·
Χειρουργείο, χημειοθεραπεία, ραδιοθεραπεία…Η αλλοπαθητική ιατρική εξυμνεί συνεχώς την αρχή της συμπληρωματικότητας στις θεραπείες για τον καρκίνο, των οποίων τα συνδυασμένα αποτελέσματα ωφελούν σε σημαντικό βαθμό τους ασθενείς. Μέσα στα πλαίσια αυτής της αξιέπαινης προσπάθειας να βελτιωθούν και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες της θεραπείας, ήρθε ίσως η στιγμή να στραφεί το ενδιαφέρον μας προς ένα άλλο είδος συμπληρωματικότητας, αυτό της πράσινης ιατρικής.
Σε πολλές χώρες, οι αντικαρκινικές ιδιότητες της πρόπολης είναι αντικείμενο πολυάριθμων επιστημονικών μελετών και οι οποίες έχουν σε μεγάλο βαθμό αποδειχθεί. Η απόδειξη αυτών έγκειται στη λογική, στην ακρίβεια και σε επιχειρήματα.
Σήμερα, είναι γνωστός ο ακριβής τρόπος με τον οποίο είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί η φυσική αυτή ουσία για να ενισχύσει αποτελεσματικά την αντιμετώπιση διάφορων μορφών καρκίνου. Εκχυλίσματα πρόπολης, επανασυμπυκνωμένα σε συνδυασμένα ενεργά συστατικά, καθιστούν την πρόπολη απαραίτητο συμπλήρωμα στις θεραπείες του καρκίνου.
Οι παραπάνω συνδυασμοί καταπολεμούν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων με διάφορους μηχανισμούς:
1. Αντιοξειδωτική δράση:
Η οξείδωση των κυττάρων είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες καρκίνου. Τα φλαβονοειδή και άλλα συστατικά της πρόπολης έχουν σε μεγάλο βαθμό αντιοξειδωτική δράση (Popeskovic, et al, 1980). Έχει αποδειχθεί η ικανότητά τους να αιχμαλωτίζουν τα αντιδραστικά είδη οξυγόνου και να προστατεύουν από την οξείδωση τα λιπίδια της μεμβράνης και τη βιταμίνη C. Μία μελέτη για την αντιοξειδωτική δράση της πρόπολης αποδεικνύει ότι το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται σε δύο από τα συστατικά της, κυρίως στο φαινολικό εστέρα του καφεϊκού οξέος και τη γαλαγγίνη. Το εκχύλισμα πρόπολης παρουσιάζει την ιδιότητα της αιχμαλώτισης των ελεύθερων ριζών (scavenging effect) αναλογική προς τη δόση, της σημαντικής αναστολής της δραστηριότητας της ξανθινοξειδιάσης καθώς και τη δυνατότητα αποτροπής της οξείδωσης των λιπιδίων. Πρέπει να σημειωθεί ότι το εκχύλισμα πρόπολης με τον καφεϊκό όξινο φαινολικό εστέρα είναι πιο ενεργό από ότι το εκχύλισμα χωρίς τον καφεϊκό όξινο φαινολικό εστέρα. Το τελευταίο αυτό, χρησιμοποιημένο απομονωμένο, παρουσιάζει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, η οποία είναι πιο ισχυρή από εκείνης της γαλαγγίνης. Τα πειράματα απέδειξαν ότι ο καφεϊκός όξινος φαινολικός εστέρας συμβάλλει σημαντικά στην αντιοξειδωτική δράση της πρόπολης. (A. Rousso. 2002).
2. Άμεση αντικαρκινική δράση:
Το αιθυλικό εκχύλισμα της πράσινης πρόπολη έδειξε in vitro ότι μετατρέπει τα καρκινικά ανθρώπινα κύτταρα του ήπατος και των ωοθηκών, αναστέλλοντας κατά τον τρόπο αυτόν την ανάπτυξή τους (Matsuno, 1992). Η κυτταροτοξική αυτή επίδραση οφείλεται στις ουσίες της πρόπολης: κερκετίνη, καφεϊκό οξύ και διτερπένια τύπου κλεροδανίου. Η τελευταία ουσία παρουσιάζει ενισχυμένη τοξικότητα έναντι των κυττάρων που είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία όγκων. Επίσης, άλλες μελέτες in vitro κατέληξαν σε κυτταροτοξικά και κυτταροστατικά αποτελέσματα έναντι των καρκινικών κυττάρων των ωοθηκών και του σαρκώματος σε ποντίκια. (Ross, 1990). Ο καφεϊκός όξινος φαινολικός εστέρας παρουσιάζει κυτταροτοξική δράση σε ανθρώπινα και ζωικά καρκινικά κύτταρα: καρκίνωμα του μαστού, μελάνωμα, καρκίνος του εντέρου και καρκίνωμα των νεφρών (Grunberger et al, 1988). Η κυτταροτοξική δράση του καφεϊκού όξινου φαινολικού εστέρα έγκειται σε πολλούς μηχανισμούς (επαγωγή απόπτωσης των αλλοιωμένων κυττάρων, αναστολή του παράγοντα μεταγραφής NF-kB). Πρόσφατα, ανακαλύφθηκε η δράση του στην αποκατάσταση της διακυτταρικής επικοινωνίας δια των χασματοσυνδέσεων (Gap Junctional Intercellular communication / GJIC), παράγοντας που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της ομοιόστασης των πολυκυτταρικών οργανισμών και στη ρύθμιση του πολλαπλασιασμού, της διαφοροποίησης και της απόπτωσης των κυττάρων. Η ανεπάρκεια του GJIC παίζει σημαντικό ρόλο κατά την αρχική περίοδο της καρκινογένεσης. Εντούτοις, η παρουσία του είναι στενά συνδεδεμένη με την καταστολή των καρκινικών φαινοτύπων. Μία άλλη απομονωμένη ουσία της πρόπολης, η Anterpiline C, παρουσιάζει in vitro κυτταροτοξική αποτελεσματικότητα έναντι των ανθρώπινων κυττάρων του γαστρικού καρκινώματος, του καρκινώματος των πνευμόνων, καθώς και των καρκινικών κυττάρων του εντέρου, όπως αποδεικνύουν μελέτες σε ποντίκια. (Kimoto, et al, 1995). Γενικότερα, τα μονοτερπένια, και ιδιαίτερα αυτά που βρίσκονται στο βασικό έλαιο της Melaleuca alternifolia (α-πινένιο, β-πινένιο) έχουν αντικαρκινική δράση. Αναστέλλουν το μηχανισμό μεταγραφής της μικρής πρωτεΐνης G, αναστέλλοντας έτσι τη μετατροπή και αλλοιώνοντας την έκφραση των γονιδίων. Μία μελέτη αποδεικνύει τη συμβολή τους στη μείωση των όγκων του μαστού. (Environmental Health perspectives 105, Supplement 4, June 1997)
3. Ενίσχυση της Ανοσοποιητικής δραστηριότητας:
Η πρόπολη μπορεί να ενισχύσει την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε ποντίκια (Manolova et al, 1987). Πρόσφατα, Ιάπωνες ερευνητές απέδειξαν τη σχέση του εκχυλίσματος της πρόπολης με την ενεργοποίηση των μακροφάγων που συνδέονται με τις ανοσοποιητικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού (Moriyasu, et al, 1993). Επίσης, η πρόπολη ενεργοποιεί τα κύτταρα που ευθύνονται για την παραγωγή κυτταροκινών. Άλλες μελέτες απέδειξαν ότι η πρόπολη είναι δυνατό να καταστείλει το διπλασιασμό του HIV-1 και να διαμορφώσει in vitro την ανοσοποιητική αντίδραση (Harish, et al, 1997).
4. Πιο αποτελεσματική η πρόπολη από ότι μεμονωμένα τα συστατικά της:
Συγκεκριμένα συστατικά, γνωστά για την αντικαρκινική τους δράση και τα οποία περιέχονται στην πρόπολη, αποδείχτηκαν λιγότερο αποτελεσματικά στον έλεγχο της εκδήλωσης μεταστάσεων όταν χορηγούνται μεμονωμένα από ότι όταν δίνονται άμεσα με την πρόπολη σε ποντίκια. Τα ποντίκια χωρίς θεραπεία εκδήλωσαν κατά μέσο όρο 62 μεταστάσεις. Με ενέσεις καφεϊκού οξέος, ο αριθμός έπεσε σε 43 κατά μέσο όρο, και σε 22 με την πρόπολη. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι υπάρχει σε μεγάλο βαθμό συνέργεια ανάμεσα στα διαφορετικά συστατικά και η οποία μεγιστοποιεί τη δράση τους. (Να σημειωθεί ότι αν η αγωγή χορηγηθεί προληπτικά, δηλαδή πριν την εμφάνιση του καρκίνου, τα αποτελέσματα είναι ακόμα πιο θεαματικά.)
5. Η πρόπολη ενισχύει την αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας:
Δύο είδη μελετών έρχονται να ενισχύσουν το παραπάνω συμπέρασμα. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε από ομάδα του Ζάγκρεμπ. Αρχικά, η μελέτη, επισημαίνει ότι η πρόπολη αποδείχτηκε πιο αποτελεσματική από ότι ένα προϊόν που συνήθως χρησιμοποιείται στη χημειοθεραπεία, την επιρουμπικίνη. Για 62 μεταστάσεις που εκδηλώθηκαν κατά μέσο όρο σε ποντίκια χωρίς χορήγηση θεραπείας, η χημειοθεραπεία πέτυχε να μειώσει τον αριθμό τους σε 28 κατά μέσο όρο, και η πρόπολη σε 15!! Βέβαια, δεν τίθεται το ζήτημα της αντικατάστασης της πρώτης με τη δεύτερη, καθώς στη συνέχεια, οι Κροάτες ερευνητές αποδεικνύουν ότι συνδυάζοντας τη χημειοθεραπεία και την πρόπολη, ο αριθμός των μεταστάσεων πέφτει σε 4! Μία άλλη έρευνα, προερχόμενη από Ιάπωνες αυτή τη φορά, καταλήγει σε ανάλογο αποτέλεσμα όσον αφορά το μέγεθος των όγκων. Ο συνδυασμός της μιτομυκίνης ή της 5-FU, δύο πα ραγόντων της θεραπείας του καρκίνου, με την πρόπολη είναι δυνατό να εμποδίσει την ανάπτυξη των όγκων σε περίοδο μόλις τριών εβδομάδων, ενώ η χημειοθεραπεία αυτό που κάνει δεν είναι παρά να την επιβραδύνει.
6. Η πρόπολη βελτιώνει την ποιότητα του αίματος κατά τη διάρκεια της θεραπείας:
Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας είναι ευρέως γνωστές. Μεταξύ αυτών, οι επιπτώσεις στην ποιότητα του αίματος, και ιδιαίτερα η μείωση του αριθμού των λευκών και ερυθρών αιμοσφαιρίων θέτει κάποιες φορές σε κίνδυνο τη συνέχιση της θεραπείας. Ή αλλιώς θα λέγαμε ότι είναι μία καταστροφική συνέπεια στις περισσότερες των υποθέσεων. Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση, αν συνδυαστεί η πρόπολη και η χημειοθεραπεία, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Τα λευκά αιμοσφαίρια εξακολουθούν να μειώνονται, μόνο που τώρα ο ρυθμός μείωσης είναι κατά το ήμισυ μικρότερος. Όσον αφορά τα ερυθρά αιμοσφαίρια, ο αριθμός τους επανέρχεται συνήθως στο φυσιολογικό έπειτα από περίοδο 35 ημερών θεραπείας. Συμπέρασμα: Συνοπτικά, είναι δυνατό να επιβεβαιωθεί ότι η χρήση της πρόπολης συμβάλλει σημαντικά και είναι αναπόσπαστος παράγοντας της πρόληψης και της θεραπείας του καρκίνου, χωρίς, βέβαια, ποτέ να καταργείται η κλασική ιατρική.
Δ.Σαλβάνος