοψία και επιλέξτε τον χειρουργό σας
Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD
Πολλοί αναρωτιούνται πόσο πιθανό είναι οι βιοψίες ή η χειρουργική αφαίρεση του καρκινικού ιστού να προκαλέσει εξάπλωση του καρκίνου είτε τοπικά είτε με μετάσταση σε λεμφαδένες ή μέσω της ροής του αίματος.
Αυτό μπορεί να συμβεί, αλλά με τις σωστές επιλογές, οι πιθανότητες να συμβεί ελαττώνονται.
Έχουμε τώρα την υγρή βιοψία που μπορεί να ανιχνεύσει τα καρκινικά κύτταρα στην κυκλοφορία του αίματος.
Έχουμε το PET CT SCAN ή την ολόσωμη MRI που καταργούν την ανάγκη για βιοψίες όταν η διάγνωση γίνεται από έμπειρο διαγνώστη.
Υπάρχουν πολλές νεώτερες ασφαλείς τεχνικές τόσο για την διάγνωση, όσο και για τη θεραπεία του καρκίνου.
Επιπλέον, η πραγματικότητα είναι μία. Η παθολογοανατομική εξέταση δεν είναι από μόνη της ασφαλής για την διάγνωση του καρκίνου. Απαιτείται πλέον μοριακή ανάλυση του όγκου.
Η τεχνολογία δεν έχει τελειοποιηθεί, παντού, ακόμη, αφήνοντας την αβεβαιότητα για το αν όλες οι διαγνωστικές εξετάσεις με βελόνα ή με εκτομή ή και με χειρουργείο αν ο καρκινικός ιστός δεν αποκοπεί με υγιή ιστό μαζί και ασφαλή χειρουργικά όρια, μπορούν να προκαλέσουν μεταστάσεις. Μέσα από την έρευνα φαίνεται ότι τα καρκινικά κύτταρα είναι παρόντα στο αίμα, πριν, κατά την διάρκεια, και ακόμα και μετά από χειρουργική επέμβαση και μπορεί να αυξηθούν κατά τη διάρκεια ορισμένων παρεμβάσεων (χειρουργείο, βιοψίες).
Βέβαια, η πρόγνωση σε ορισμένους τύπους και στάδια του καρκίνου είναι πολύ καλή, παρά την χρήση βιοψιών και τη χειρουργική επέμβαση, υποδεικνύοντας ότι η συμβολή στην εξάπλωση του καρκίνου είναι μικρή και εξαρτάται από την ικανότητα του χειρουργού και του επεμβατικού ακτινολόγου. Για παράδειγμα, ο καρκίνος του μαστού είναι πολύ επιρρεπής να εξαπλωθεί μέσω των λεμφαγγείων στους μασχαλιαίους (μασχάλη) λεμφαδένες και επίσης μέσω της ροής του αίματος στους πνεύμονες, τα οστά και αλλού.
Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, μετά από βιοψία ρουτίνας και χειρουργική θεραπεία 6.7% των ασθενών με καρκίνο του μαστού έως 3 cm σε διάμετρο αναπτύσσουν λεμφαδενικές μεταστάσεις στη μασχάλη εντός πέντε ετών και το 11% τοις εκατό των ασθενών μπορεί να αναπτύξει απομακρυσμένες μεταστάσεις μέσα σε πέντε χρόνια. Πολλοί θεωρούν ότι η βιολογία του καρκίνου είναι ο κύριος καθοριστικός παράγοντας, αλλά μήπως είναι υπεύθυνοι και οι ιατρικοί χειρισμοί και μήπως τα ποσοστά τοπικής υποτροπής και μεταστατικής νόσου είναι στην πραγματικότητα υψηλότερα;
Ο κίνδυνος της διασποράς του καρκίνου κατά το χειρουργείο
Ο καρκίνος του μαστού πρέπει να απομακρυνθεί με τουλάχιστον 1 cm περιβάλλοντα φυσιολογικό ιστό του μαστού, ο καρκίνος του παχέος εντέρου ή ο καρκίνος του στομάχου, πρέπει να απομακρυνθούν με τουλάχιστον 5 cm φυσιολογικό κόλον ή βλεννογόνο του στομάχου προς κάθε πλευρά του καρκίνου. Σε μελάνωμα του δέρματος, 1 cm τουλάχιστον φυσιολογικού δέρματος γύρω από τον όγκο, και τους υποδόριους ιστούς πρέπει να αφαιρεθεί έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η θεραπεία του. Όπου γίνεται καλός χειρουργικός καθαρισμός και δεν γίνεται τομή του όγκου εντός της χειρουργικής κοίτης η πιθανότητα τοπικής υποτροπής και μεταστάσεων είναι πολύ μικρή.
Η τοπική διασπορά του καρκίνου είναι πολύ πιθανή όταν κύτταρα πέσουν μέσα στην χειρουργική κοιλότητα ή όταν μπουν στη ροή του αίματος ή στα τοπικά λεμφαγγεία, ή όταν τα καρκινικά κύτταρα παρασύρονται κατά μήκος των ιστών και των χώρων. Αυτό εξαρτάται από την ανατομική θέση, γι΄αυτό η θεραπεία με ακτινοβολία χρησιμοποιείται για να σκοτωθούν κάποια κύτταρα τα οποία μπορεί να έχουν εξαπλωθεί κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης (αλλά δυστυχώς αυτό δεν γίνεται κατά τη διάρκεια του χειρουργείου).
Η διαδικασία της αφαίρεσης του όγκου συνδέεται με την ακούσια διάδοση βιώσιμων νεοπλασματικών κυττάρων που με τη σειρά τους συμβάλλουν στην υποτροπιάζουσα ανάπτυξη του όγκου.
Ο κίνδυνος της διασποράς του καρκίνου από τη βιοψία
Είναι πολύ συχνό, όταν τέμνεται ένας όγκος ή όταν τρυπιέται με βελόνη χωρίς να αφαιρείται σε υγιή χειρουργικά όρια να υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης. Το προτιμότερο είναι όταν η βιοψία συνδυάζεται με χειρουργείο οπότε ο όγκος εκτέμνεται εξ' ολοκλήρου χωρίς διατομή, με πέριξ φυσιολογικό ασφαλή ιστό. Αυτό είναι πιο πιθανό να συμβεί και σε όγκους με αυξημένη αγγείωση οπότε είναι δυνατή με αυτόν τον τρόπο η διασπορά του καρκίνου με όλους τους τρόπους. Οι εξελκούμενοι καρκίνοι οπουδήποτε στο γαστρεντερικό σωλήνα, στην αναπνευστική οδό, ή την ουροδόχο κύστη κατά τη διάρκεια ενδοσκοπικών εξετάσεων, φυσικά μετά την ενδοσκόπηση και τη λήψη βιοψιών, ιδίως, όταν συνυπάρχει και αιμορραγία, φαίνεται να εξαπλώνονται.
Οι Core βιοψίες FNB και οι βιοψίες βελόνας FNA μπορούν περιστασιακά να εμφυτεύσουν τον καρκίνο στην οδό εισόδου της βελόνας, αλλά και εξάπλωση μέσω της ροής του αίματος έχει αναφερθεί όταν υπάρχει αιμορραγία.
Σε σαρκώματα, καρκίνους μαλακών ιστών και οστών, ο κίνδυνος της εμφύτευσης είναι καλά γνωστός, κι έτσι ακόμη και σήμερα οι βιοψίες αυτού του τύπου σχεδιάζονται προσεκτικά έτσι ώστε ώστε ολόκληρη η περιοχή να πρέπει να αφαιρεθεί με φυσιολογικό ιστό, γύρω γύρω. Το δυναμικό για την εξάπλωση μέσω της ροής του αίματος δεν είναι ακόμη γνωστό, αλλά είναι θεωρητικά υψηλό.
Όλα τα κύτταρα είναι γνωστό ότι περιβάλλονται από διάμεσο υγρό. Αυτό το υγρό αποχετεύεται μέσα στο λεμφικό σύστημα μέσω των καναλιών λέμφου, στο άνω αριστερό μέρος του θώρακα, όπου οι μεγάλες αποχετεύσεις των λεμφικών καναλιών αποχετεύονται απευθείας σε ένα αγγείο. Όταν ένα νυστέρι ή βελόνα εισβάλλει σε έναν ιστό με καρκινικά κύτταρα, θα υπάρξει κάποια αιμορραγία, έκχυση καρκινικών κυττάρων στα αιμοφόρα αγγεία ή το λεμφικό σύστημα μέσω του διάμεσου υγρού. Μόλις μερικά καρκινικά κύτταρα ξεφύγουν και εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, ταξιδεύουν σε απομακρυσμένα όργανα και αρχίζουν να αυξάνονται. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται «καρκινική διασπορά».
Όταν για παράδειγμα, γίνονται βιοψίες του προστάτη, οι γιατροί συχνά αναρροφούν κύτταρα από 30 διαφορετικά δείγματα. Οι βιοψίες με βελόνα του προστάτη δημιουργούν εκτός από διασπορά των καρκινικών κυττάρων, λοιμώξεις ανθεκτικές σε αντιβιοτικά, όπως το E. coli. Άλλωστε η σηψαιμία, είναι μια δυνητικά θανατηφόρα λοίμωξη του αίματος. Οι επιπλοκές της βιοψίας του μαστού μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο, οίδημα, αιμορραγία, μόλυνση και ψευδώς θετικά αποτελέσματα, που οδηγεί σε περιττές θεραπείες. Η βιοψία του όγκου μπορεί να προκαλέσει διασπορά, ή εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων κατά μήκος της διαδρομής της βελόνας στο σημείο της βιοψίας. Η διαπεριτοναϊκή βιοψία καρκίνου των χοληφόρων πόρων συνδέεται με ένα υψηλότερο ποσοστό για περιτοναϊκή μετάσταση.
Πολλοί πια αμφισβητούν την ορθότητα των βιοψιών. Όσο οι ασθενείς γίνονται πιο μορφωμένοι, αρχίζουν να αμφισβητούν την ανάγκη για επεμβατικές και μερικές φορές επικίνδυνες εξετάσεις. Υπάρχουν αιματολογικές εξετάσεις, υπέρηχοι, μαγνητικές τομογραφίες και PET CT SCAN που μπορεί να καθορίσουν την παρουσία ενός όγκου, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος για εξάπλωση του καρκίνου ή λοιμώξεις.
Σε πολλά κέντρα παγκοσμίως οι γιατροί σέβονται την επιθυμία των ασθενών και δεν κάνουν βιοψίες. Επίσης, σε πολλά κέντρα έχουν σταματήσει να κάνουν χημειοθεραπείες ή ακτινοβολίες. Χρησιμοποιούν τοπική υπερθερμία ή ολόσωμη υπερθερμία ανάλογα με την έκταση της νόσου, φωτοδυναμική θεραπεία, ανοσοθεραπεία, στοχευμένες και βιολογικές θεραπείες ανάλογα με την μοριακή ανάλυση του όγκου, ενδοφλέβια θεραπεία με υψηλές δόσεις βιταμινών, φυσικά εμβόλια, διατροφή και αποτοξίνωση. Οι θεραπείες αυτές είναι ανώδυνες, μη επεμβατικές και δεν έχουν παρενέργειες.
Σήμερα, οι ασθενείς μέσα από το διαδίκτυο μπορούν να κάνουν τη δική τους έρευνα και να μάθουν για τους κινδύνους και τις παρενέργειες των θεραπειών και των διαδικασιών, και να αποφασίσουν ποια θεραπεία θα κάνουν.
Οι περισσότεροι ασθενείς αναγνωρίζουν τις καλύτερες επιλογές που μπορούν να κάνουν.
Ο κίνδυνος για διασπορά του καρκίνου μέσω βιοψιών είναι μεγάλος. Τα καρκινικά κύτταρα είναι γνωστό ότι έχουν χάσει την ικανότητα προσκόλλησης και την ευταξία που έχουν τα φυσιολογικά κύτταρα και λόγω της απώλειας της συνοχής, είναι εύκολο αυτά τα κύτταρα να μεταναστεύουν και να αποικίσουν κάποια άλλη περιοχή του σώματος. Επιπλέον είναι πολύ εύκολο να αποκολληθούν τα καρκινικά κύτταρα από έναν όγκο κατά την διάρκεια είτε της βιοψίας είτε της μη σωστής χειρουργικής επέμβασης.
Τα καρκινικά κύτταρα με τα αιμοφόρα αγγεία μπορούν να ταξιδέψουν σε μακρινούς τόπους και να προωθηθούν μέσα στο διάμεσο υγρό μέχρι την αλυσίδα των λεμφαδένων. Στην πραγματικότητα, η μετανάστευση των κυττάρων του όγκου έχει παρατηρηθεί σε 32 τοις εκατό των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε FNB βιοψία του μαστού και 37 τοις εκατό σε καρκίνο του προστάτη.
Ένας κακοήθης όγκος εκκρίνει μια ουσία που αναστέλλει την ανάπτυξη της διάδοσης των καρκινικών κυττάρων. Η αγγειογένεση είναι η δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων, που είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην ικανότητα των όγκων να αναπτυχθούν. Η ποσότητα της αγγειακής ανάπτυξης σε έναν όγκο είναι ένας δείκτης της ικανότητάς του να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί. Οι βιοψίες παρεμποδίζουν τον ανασταλτικό παράγοντα της αγγειογένεσης να δράσει.
Υπάρχει καλύτερος τρόπος για να ελέγξετε τον κίνδυνο καρκίνου;
Ο σύγχρονος απεικονιστικός έλεγχος, η υγρή βιοψία και η μοριακή ανάλυση του όγκου όταν η χειρουργική αφαίρεση γίνεται επί φυσιολογικού ιστού είναι εναλλακτικές λύσεις για την διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος μετάστασης.
Και μην ξεχνάτε η πρόληψη, η διατροφή και οι τροποποιήσεις του τρόπου ζωής είναι ένας ασφαλής (πολύ αποτελεσματικός) τρόπος για να αντιστραφούν πολλά προβλήματα υγείας.
Πηγή