Στα αζήτητα η πολύ σημαντική δράση του προγράμματος Αγροτικής ανάπτυξης
Του Νίκου Μανάβη
Δεν προκηρύσσεται η δράση προστασίας αβελτίωτων τοπικών ποικιλιών, παρότι περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα Αγροτικής ανάπτυξης. Η ίδια δράση περιλαμβανόταν και στο πρόγραμμα Αγροτικής ανάπτυξης της περιόδου 2007 - 2013. Φαίνεται πως είτε κάποιοι θεωρούν την διάσωση ορισμένων σπάνιων ποικιλιών, ζήτημα ήσσονος σημασίας, είτε θεωρούν ότι είναι προτιμότερο τα λίγα χρήματα που επρόκειτο να διατεθούν για την συγκεκριμένη δράση, να χρησιμοποιηθούν για άλλα πιο δημοφιλή προγράμματα (π.χ. βιολογική γεωργία).
Πώς γίνεται όμως μια δράση που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα, να προκηρύσσεται για δύο συνεχόμενες προγραμματικές περιόδους, χωρίς όμως να υλοποιείται; Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η συγκεκριμένη δράση για να ολοκληρωθεί, θα πρέπει να πιστοποιηθεί ότι οι παραγωγοί που καλλιεργούν τις συγκεκριμένες ποικιλίες, μπορούν να πιστοποιηθούν κατά τη λήξη της δράσης ή κάθε έτος προκειμένου να λάβουν την μικρή επιδότηση που τους αναλογεί. Κάτω από εξαιρετικά περίεργες συνθήκες κατά το σχεδιασμό της δράσης, δεν περιλαμβάνεται το κόστος της πιστοποίησης. Οι αρμόδιες υπηρεσίες που διαχειρίζονται το πρόγραμμα Αγροτικής ανάπτυξης, γνωρίζουν καλά ότι όταν το αποτέλεσμα μιας δράσης δεν πιστοποιείται, τότε οι κοινοτικές αρχές δεν θα εγκρίνουν την πληρωμή της, δηλαδή δεν θα εγκρίνουν την χορήγηση των προβλεπόμενων επιδοτήσεων. Γι’ αυτό και δεν πρόκειται να προχωρήσουν στην προκήρυξη του προγράμματος.
Το ίδιο λάθος ξανά
Πώς γίνεται όμως για δύο συνεχόμενες προγραμματικές περιόδους να συμβαίνει το ίδιο λάθος; Πώς γίνεται να υπάρχουν τροποποιήσεις του προγράμματος Αγροτικής ανάπτυξης και πάλι να μην διορθώνεται το λάθος;
Συνήθως αυτό που συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι ότι κάποιοι γεωτεχνικοί που θεωρούν σημαντικό ζήτημα τη διάσωση της βιοποικιλότητας, να ασκούν πιέσεις και εντέλει να καταφέρνουν να εντάξουν δράσεις όπως αυτή, στο πρόγραμμα Αγροτικής ανάπτυξης. Ωστόσο, αυτοί που κινούν τα νήματα του προγράμματος είναι άλλοι και γνωρίζουν πώς και με ποιο τρόπο θα στείλουν στα αζήτητα τέτοιες προσπάθειες. Φαίνεται ότι τα κατάφεραν κι αυτή την φορά. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκε η έγκριση της τροποποίησης του προγράμματος Αγροτικής ανάπτυξης της χώρας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με δεδομένο ότι η λήξη του προγράμματος θα γίνει το 2020 και βρισκόμαστε ήδη στα μέσα του 2017, είναι αδύνατο να γίνει νέα τροποποίηση του και μάλιστα και για μια δράση όπως αυτή της προστασίας των αβελτίωτων ποικιλιών.
Η διάσωση των αβελτίωτων τοπικών ποικιλιών είναι πολύ σημαντική για την διατήρηση της βιοποικιλότητας σε νησιά όπως η Λέσβος αλλά και σε όλη την χώρα. Διότι αφορά τοπικές ποικιλίες αλλά και ποικιλίες που ήρθαν από άλλες περιοχές ή χώρες, εγκλιματίστηκαν σε περιοχές της χώρας και έχουν λάβει ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά.
Το δια ταύτα όλων των παραπάνω, είναι πως η διάσωση ποικιλιών, όπως το ξυνόμηλο της Αγιάσου, τα πορτοκάλια Παρακοίλων, οι λεσβιακές ποικιλίες αχλαδιών Τσιλουπάρματα, Μουτζουρίτες, Κακάβια, Κουντουρέλια, τα αμύγδαλα ποικιλίας Καρυδάκι της Λήμνου, η ποικιλία κρασοστάφυλων Καλλονιάτικο, το πεπόνι Λέσβου ποικιλίας Κασιδιάρικο, το αγγουροπέπονο Λέσβου «Ατζούρι», το σουσάμι Λήμνου, η μπάμια Λέσβου, ο γλυκάνισος Λέσβου και Χίου, η ρίγανη Λήμνου, αναβάλλεται για την επόμενη προγραμματική περίοδο. Κι αυτό αν δεν υπάρξουν οι επιτήδειοι που με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, δεν θα ακυρώσουν ξανά την υλοποίηση της δράσης.
Ο σκοπός της δράσης
Για την ιστορία και μόνο θυμίζουμε πως σκοπός της δράσης είναι:
- Η προστασία της γεωργικής βιοποικιλότητας και της γενετικής ποικιλότητας μεταξύ των ειδών και εντός των ειδών και η προστασία των αγροτικών οικοσυστημάτων.
- Η προστασία και αειφορική διαχείριση των φυτογενετικών πόρων.
- Η προώθηση καλλιέργειας τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών - ποικιλιών.
- Η στήριξη μικροκαλλιεργητών και γεωργών που διατηρούν ή επιθυμούν να καλλιεργήσουν τοπικούς αβελτίωτους πληθυσμούς - ποικιλίες.
- Η προστασία του δικαιώματος των καταναλωτών να επιλέγουν τροφή από τοπικούς αβελτίωτους πληθυσμούς - ποικιλίες.
Στον πίνακα που περιέχεται στην έγκριση της τροποποίησης του προγράμματος Αγροτικής ανάπτυξης περιλαμβάνεται μεγάλος αριθμός σχεδόν άγνωστων ποικιλιών από όλη την Ελλάδα. Ο πίνακας είναι αποτέλεσμα διαβούλευσης των φορέων που εμπλέκονται σε θέματα φυτογενετικών πόρων (Υπηρεσίες Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Ερευνητικά Κέντρα, Γεωπονικά Πανεπιστήμια, ΜΚΟ, κτλ.) και έχει καταρτιστεί με βάση: τις υπάρχουσες και υπό δημοσίευση μελέτες, την ύπαρξη δείγματος αναφοράς για κάθε τοπικό αβελτίωτο πληθυσμό / ποικιλία και την ύπαρξη ολοκληρωμένων στοιχείων περιγραφής και ιστορικών στοιχείων.